წინდებულ je-ს განსაზღვრული მნიშვნელობა არ გააჩნია. თავდაპირველი განზრახვა იყო je-ს მხოლოდ აბსტრაქტულ კონტექსტში ხმარება, რომლისთვისაც სხვა რომელიმე სათანადო წინდებული არ არსებობს. ამიტომაც ადრე je ძალიან ხშირად გამოიყენებოდა. ამჟამად je ნაკლები სიხშირით იხმარება და უჩვენებს განსაკუთრებით საათსა და ზომას. ზოგადად, უკეთესი ალტერნატივის არსებობის შემთხვევაში რეკომენდებულია je-ს საერთოდ არგამოყენება.
ხშირად je-ს ნაცვლად N-დაბოლოება იხმარება, განსაკუთრებით ზომისა და დროის ერთეულებთან
საათი და დროის სხვა მაჩვენებლები
- Ni prenos la buson je dudek (minutoj) antaŭ la deka (horo). - ავტობუსს ათს რომ ოცი (წუთი) დააკლდება მაშინ გავყვები.
- Tio okazis je Pasko. - ეს აღდგომას მოხდება.
- Je la lasta fojo mi permesas al vi fari tion. - ბოლოჯერ გრთავ ამის გაკეთების უფლებას.
გაზომვა
- Vi certe estas je duono da kapo pli alta ol mi. = ...duonon da kapo pli alta ol mi. - ჩემზე ნამდვილად ნახევარი თავით მაღალი ხარ.
ჩვეულებრივ N-დაბოლოება ზომის ერთეულის საჩვენებლად იხმარება.
ნაკლი, სიუხვე და ლტოლვა (მონატრება)
-
Ĝi estas libera je mankoj. - უნაკლოა.
ან ...de mankoj.
- Abram estis tre riĉa je brutoj, arĝento, kaj oro. - აბრამი მდიდარი იყო საქონლითა და ოქრო-ვერცხლით.
-
Glaso da vino estas glaso plena je vino. - ღვინის ჭიქა ღვინით სავსე ჭიქაა.
ან ...plena de vino.
-
Mi sopiras je mia perdita feliĉo. - ჩემი დაკარგული ბედნიერება მენატრება.
ან ...mian perditan feliĉon / ...al mia perdita feliĉo..
ფიზიკური ან სულიერი მდგომარეობა
- Ili suferas je astmo. - ასთმა აწუხებთ.
- Ŝi gravediĝis je ĝemeloj. - ტყუპებზე დაფეხმძიმდა.
- Li malsaniĝis je profunda melankolio. - ღრმა დარდისგან დაავადდა.
დაჭერის, შეხების, სენისა და ა.შ. მოქმედების ქვეშ მყოფი სხეულის ნაწილი.
-
Li kaptis min je la brako. - მკლავით დამიჭირა.
Je la brako უჩვენებს ჩემს მხარს. შეგიძლია ასევე თქვათ ĉe la brako. მისი მხრის საჩვენებლად (რომელსაც ის ჩემს დასაჭერად იყენებს) ვამბობთ per: Li kaptis min je la maldekstra brako per sia dekstra mano.
- Li estas malsana je la brusto. - მას მკერდი სტკივა.
სხვადასხვა დამკვიდრებული გამოთქმები
-
Ŝi kredas je Dio. - მას ღმერთის სწამს.
Kredi je iu ან je io = „ვინმეს ან რაიმეს ნამდვილად არსებობის დაჯერება“. Kredi ion, al io, pri io = „რაიმეს სინამდვილის არსებობის დაჯერება“. Kredi al iu = „დაჯერება იმისა, რომ მოცემული პიროვნება სიმართლეს ამბობს“.
- Je mia miro la afero sukcesis. = La afero sukcesis, kio mirigis min. - ჩემდა გასაოცრად საქმე წარმატებით დასრულდა. = საქმე წარმატებით დასრულდა, რამაც გამაოცა.
-
Mi vetis kun ŝi je dek dolaroj. - ათ დოლარზე დავენიძლავე.
სანაძლეოს გამარჯვებული ათ დოლარს მიიღებს. შესაძლებელია pri-ს ხმარებაც.