Kwa maudhui

? baldaŭ, morgaŭ, preskaŭ, almenaŭ, hieraŭ

ya cheak, 22 Oktoba 2008

Ujumbe: 4

Lugha: Esperanto

cheak (Wasifu wa mtumiaji) 22 Oktoba 2008 3:10:02 alasiri

kontraŭ,
anstataŭ,
ambaŭ,
morgaŭ
aŭ,
laŭ,
ĉirkaŭ,
apenaŭ.

Kial? demando.gif
Kial tiuj vortoj havas "aŭ"jn?
senkulpa.gif

Matthieu (Wasifu wa mtumiaji) 22 Oktoba 2008 3:31:26 alasiri

Mi jam demandis tion en la forumo. Eble la respondoj helpos vin.

Rudolf F. (Wasifu wa mtumiaji) 22 Oktoba 2008 8:06:20 alasiri

"aŭ" kaj "laŭ" estas apartaj okazoj, ĉar en ili "aŭ" ne estas kvazaŭfinaĵo.

Ĉe aliaj adverboj kaj kelkaj prepozicioj fina "-aŭ" estas kvazaŭfinaĵo. Zamenhof ŝajne volis marki tiun grupon de vortoj per komuna vokalo aŭ diftongo (du sinsekvaj vokaloj), sed ĉiuj estis jam fordonitaj al certa alia celo. Restis la diftongo "aŭ".

Jam en 1894 kelkaj pensis, ke "morgaŭa" estas tro "miaŭa" kaj ke "morga" estas pli oportuna. Fakte tio estis unu el la tre malmultaj proponoj, kiujn oni ĝis hodiaŭ taksas pozitive. Sed voĉdonado malakceptis ĉiujn ŝanĝojn bloke, do ankaŭ tiun ĉi oportunan.

Krome restas ankoraŭ unu problemo:
Dum ĉe adverboj kun "-aŭ" la ŝanĝo estus senproblema, ĉe la prepozicioj kun "-aŭ" la afero kaŭzas malavantaĝon: Prepozicio devas esti nederivita vorto, kaj tial ne eblas finaĵo "-e", vidu jenajn ekzemplojn:

antaŭ la domo (tradicia formo)
ante la domo (gramatike malĝuste)
devus esti:
ante de la domo (kp. "dekstre de ...")

Forigo de "-aŭ" favore al "-e" ĉe prepozicioj kaŭzus do daŭran aldonan uzon de la prepozicio "de":
ante de la domo
malgre de la pluvo
ĉirke de la tablo
anstate de la viro
kontre de la viro
...

Tio estus tro maleleganta.

cheak (Wasifu wa mtumiaji) 23 Oktoba 2008 12:10:10 alasiri

dankon..
interesa ĝi estas. rideto.gif

Kurudi juu