Esperanto là gì?

Bảng chữ cái

Đây là bảng chữ cái Esperanto. Mỗi chữ được viết như thế nào thì sẽ được phát âm như thế ấy, và cách viết của chúng đều có quy luật hoàn hảo. Hãy kích chuột vào các ví dụ để nghe cách phát âm.

• Aa ami yêu
• Bb bela đẹp
• Cc celo mục đích
• Ĉĉ ĉokolado sô cô la
• Dd doni đưa
• Ee egala công bằng
• Ff facila dễ
• Gg granda lớn
• Ĝĝ ĝui ĝui
• Hh horo giờ
• Ĥĥ ĥoro hợp xướng
• Ii infano trẻ em
• Jj juna trẻ
• Ĵĵ ĵurnalo báo
• Kk kafo cà phê
• Ll lando đất nước
• Mm maro biển
• Nn nokto đêm
• Oo oro vàng
• Pp paco hoà bình
• Rr rapida nhanh
• Ss salti nhảy
• Ŝŝ ŝipo tàu thuỷ
• Tt tago ngày
• Uu urbo thành phố
• Ŭŭ aŭto ô tô
• Vv vivo cuộc sống
• Zz zebro ngựa vằn

Danh từ

Tất cả các danh từ trong Esperanto kết thúc bằng -o. (Danh từ là tên gọi của các sự vật/hiện tượng.)

• domo ngôi nhà
• libro quyển sách

Số nhiều

Để tạo số nhiều, đơn giản chỉ cần thêm vào -j:

• domoj những cái nhà
• libroj những quyển sách

Tân ngữ

Trong Esperanto, để chỉ tân ngữ trực tiếp của câu, người ta thêm -n vào tân ngữ này. Điều đó cho phép bạn thay đổi trật tự các thành phần trong câu mà không làm thay đổi ý nghĩa của câu. (Tân ngữ trực tiếp là tân ngữ chịu tác động trực tiếp của hành động.)

• La hundo amas la katon Con chó yêu con mèo.
• La kato amas la hundon con mèo yêu con chó.

Tính từ

Tất cả các tính từ trong Esperanto đều kết thúc bằng -a

• alta cao
• bela đẹp

Tiền tố

Chú ý! Thêm vào mal- tại đầu mỗi từ sẽ làm đảo ngược nghĩa của từ đó.

• malalta thấp
• malbela xấu

mal- là một ví dụ về tiền tố. Người ta đặt tiền đó trước các từ để tạo ra những từ mới. Trong Esperanto có 10 loại tiền tố khác nhau.

Hậu tố

Cũng có nhiều cách khác nhau để tạo ra các từ mới bằng cách thêm vào các hậu tố riêng biệt. Ví dụ, -et- làm cái gì đó nhỏ lại.

• dometo ngôi nhà nhỏ
• libreto quyển sách nhỏ

-et- là một ví dụ về hậu tố. Người ta đặt hậu tố sau các từ để tạo ra những từ mới. Trong Esperanto có 31 hậu tố khác nhau.

Động từ

Động từ, tất nhiên rất quan trọng. Nhưng bạn sẽ thấy rằng chúng cũng rất đơn giản trong Esperanto. (Động từ là từ chỉ hành động hoặc trạng thái.)

• ludi chơi
• ridi cười

Dạng động từ

Các động từ nguyên thể kết thúc bằng -i. Động từ ở thì hiện tại luôn kết thúc bằng -as, ở thì quá khứ kết thúc bằng -is và ở thì tương lai kết thúc bằng -os. Không có những động từ bất quy tắc!

• mi estas tôi là
• mi estis tôi đã là
• mi estos tôi sẽ là
• vi estas bạn là
• vi estis bạn đã là
• vi estos bạn sẽ là
• li estas anh ta là
• li estis anh ta đã là
• li estos anh ta sẽ là
• ŝi estas cô ta là
• ŝi estis cô ta đã là
• ŝi estos cô ta sẽ là
• ĝi estas nó là
• ĝi estis nó đã là
• ĝi estos nó sẽ là
• ni estas chúng tôi là
• ni estis chúng tôi đã là
• ni estos chúng tôi sẽ là
• ili estas họ là
• ili estis họ đã là
• ili estos họ sẽ là

Phó từ

Bằng đuôi -e người ta có thể tạo ra phó từ. (Phó từ là từ mô tả động từ.)

• silente trật tự, im lặng
• rapide nhanh chóng