ზმნიზედა უჩვენებს გარემოებას, ადგილს, დროს, რაოდენობასა და ა.შ. ესპერანტოში ზმნიზედას E დაბოლოება აქვს.
- rapide = სწრაფად, სისწრაფით
- bele = ლამაზად, სილამაზით
- urbe = ქალაქ(ებ)ში
- hejme = საკუთარ სახლ(ებ)ში
- tage = დღეში
- matene = დილით
- lunde = ორშაბათობით, ყოველ ორშაბათს
- normale = ჩვეულებრივად, ჩვეულებრივ შემთხვევებში
- multe = დიდი რაოდენობით
- alveninte = ჩამოსვლის მერე
ადგილის ზმნიზედებთან შესაძლოა მიმართულების აღმნიშვნელი აკუზატივური N დაბოლოება გამოჩნდეს: urben = "ქალაქ(ებ)ისკენ", hejmen = ''საკუთარი სახლ(ებ)ისკენ''. მაგრამ ზმნიზედას J დაბოლოება არასდროს დაერთვის.
შედარებისთვის ზმნიზედებთან იხმარება ნაწილაკები pli და plej.
ზმნიზედების გამოყენება
ზმნიზედას შესაძლოა ზმნის დამატებითი აღმწერის ფუნქციაც ჰქონდეს:
-
Ili manĝas rapide. - სწრაფად შეჭამეს.
Rapide (სწრაფად) წარმოადგენს დამატებით აღმწერს ზმნისა manĝas (ჭამს) და აღნიშნავს ჭამის ტიპს.
-
Urbe troviĝas multaj restoracioj. - ქალაქში ბევრი რესტორანია.
Urbe (ქალაქში, ქალაქად) წარმოადგენს დამატებით აღმწერს ზმნისა troviĝas (არის, გვხვდება) და აღნიშნავს ადგილმდებარეობას.
ზმნიზედური დამატებითი აღმწერი შესაძლოა მთლიან წინადადებასაც მიემართებოდეს:
-
Kompreneble mi iros. - რათქმაუნდა წავალ.
Kompreneble (რასაკვირველია, ცხადია) მთლიან წინადადებას მიემართება. იგი უჩვენებს არა სიარულის ტიპს, არამედ აღნიშნავს, რომ წავალ. ეს მთელი ფაქტი ცხადი და გასაგებია.
ზმნიზედას ზედსართავი სახელის, სხვა ზმნიზედისა სა ზმნიზედური ნაწილაკის ეპითეტის ფუნქციაც შეიძლება ჰქონდეს:
- Ĝi estas sufiĉe granda. - საკმაოდ დიდია.
- Li manĝas terure multe. - საშინლად ბევრი ჭამა.
- Ili revenos treege baldaŭ. - ძალიან მალე დაბრუნდებიან.
ზმნიზედა დამოკიდებული წინადადების ან ზმნის ინფინიტივის პრედიკატული აღმწერიც შეიძლება იყოს:
-
Estas amuze labori. - მუშაობა სახალისოა.
Amuze აღწერს სიტყვას labori.
- Multe maĉi estas necese por bona digesto. - ბევრი ღეჭვა კარგი მონელებისთვის საჭიროა.
ზმნიზედები და ზედსართავი სახელები ერთმანეთს ძალიან ჰგავს. სწორედ ის, რასაც ისინი აღწერენ, წყვეტს ზმნიზედა გამოვიყენოთ თუ ზედსართავი სახელი.
რაოდენობრივი ზმნიზედები შეიძლება არსებითი სახელის ფუნქციითაც იხმარებოდიეს.: Tie loĝas multe (= multo) da stranguloj.
ზმნიზედური ნაწილაკები
ესპერანტოში გარკვეულ ნაწილაკებს წინადადებაში ზმნიზედის ფუნქცია შეიძლება ჰქონდეთ, მაგრამ მათ E დაბოლოება არ დაერთვით. ესენია E, EL, OM, AM და AL კორელატები, ნაწილაკები pli და plej, ნაწილაკი ne, ნაწილაკები ĉi, for, ankoraŭ, baldaŭ, hodiaŭ, hieraŭ, morgaŭ, jam, ĵus, nun, plu, tuj, ajn, almenaŭ, ankaŭ, apenaŭ, des, do, eĉ, ja, jen, jes, ju, kvazaŭ, mem, nur, preskaŭ, tamen, tre და tro. ზმნიზედური ნაწილაკები პრინციპში ზმნიზედებს წარმოადგენენ, მაგრამ ამ გრამატიკაში E დაბოლოების მქონე ზმნიზედებისგან განსასხვავებლად მათ ზმნიზედური ნაწილაკები ეწოდება.