前往目錄
  2. 19 數目詞

數詞

數詞是用來表達數目的短詞. 世界語有十三個數詞:

nul
0
unu
1
du
2
tri
3
kvar
4
kvin
5
ses
6
sep
7
ok
8
naŭ
9
dek
10
cent
100
mil
1000

其他數目可以用數詞的組合表達. 先說有幾千, 再說有幾百, 再說有幾十, 最後則是有幾個.

11
dek unu
12
dek du
13
dek tri
14
dek kvar
15
dek kvin
16
dek ses
17
dek sep
18
dek ok
19
dek naŭ
20
dudek
21
dudek unu
22
dudek du
23
dudek tri
30
tridek
40
kvardek
50
kvindek
60
sesdek
70
sepdek
80
okdek
90
naŭdek
100
cent
101
cent unu
110
cent dek
111
cent dek unu
200
ducent
232
ducent tridek du
300
tricent
400
kvarcent
500
kvincent
600
sescent
700
sepcent
800
okcent
900
naŭcent
1000
mil
1001
mil unu
1011
mil dek unu
1111
mil cent dek unu
1234
mil ducent tridek kvar
2000
du mil
2678
du mil sescent sepdek ok
3000
tri mil
4000
kvar mil
5000
kvin mil
6000
ses mil
7000
sep mil
8000
ok mil
9000
naŭ mil
10000
dek mil
11000
dek unu mil
12000
dek du mil
20000
dudek mil
30000
tridek mil
42000
kvardek du mil
999000
naŭcent naŭdek naŭ mil
999999
naŭcent naŭdek naŭ mil naŭcent naŭdek naŭ

幾十和幾百要連寫 (並讀出) 各成一個詞: dudek, tridek, ducent, tricent 等等. 其他的則分寫成獨立的詞, 包含幾千的幾和千.

幾十和幾百的重音和其他詞一樣, 都在倒數第二個音節: dUdek, trIdek, dUcent, trIcent. 其他的則都各別獨立發音: dEk dU, dEk trI, cEnt dU, cEnt trI, cEnt dEk dU, dU mIl, trI mIl, dU mIl dEk dU.

若由這些基本數目表達法再創複合詞時, 如: 名詞性數目詞或形容詞性數目詞, 則可以也應該合併著寫, 或加上分隔號.

Nul 原本是個名詞: nulo (數字 0 的名稱). 但長久以來, 免去除尾的它也被當成數詞, 如: 0,5 = nul komo kvin (或 nulo komo kvin).

有時可用簡化詞 un' 取代 unu.

數詞的使用

數詞最常出現為名詞的定語. 此時, 數詞不接詞尾 N 和 J:

  • Mi havas nur unu buŝon, sed mi havas du orelojn. - 我只有一張嘴, 但我有兩個耳朵.
  • Li faris ĉion per la dek fingroj de siaj manoj. - 他以他雙手的十隻手指頭做成一切.
  • Li havas dek unu infanojn. - 他有十一個孩子.
  • Sesdek minutoj faras unu horon, kaj unu minuto konsistas el sesdek sekundoj. - 六大分鐘構成一小時, 而一分鐘含有六十秒.

有時 (既知的) 名詞可省略:

  • Nu, se vi ne havas mil [rublojn], mi petas cent rublojn. - 嗯, 如果你沒有一千 [盧布], 我就求你給一百盧布.
  • Kiun el la tri [aferoj/personoj] vi elektas? - 三個 [物, 人] 之中, 你選哪個?

Nul 當數目定語時只出現在度量單位前:

  • La frostpunkto de akvo estas nul gradoj ĉe norma atmosfera premo. - 水的冰點在正常氣壓下為零度.

    通常寫成 0 gradoj, 發音為 nul gradoj.

  • Ilia fina rezulto estis nul poentoj. - 他們的最後結果是零分.

其他情形下通常使用 neniu: Mi havas neniun malamikon.

數詞也可以獨立出現擔任不同的功能角色. 它往往具有名詞角色, 但永遠不會帶有詞尾 J 或 N:

  • Kvin kaj sep faras dek du. - 五加七成為十二.
  • Tridek kaj kvardek kvin faras sepdek kvin. - 三十加四十五成為七十五.
  • Ilia nombro estas kvardek tri mil sepcent tridek. - 他們的數目是四萬三千七百三十.
  • Divido per nul ne estas permesita. - 除以零是不可以的.
  • Tri estas duono de ses. - 三是六的一半.
  • Sep estas sankta nombro. - 七是個神聖的數目.

  • Mi legis numeron 2 de la jaro 1990. - 我讀了 1990 年的第 2 期.

    關於雜誌的期號.

  • Ni loĝas en ĉambro tricent tridek tri en tiu hotelo. - 我們住在那旅館的 333 號房.

當指數目時, 也可以用 序詞: la dua numero, la jaro 1990-a, la tricent-tridek-tria ĉambro. 但序詞和號數可能有所不同. 例如, kvara (第四) 表示順序上前面有三個, 而 numero kvar (號數 4) 表示是數字 4 這個 "名目". 如果站在街尾, 我們可以說, 1 號房不是第一間房, 而是最後一間.

Unu 的特別用法

Unu 的基本意義是數目, 其用法以在此前與其他數詞說明過了. 但是, unu 還有若干特別的意義和用法. Unu 還可以表示 samecon (相同), unikecon (獨特), individuecon (個體), 和 identecon (識別):

  • La loĝantoj de unu regno estas samregnanoj, la loĝantoj de unu urbo estas samurbanoj, la konfesantoj de unu religio estas samreligianoj. = La loĝantoj de unu sama regno... - 一個國家的住民是其國民, 一個城市的住民是其市民, 一個宗教的信徒是其教徒. = 同一國家的住民...

  • Ŝin trafis unu malfeliĉo post la alia. - 不幸的事一個接一個打擊了她.

    此處 unu 強調每個不幸的個別性. 語意上, unu 往往和 alia 並聯出現.

  • En unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto, venis al ŝi malriĉa virino. - 有一天, 當她在那個泉池附近時, 有個窮女人向她走來.

    是指說話者知道, 但聽話者不知道的日子. 在這樣的用法中, unu 是半定冠詞.

Unu 後面不接名詞表示個體性. 往往我們可以說, 名詞是既知的, 但有時加上名詞反而麻煩. 此時, unu 以代詞方式使用:

  • Ŝi estis unu el la plej belaj knabinoj, kiujn oni povis trovi. - 她是人們可以找到的最漂亮女孩之一.
  • Unu babilis, alia kantis. - 一個聊天, 另個唱歌.

當個體性或代詞性 (有時獨特性) 的 unu 用在複數個體時, 它會有詞尾 J:

  • El ŝiaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj. - 她許多孩子當中, 有的很好, 其他的不好.
  • Dum unuj artikoloj alportas al nia afero rondon da novaj amikoj, multaj aliaj, skribitaj nelerte, tute perdiĝas sen rezultato. - 儘管有些文章為我們的事業帶來一群新的朋友, 但許多其他文章, 由於寫得不好, 卻完全失去作用, 沒有任何結果.
  • Unuj [studentoj] kun gaja rideto sur la buŝo, aliaj meditante, aliaj en vigla interparolado, unuope aŭ duope forlasas la universitatan korton. - 有些［學生］嘴⻆上帶著愉快的微笑, 有的則沉思著, 另些人則熱烈交談著, 單獨一人或兩兩地離開大學庭園.

Unu 不能有詞尾 N, 這是基本規則, 不會改變, 不論 unu 是表示數目, 個體, 或獨特性: Unu mi renkontis en Londono, alian en Parizo.千萬不要用下列形式 unun. 但 unuj 這個形式卻可以接 N 詞尾, 因為 unuj 永遠不會是單純的數詞. 它總是表示個體性或獨特性. 但是, unujn 形式很少有需要: Unujn mi renkontis en Londono, aliajn en Parizo.

不可以有 unun, 但卻可以有 unujn 這條規則, 從邏輯的角度來看是很奇怪的. 但從實用的角度來看, 卻是很好的. 實用上, unu 的獨特性和個體性的使用, 嚴格上來講是不易分辨的. 有很多踩線的情形, 因此甘脆規定, unu 永遠不可以有 N 詞尾, 這很實用. 我們不必再煩惱到底 unu 是表示數目, 獨特性, 或個體性. 而 unuj 一定是表示獨特性或個體性, 因此使用 N 詞尾不會有問題, 只要句子功能需要即可.

不要混淆個體性的 unu 和表列詞的 iu. 個體性的 unu 表示, 說話者很清楚他談的對象 (而聽話者則不知道). Iu 表示, 被談及者的身分是不知的或不清楚的, 或者其身分是不重要的.

  • Loĝas ĉi tie unu el viaj amikoj. - 這裡住有一位你的朋友.

    說話者知道, 你的朋友誰住這裡.

  • Loĝas ĉi tie iu el viaj amikoj. - 你朋友當中有人住這裡.

    說話者 (好像) 不知道, 朋友當中誰住這裡.

往往可用 iu 取代 unu, 只要目的不在表示那人是否為說話者認識的人. 但是 unu 卻是比較明確的. 它表示說話者認識那人的身分.

形容詞 certa 的意思有時相似於表示個別性的 unu, 可是 certa 語氣比較強. 它強調, 說話者知道某些事 (而聽話者卻可能不知): certaj okazoj multe da saĝo estas pli malbona, ol se oni ĝin tute ne havus. Hieraŭ vizitis min certa sinjorino Schmidt.

多種用途的 unu 可能讓有些人感到奇怪, 因為教科書中很少說明它. 因此許多人都寧可把 unu 用在單純的數目角色上, 其他意義則用另外的詞: iu(j), kelka(j) 及 certa(j). 這樣會讓這語言貧乏, 因為所有這些詞各有細微不同的語意, 而所有這些細微不同都是有需要的.

Unu... la alia

代詞性的 unu 是下列短語的一部分: unu... (la) alia, 用它來表示交互關係. Unu... (la) alia 代表整個簡化句. Unu 通常是完整句的主語, 而 (la) alia 則是賓語或有著其他的非主語角色.

  • Tiuj gejunuloj amas unu la alian. → Tiuj gejunuloj amas. Unu amas la alian. - 那些青年男女彼此相愛. → 那些青年男女愛. 一個愛另一個.

    他們每人都愛其他每個人.

  • Ili donis florojn unu al alia. → Ili donis florojn. Unu donis florojn al alia. - 他們彼此送花. → 他們送花. 一人送給另個人.

    他們每人送花給另個人.

  • Li kunigis kvin tapiŝojn unu kun la alia. - 他一個個地把五塊地毯結合起來.

    他把一塊地毯和另一塊結合起來.

幾乎總是可以使用 unu... (la) alia 而不必有 J 詞尾. 但是需要時, 也可以加 J 詞尾在 alia 或 unu上, 依目標意思而定: La junaj knabinoj kaj junuloj ĉe la lageto babilas unuj kun la aliaj. Unuj el ili babilas kun aliaj el ili.（他們當中有些人和另些人聊天.）有時則須使用 unujn 形式: La registaroj ĵetas la homojn unujn kontraŭ la aliajn. = La registaroj ĵetas unujn homojn kontraŭ la aliajn homojn.

取代 unu... la alia 的, 往往可用 reciproke 加上 si 或其他的代詞: La knabino kaj la knabo kisis sin reciproke. = La knabino kaj la knabo kisis unu la alian. 也可用 reciproke 加上 unu... la alia, 以強調其相互性: Vi ne estas reciproke egalaj unu al la alia en la regiono de la spirito. 也可用 inter 當成副詞放在動副前, 往往加上 si 或其他代詞, 或用片語 inter si (inter ni, inter vi), 這些都表示 unu kun la alia 之類的意思: Ili sin interakuzas. = Ili akuzas unu la alian. Ili interparolas. = Ili parolas unu kun la alia. Ili estis tre amikaj inter si. 千萬不要用代詞 si 加上 unu... la alia. 不要說: Ili amas sin unu la alian. 只要說: Ili amas unu la alian.

名詞性數目詞

帶有後綴 ON 的數目詞表示分數:

  • duono = 1/2
  • triono = 1/3
  • dekono = 1/10
  • dekduono = 1/12
  • centono = 1/100
  • milono = 1/1000

大於 999999 的數目用名詞性數目詞來表達：

miliono
1.000.000 (＝六個零)
miliardo
1.000.000.000 (＝九個零)
biliono
1.000.000.000.000 (＝十二個零)
triliono
1.000.000.000.000.000.000 (＝十八個零)

若干語言, 如英文和俄文, 將相似於 biliono, triliono 形式的數目詞給於完全不同的值. 而世界語對這些用詞的意義, 如前所示, 別無其他. 還有其他更高值的這類用詞, 但很少使用.

名詞性的數目詞接詞尾 J 和 N, 和其他名詞的規則一樣.

  • Kiam vi havos rikolton, vi donos kvinonon al Faraono. - 當你有了收獲, 你將把五分之一給法老.
  • Mi ricevis dudek kvin centonojn. - 我收了百分之二十五.
  • Ŝi havas pli ol dek milionojn. - 她有超過一千萬.
  • La malprofito atingis sumon de kvardek sep miliardoj. - 虧損達總額四百七十億元.

名詞性數目詞不可直接修飾名詞, 而要和介詞 da 一起使用.

  • Li havas du miliardojn da dolaroj. - 他有二十億的美元.
  • Ŝi vidis pli ol dek milionojn da homoj. - 她看了超過一千萬個人.

同樣, ON 詞帶有 O 詞尾, 也需要介詞的協助: Unu tago estas tricent-sesdek-kvinono aŭ tricent-sesdek-sesono de jaro.

數詞加上 O 詞尾也可以變成名詞, 此時它表示與該數目有關的事, 或那些事的一群. 在 O 詞尾前的數詞總是連寫, 但為了清晰, 可以在原本小空格的地方用分隔號.

  • unu → unuo = 數字 1 是計算基數, 基本數量 (如, 公尺, 公斤, 安培等)
  • du → duo = 數字 2, 雙, 對, 兩個一組
  • dek du → dek-duo aŭ dekduo = 數目 12, 12 個一組之事物.
  • du mil kvincent → du-mil-kvincento (最好不是 dumilkvincento)
  • Mi aĉetis dekon da ovoj kaj dek-duon da pomoj. - 我買了十個蛋和一打蘋果.

混合數目

當一個數目混有數詞和名詞性數目詞時, 這兩者的不同規則起了衝突. 數詞想當主要詞的定語, 而名詞性數目詞本身即為主要詞並後接一個 da 短語. 通常這類狀況下的正確解決法是使用 da, 因為即使 da 不常用, 但一點都不算錯.

  • Tie loĝas 1.500.000 homoj. = Tie loĝas unu miliono (kaj) kvincent mil da homoj. - 那裡住有1,500,000人. ＝那裡住有一百五十萬人.

    也可以說 ...unu kaj duona milionoj da homoj. 或: ...unu komo kvin milionoj da homoj. (一百五十萬人.)

  • Mi havas unu milionon da eŭroj. Se mi ricevos ankoraŭ unu eŭron, mi havos unu milionon unu da eŭroj. - 我有一百萬歐元. 如果我再取得一歐元, 我將有一百萬又一歐元.
  • Li havas 10.300.978 $. = Li havas dek milionojn tricent mil naŭcent sepdek ok da dolaroj. - 他有 10,300,978 美元. = 他有一千零三十萬又九百七十八美元.

  • Ili kostas kvar kaj duonon da dolaroj. - 它們價格是四又二分之一美元.

    另個好且常用的解法是: Ili kostas kvar kaj duonan dolarojn. (它們價格是 4.5 美元.)

形容式數詞

數詞加上詞尾 A, 即成為形容詞, 表示排序位置, 又稱為 序詞:

  • unua = 排序在第一位 (前面沒有任何一個)
  • dua = 排序在第二位 (前面有一個)
  • tria = 排序在第三位 (前面有二個)
  • kvara = 排序在第四位 (前面有三個)
  • deka = 排序在第十位（前面有九個）

序詞和一般形容詞一樣, 可接 J 詞尾和 N 詞尾.

  • La sepan tagon de la semajno Dio elektis, ke ĝi estu pli sankta, ol la ses unuaj tagoj. - 神選了一星期的第七天, 讓它比前面的六天更神聖.

若要在多詞的數目加 A 詞尾, 可將該多詞數目連成一詞, 但也可分開不連. 不論如何, 都把 A 詞尾放在最後. 如果要並連, 可用分隔號以求清晰. 分隔號要放在原多詞數目各詞之間的空格處.

  • Hodiaŭ estas la dudek sepa (tago) de Marto. = ...dudek-sepa... - 今天是三月二十七日.

    (或 ...dudeksepa... [第二十七])

  • Georgo Vaŝington estis naskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua. = ...dudek-duan... mil-sepcent-tridek-dua. - 喬治華盛頓生在一七三二年的二月二十二日. = ...1732/2/22.

    除了 dudek-duan, 也可以寫 dudekduan, 但是 mil-sepcent-tridek-dua 不可寫成 milsepcenttridekdua, 因為那樣太不明確.

  • Tio okazis en la okdekaj jaroj. = ...iam en la jaroj de 1980 ĝis 1989 inkluzive. - 那發生在八〇年代. = ...在 1980 到 1989 年之間的某個時候.

  • Ŝi estas la dua plej bona en nia klaso, kaj mi estas la tria. - 她是我們班上第二最好的, 而我是第三.

    只有一個比我們好.

當搭配一般數詞使用序詞時, 為了語意清晰, 要先放序詞:

  • Tio okazis iam en la unuaj dek tagoj. - 那事發生在開始十天內的某時.

    如果說 la dek unuaj tagoj 會有個風險, 會被誤解為 dek 是序詞短短的一部分, 因此被誤解為 la dek-unuaj tagoj (那些個第十一天).

其他帶 A 詞尾的數目詞

帶 A 詞尾的 ON 詞是一般的形容詞.

  • duona = 只有整個的一半.
  • triona = 只有整個的三分之一.
  • centona = 只有整個的百分之一.

  • Ĝi estas longa je duona metro. - 它長半公尺.

    它的長度是 50 公分.

  • Kvaronan horon li restis. - 他停留一刻鐘 (四分之一小時).

    他停留十五分鐘.

Miliona, miliarda 等等都是一般形容詞, 理論上可以因文脈而有不同的意思, 但實際上, 它們幾乎都只呈現排序的意思: Nia miliona kliento ricevos specialan donacon.

Nula 也是一般的形容詞, 理論上依情境可以有不同意義, 如順序的意思: je la nula horo kaj tridek minutoj. 實用上它幾乎只用在 "不存在, 沒價值, 無效" 等意義上: Bruo potenca, nula esenco.

來自混合數目的排序形容詞, 理論上是可能的, 但不推薦使用: nia du-milion-unua kliento. 最好使用帶 numero 的片語: nia kliento numero du milionoj unu.

副詞性的數目詞

數目詞詞尾為 E 時, 和對應的 形容詞形式 有相同的意義:

  • unue = 首先
  • due = 其次
  • dek-due, dek due = 第十二
  • Unue mi redonas al vi la monon, kiun vi pruntis al mi; due mi dankas vin por la prunto; trie mi petas vin ankaŭ poste prunti al mi, kiam mi bezonos monon. - 首先, 我把我欠你的錢還你; 其次我感謝你借我錢; 第三我求你往後在我需用錢時再借錢給我.
  • Ĝi estas trione el plasto, trione el ligno kaj trione el metalo. - 它有三分之一塑膠, 三分之一木材, 和三分之一金屬.
  • Tiu monto estas eĉ ne centone tiel alta kiel Ĉomolungmo. = La alteco de tiu monto estas eĉ ne unu centono de la alteco de Ĉomolungmo (= Everesto). - 那座山甚至不到珠穆朗瑪峰的百分之一高. = 那山的高度甚至不到珠穆朗瑪峰 (聖母峰) 高度的百分之一.

數目詞的修飾詞

介詞 ĝis, inter kaj po 可以和數目詞混用，而使數目詞的意思起變化:

  • Restas ĉirkaŭ dek personoj. = Restas proksimume dek personoj. - 留下來有大約十人.
  • Ĝis ducent homoj povas eniri. = Maksimume ducent homoj povas eniri. - 可以進來到 200 人為止. = 最多可以進來 200 人.
  • Ili kostas de kvin ĝis dek eŭrojn. = Ili kostas minimume kvin kaj maksimume dek eŭrojn. - 它們的價格在五到十歐元之間. = 它們的價格最少五歐元, 最多十歐元.
  • Mi vidis inter cent kaj ducent homojn. = Mi vidis minimume cent kaj maksimume ducent homojn. - 我看到有一百到二百人. 我看到至少一百人, 至多二百人.
  • Aranĝu ilin en du vicoj, po ses en vico. = Aranĝu ilin en du vicoj, ses en ĉiu vico. - 將它們排成二列, 各六個成一列. = 將它們排成二列, 每列六個.

這類句子中的介詞和後面的名詞無涉，而只和數目的意思有關。如果取走數目詞，其修飾也應除去，因為它已無意義：

  • Restas ĉirkaŭ dek personoj. → Restas personoj. - 留下約十個人. → 有人留下.

    (Restas ĉirkaŭ personoj 沒有意義.)

  • Mi vidis inter cent kaj ducent homojn. → Mi vidis homojn. - 我看到 100 到 200 人之間. → 我看到人.

    (Mi vidis inter homojn 沒有意義.)

這些介詞用來修飾數目時, 不扮演句子角色, 它們不是角色標記, 而有著某種副詞性的角色: ĉirkaŭ = proksimume; de = minimume; ĝis = maksimume.

數目詞的修飾詞可以和真正的角色標記一起出現, 角色標記表示整個短語的句子功能:

  • Ĝi estis virino, kiu povis havi la aĝon de ĉirkaŭ sesdek jaroj. - 那是個女人, 年紀大約 60 歲.

    Ĉirkaŭ 只涉及數目 sesdek. De 是短語 ĉirkaŭ sesdek jaroj 的角色標記.

  • Nenie en la ĉirkaŭ cent jaroj la loko estis pli ŝanĝita, ol en unu malgranda frukta ĝardeno. - 在大約一百年內, 沒有任何地方的變化, 會比在一個小小果園內的變化還多.

    時間狀詞的介詞為 en. Ĉirkaŭ 只是數目 cent 的修飾詞.

  • Ili loĝos tie de ok ĝis naŭ jarojn. - 他們將在那裡住八到九年.

    片語 de ok ĝis naŭ jarojn 是時程狀語, 它必須要有某種角色標記. 此處它有 N 詞尾. De 和 ĝis 只是修飾數目.

  • Estis tiel malvarme, ke ili devis kuŝi sub po tri kovriloj. - 是那麼冷, 以至他們睡覺必須各蓋三條被子.

    片語 sub po tri kovriloj 有個地點 sub 狀語. Po 只是 tri的修飾詞.

  • Li havas ĉirkaŭ mil eŭrojn. - 他有大約一千歐元.

    賓語 ĉirkaŭ mil eŭrojn 必須有詞尾 N. Ĉirkaŭ 只修飾數目 mil.

在這類句子中, 使用這些短詞只是當作修飾詞用, 而不是當作介詞用 － 但 po 除外. 至於 po 則有不同用法. 有人用 po 當真正的介詞, 亦即接在 po 後面的詞不必 N 詞尾, 即使該片語在句子中是賓語角色, 例如: Mi donis al ili po dek eŭroj. 其他人則把 po 當副詞用, 並在句子角色需要的地方加上 N 詞尾, 如: Mi donis al ili po dek eŭrojn. 兩種用法都很好, 而且完全正確.

數學表達法

數學式 讀法
2 + 2 = 4 Du kaj du faras kvar. / Du plus du estas kvar.
10 – 3 = 7 Dek minus tri faras sep.
22 × 6 = 132 Dudek du multiplikite per ses faras cent tridek du. / Dudekduoble ses estas cent tridek du. / Dudek du oble ses egalas al cent tridek du.
7:2 = 3,5 Sep dividite per du faras tri komo kvin.
46,987 kvardek ses komo naŭ ok sep (不是 ...komo naŭcent okdek sep)
10² = 100 La dua potenco de dek estas cent. / Dek kvadrate estas cent.
5³ = 125 La tria potenco de kvin estas cent dudek kvin. / Kvin kube estas cent dudek kvin.
  • Kvin kaj sep faras dek du. - 五加七等於十二.
  • Dek kaj dek faras dudek. - 十加十等於二十.
  • Kvar kaj dek ok faras dudek du. - 四加十八等於二十二.
  • Tridek kaj kvardek kvin faras sepdek kvin. - 三十加四十五等於七十五.
  • Kvinoble sep estas tridek kvin. - 五乘七等於三十五.

等號 (=) 也可以讀成 faras 或 estas 或 egalas (al), 皆無不可: du kaj du faras kvar, dek minus tri estas sep, du oble du egalas (al) kvar.

世界語的小數點是逗號 (,), 不是點號 (.). 使用點號表示小數的歐語系國家沒有幾個. 世界語和主要歐語系國家一樣, 都是用逗號作為小數點.

數學式 讀法
9403,5 km naŭ mil kvarcent tri komo kvin kilometroj / naŭ mil kvarcent tri kaj duona kilometroj
8,6 kg ok komo ses kilogramoj / ok kilogramoj (kaj) sescent gramoj
+37,7° (plus) tridek sep komo sep gradoj / tridek sep komo sep gradoj super nulo
49,75 USD kvardek naŭ komo sep kvin (Usonaj) dolaroj / kvardek naŭ (Usonaj) dolaroj (kaj) sepdek kvin cendoj

次單位詞, 如: gramoj (克) 和 cendoj (分), 有時在如下的說法中是可以理解的: tri kilogramoj (kaj) sepcent, kvar dolaroj (kaj) sepdek kvin. 但是要注意, 所指的次單位不應有任何疑義.

時間 (小時)

表示時間可用下列範例之一. 時和分這兩個詞是既知的, 不必說出:

數字法 讀法
3:15 (aŭ 15:15) Estas la tria (horo) (kaj) dek kvin (minutoj). / Estas dek kvin (minutoj) post la tria (horo).
9:45 (aŭ 21:45) Estas la naŭa (horo) (kaj) kvardek kvin (minutoj). / Estas dek kvin (minutoj) antaŭ la deka (horo).

為了更清晰, 可以加上片語 en la antaŭtagmezo 或 antaŭtagmeze (上午), 和 en la posttagmezo 或 posttagmeze (下午). 但也可用 24 小時制表示.

  • Estas la dek-kvina (kaj) dek kvin. / Estas dek kvin post la dek-kvina. - 現在是十五時十五分. / 現在是十五時過十五分.
  • Estas la dudek-unua (kaj) kvardek kvin. / Estas dek kvin antaŭ la dudek-dua. - 是二十一時四十五分. / 再十五分鐘就是二十二時.

15 minutoj 可用 kvarono, kvaronhoro 或 kvarona horo (一刻, 一刻鐘). 30 minutoj 常用 duono, duonhoro 或 duona horo (一半, 半小時).

時候的表達用序詞: tria, naŭa, dek-dua 等等. 問時間要用 疑問詞 kiom + A 詞尾 → kioma.

  • kiom? - 多少? → tri, naŭ, dek du, dudek unu...
  • kioma? - 幾點? → tria, naŭa, dek-dua, dudek-unua...

  • Kioma horo estas, gardisto? - 守衛, 幾點了?
  • Kioma horo estis, kiam vi alvenis? - 你到達時是幾點?

為了表示某事何時發生, 必須用角色標記, 通常為 je, antaŭ, post, ĝis 或 ĉirkaŭ:

  • Je (la) kioma horo okazis tio? - 那在幾時發生?
  • Tio okazis je la tria kaj kvardek. - 那發生在三時四十分.
  • Ni devas manĝi antaŭ la oka. - 我們必須在八時前吃.
  • Post la dek-unua horo ĉio devas esti preta. - 十一點後一切必須準備好.

當指時間時, 不要用角色標記 N, 因為那有可能搞混時間和日期, 後者用的也是序詞: je la tria = "je la tria horo", la trian = "en la tria tago de la monato".

日期

表達日期可遵循下列範例. tago (日) 和 en la jaro (年) 通常是既知的, 不必說出:

  • Estis la tria (tago) de Decembro (en la jaro) mil naŭcent naŭdek unu. - 是一九九一年十二月三日.
  • Hodiaŭ estas la dua (tago) de Majo (en la jaro) du mil kvin. - 今天是二〇〇五年五月二日.
  • Morgaŭ estos la dudek kvina (tago) de Julio (en la jaro) du mil dek. - 明天將是二〇一〇年七月二十五日.

年也可以用序詞，但那己越來越少用: Estis la lasta de Januaro (en la jaro) mil-okcent-okdek-sepa.

在日與月之間要用 de, 因為序數不是指月, 而是指通常被省略的 tago (日): la unua de Majo = la unua tago de Majo, la dek-tria de Decembro = la dek-tria tago de Decembro. 如果說, la unua Majo (第一個五月), 是指數個五月中的第一個.

表達某事發生的日期, 不管是過去, 現在, 或未來, 要用適當的角色標記. 往往是使用詞尾 N.

  • Ili venos la sepan (tagon) de Marto. = Ili venos en la sepa (tago) de Marto. - 他們將在三月七日來.
  • La unuan de Majo ili komencis sian vojaĝon. = En la unua (tago) de Majo... - 五月一日, 他們開始旅行. = 五月第一天...

  • Mi laboris tie ĝis la unua de Aŭgusto mil naŭcent sesdek. - 我在那裡工作直到一九六〇年八月一日.

  • Antaŭ la lasta tago de Junio vi devas trovi laboron. - 六月底以前你必須找到工作.
  • Post la dek kvina de Marto ŝi loĝos ĉe mi. - 三月十五日起她將與我同住.
回到上端