واژک po توزیع مقدارها را نشان می‌دهد. به‌طور کلاسیک, به‌عنوان حرف‌اضافه طبقه‌بندی شده است, ولی خیلی‌ها آن را به‌عنوان قید گونه استفاده می‌کنند.
Po فقط برای عدد و مقدار, معنی دارد. بنابراین بعد از po همیشه باید لغت عددی یا بیان مقداری دیگری قرار گیرد: po kvin دانه‌ای پنج، po dek دانه‌ای ده، po dudek mil دانه‌ای بیست هزار، po multe دانه‌ای بسیاری، po kiom هر یک چه مقدار، po milionoهر یکی، یک میلیون، po duono هر یکی یک دوم, po iom هر یک مقداری po pluraj هر یک تعداد زیادی po paro هر یک، یک جفت، po egalaj partoj به ازای هر یک، قسمت‌های مساوی و غیره. گاهی اوقات از متن، مقدار را می‌توان فهمید: po pomo = po unu pomo یکی/ یک سیب، po tutaj boteloj = po pluraj tutaj boteloj به ازای چندین بطری.
Po بخشی از چیزی را که بین چندین فرد، چندین چیز، چندین مکان یا چیزهای مشابه دیگر توزیع شده است را نشان می‌دهد. بر هر یک از چیزهای مختلف، یک قسمت، تعلق دارد. برای دانستن کل مقدار، باید po- مقدار را ضرب در تعداد کرد. (تعداد) عددی است که بستگی به متن دارد:
-
Por miaj kvar infanoj mi aĉetis dek du pomojn, kaj al ĉiu el la infanoj mi donis po tri pomoj. - برای چهار فرزندم من دوازده سیب خریدم و به هر یک از بچه‌ها نفری سه سیب دادم.
۳ سیب ضربدر ۴= ۱۲ سیب. توجه کنید، که نتیجه سیب ها را نشان می‌دهد، نه بچه‌ها را. ۳ سیب را ضربدر تعداد بچه‌ها می‌کنیم، ولی نتیجه حتماً ۱۲ سیب است، نه ۱۲ بچه. نتیجه این محاسبه همیشه مربوط است به آن چیزی که po -بیان نشان می‌دهد.
-
Tie estis viro tre altkreska, kiu havis sur la manoj kaj sur la piedoj po ses fingroj, sume dudek kvar. - آنجا مردی بسیار رشد کرده بود، که در هر دست و هر پایش هرکدام شش انگشت داشت، که درمجموع بیست و چهار تا می‌شد.
۶ انگشت ضربدر ۴(۲ دست+ دو پا) =۲۴ انگشت
-
Tiu ĉi libro havas sesdek paĝojn; tial, se mi legos en ĉiu tago po dek kvin paĝoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj. - این کتاب شصت صفحه است اگر من هر روز پانزده صفحه بخوانم، کل کتاب در چهار روز تمام خواهد شد.
۱۵ صفحه ضربدر ۴= ۶۰ صفحه
-
Ŝi ricevis lecionojn po dek eŭroj por horo. - او(زن) هر ساعت درس را به ازای ده یورو دریافت کرد.
اگر درس مجموعاً ۴ ساعت طول کشید، هزینه بود: ۱۰ یوروضرب در ۴ =۴۰ یورو
-
Dume la gastoj trinkis po glaseto da vino. - در این زمان، مهمانان هر یک لیوان کوچکی از شراب نوشیدند.
در اینجا لغت unu یک: ...po unuبه ازای یک glaseto... لیوان کوچک موردنظر است. اگر برای مثال ده مهمان، درمجموع ۱۰ لیوان کوچک بود.
-
Mi fumadis cigaredojn po dudek kvin rubloj por cento. - من به قیمت بیست و پنج روبل به ازای (صد عدد)، سیگار کشیدم.
صد سیگار از آن نوع، ۲۵ روبل قیمت داشت. برای مثال قیمت پانصد عدد از آن سیگار می‌شود: ۲۵ ضرب در ۵ = ۱۲۵ روبل
-
El ĉiuj vivaĵoj, el ĉiu karno, enkonduku po unu paro el ĉiuj en la arkeon, ke ili restu vivaj kun vi. - از همه زندگان، از همه حیوانات، یک جفت را به کشتی هدایت کن که آنها با تو زنده بمانند.
اگر برای مثال ۱۰۰۰ نوع حیوان وجود داشت، می‌شود ۲ حیوان (۱ جفت) ضرب در ۱۰۰۰ = ۲۰۰۰ حیوان ( ۱۰۰۰ جفت)
-
La urbestro aranĝas grandajn tagmanĝojn, kie la vino estas trinkata po tutaj boteloj. = ...po pluraj tutaj boteloj. - شهردار نهار مفصلی ترتیب داد، که در آن شراب با بطری نوشیده شد.=... با کل بطری
در هر نهار، شراب را در بطری‌های زیادی می‌نوشند.
در مثال‌های زیر po به‌عنوان حرف‌اضافه استفاده شده است. در توضیحات در مورد اختلاف اعداد مثال‌هایی از کاربردpo به‌صورت قید گونه آمده است.
استفاده اشتباه از po
اغلب po را قبل از بیان نادرست قرار می‌دهند. در اینجا برخی از مثال‌های مشخص این اشتباه آورده شده است:
-
Tiu ĉi ŝtofo kostas dek dolarojn po metro.
گوینده قصد دارد بگوید که هر متر پارچه ده دلار قیمت دارد ولی بیان نادرست است. Po باید در اینجا بیان خود را به کلمه unu → po unu metro مربوط کند. محاسبه به این صورت خواهد شد: ۱ metro ضربدر ۱۰ (مقدار دلار) = ۱۰ metroj. در جمله po قبل از (unu metro) ظاهر می‌شود. بنابراین نتیجه، ده متر خواهد بود، نه ده دلار. ده متر از پارچه، یک دلار قیمت دارد. احتمالاً این چیزی نبود که در نظر داشت بفهماند.
جمله صحیح:
-
Tiu ĉi ŝtofo kostas po dek dolarojn por metro. - ارزش این پارچه، متری ده دلار است.
اگر مثلاً ۵ متر است، محاسبه به این صورت می‌شود:۱۰ دلار ضربدر ۵ =۵۰ دلار. حالا نتیجه ۵۰ دلار را نشان می‌دهد، چون po قبل از dek dolaroj قرار دارد.
در بسیاری زبان‌ها در این‌گونه جملات، فقط یک لغت برای بیان توزیع وجود دارد. آن لغت قبل از metro قرار می‌گیرد. po را با آن لغت‌ها اشتباه می‌کنند که معنی کاملاً متفاوتی نسبت به po دارند. در اسپرانتو، برای این‌گونه بیان دو لغت وجود دارد: یکیpo و دیگری یک لغت دیگر. لغت دیگر به‌طور رسمیpor است ولی بسته به متن، حروف اضافی دیگر و همچنین قیدهای دیگر هم می‌توانند استفاده شوند. در مثال قبلی laŭ metro یا metre قابل‌استفاده است.
همچنین به اختلاف میان جملات زیر توجه کنید:
-
La aŭto veturis po dek kilometrojn en kvin horoj. - خودرو با سرعت ده کیلومتر بر ساعت و برای پنج ساعت راند.
خودرو ۵ ساعت راند و آن درمجموع ۵۰ کیلومتر راند. (۱۰ کیلومتر ضربدر ۵ =۵۰ کیلومتر)
-
La aŭto veturis dek kilometrojn en po kvin horoj. - خودرو ده کیلومتر در هر پنج ساعت راند.
خودرو ۱۰ کیلومتر راند، و تا ۵۰ ساعت ادامه یافت. (۵ ضربدر ۱۰ = ۵۰ ساعت)
فرمول‌هایی با نشانه کسر
| فرمول | گفتار |
|---|---|
| 20$/kg | po dudek dolaroj por kilogramo |
| 120 km/h | po cent dudek kilometroj en/por horo |
| 2 MN/m² | po du meganeŭtonoj sur/por kvadratmetro |
همچنین می‌توان از po همراه با قید استفاده کرد: po 120 kilometroj hore.
گاهی می‌توان po را در چنین عباراتی حذف کرد و در صورت نیاز از ĉiu، استفاده کرد. مثلاً: cent dudek kilometroj por/en (ĉiu) horo صد و بیست کیلومتر در/برای هر ساعت، dudek dolaroj por (ĉiu) kilogramo، بیست دلار برای (هر) کیلوگرم du meganeŭtonoj por/sur (ĉiu) kvadratmetro دو مگا نیوتن برای/ به ازای هر مترمربع.