介詞 de 有多個意義. 由於多義性, 有時造成不明確. 此時可附加說明性表達, 或選用別的介詞.
離開
介詞 de 的本義是移動的起始地點:
- Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo. - 我從祖父那兒來, 而現在我走向叔叔.
- La vento forblovis de mia kapo la ĉapon. - 風從我頭上把帽子吹走.
- Ilia vojaĝo de Delhio al Kalkato estis tre longedaŭra. - 他們由德里到加爾各答的旅行為時長久.
- Rekta linio estas la plej mallonga vojo de unu punkto al alia. - 直線是由某點到另一點的最短路程.
- For de tie ĉi! - 離開這裡!
為了清晰可依需要使用 for de 或 disde: La polico prenis la ŝtelitan monon for de la rabisto / disde la rabisto. (警察從盜賊取了被偷的錢) 如果說: ...la ŝtelitan monon de la rabisto, 可能會被認為是指 apartena de: "...la ŝtelitan monon, kiu apartenis al la rabisto." ("...被偷的錢, 那是屬於盜賊的.")
原始, 原因
De 也可表示原始或原因
- De la patro mi ricevis libron, kaj de la frato mi ricevis plumon. - 從爸爸那裡我收到書, 從哥哥那裡我收到筆.
- La hebreoj estas Izraelidoj, ĉar ili devenas de Izraelo. - 希伯來人是以色列後代, 因為他們來自以色列.
- Francisko de Asizo = 那個來自亞細卓城的法蘭西斯哥. = Francisko el Asizo - 亞細卓的法蘭西斯哥
-
Li paliĝis de timo kaj poste li ruĝiĝis de honto. = ...pro timo... pro honto. - 他怕得臉色蒼白, 後來他又羞得滿臉通紅. = ...由於怕...由於羞
表示原因通常使用 pro, 有時用 el.
- Ebria de feliĉo, mi alkroĉiĝis al lia kolo. - 陶醉於幸福, 我抱著他的脖子.
差異
De 往往表示差異, 區別, 特別, 遠離, 分離:
- Mi povus diferencigi la saĝajn de la malsaĝaj! - 我應該會分辨聰明與愚蠢!
- Kial Vi kaŝas vin de mi? - 為何你躲著我?
- Nun mi iom liberiĝis de la plej urĝaj el miaj kolektiĝintaj laboroj. - 現在我已從最緊急的堆積工作中稍微鬆緩了.
- Ĝi estas libera de malsanoj. - 它沒有什麼病.
- Ili loĝas malproksime de ni. - 他們住得離我們很遠.
時間
De 也可表示持續動作或狀態的起始時刻:
- Li laboras de la sesa horo matene. - 他從早上六時開始工作.
- De nun mi ne plu manĝos viandon. - 從現在起, 我將不再吃肉.
- Mi konas lin de longa tempo. - 我認識他已久.
為了清楚表達指的是時間, 可以用 ekde 或 de post:
- ekde
- = 自...開始以來
- de post
- = 自...結束以來
關於時間點, ekde 和 de post 之間幾乎沒有差別, 但若指時間的持續, 則差別較大: de post ŝia vivo = ekde ŝia morto. (自她死後).
歸屬
常常 de 表示歸屬 (= 擁有, 持有, 鄰近, 相連, 部分, 親屬...):
-
Jen kuŝas la ĉapelo de la patro. - 這裡放著父親的帽子.
那帽子屬於父親的擁有品或所有物.
-
La dentoj de leono estas akraj. - 獅子的牙齒是銳利的.
牙齒屬於獅子的身體一部分.
-
Sur la bordo de la maro staris amaso da homoj. - 海岸上站著一群人.
岸屬於海, 因為它緊接著海.
-
Januaro estas la unua monato de la jaro. - 一月是一年的第一個月.
各個月是一年的部分.
-
La filo de la reĝo ŝin renkontis. - 國王的兒子遇見了她.
那兒子屬於國王的親屬.
-
Mi legos poemon de Zamenhof. - 我將讀柴門霍夫的詩.
那詩屬於柴門霍夫, 因為是他寫的.
-
Glaso de vino estas glaso, en kiu antaŭe sin trovis vino, aŭ kiun oni uzas por vino. - 酒杯是一個玻璃杯, 它曾裝酒, 或人們用它裝酒.
那玻璃杯是酒杯, 因為它註定被用來裝酒.
-
Ŝi estas profesoro de matematiko. - 她是數學教授.
那教授屬於數學, 因為那是她的專業. 也可以用 pri.
-
Tiu libro estas de Karlo. - 那本書是卡羅的.
更常用 aparteni + al: Tiu libro apartenas al Karlo. (那本書屬於卡羅.)
-
Ĝi estas de mi. - 它是我的.
更常說: Ĝi estas mia. (它是我的) Ĝi apartenas al mi. (它屬於我.)
主語, 動作者, 賓語
De 短語作為動名詞的補語通常表示語意主語 (動作者) 或動作的語意賓語.
-
La kanto de la birdoj estas agrabla. - 鳥的歌唱是悅耳的.
鳥在唱歌.
-
Li tuj faris, kion mi volis, kaj mi dankis lin por la tuja plenumo de mia deziro. - 他立即做了我想要的, 因而我感謝他即時滿足我的期望.
他實現了我的期望.
為了確定是指語意主語, 可以使用 fare de: Hodiaŭ posttagmeze okazos akcepto fare de la urbestro. (今天中午市長將出面接待.) 市長將接待某人.
註: 有人簡化 fare de 為 far, 但這個詞並不是正規的, 不建議使用.
關於被動分詞, de 最常表示語意的主語, 即動作者:
-
Ŝi estas amata de ĉiuj. - 她被大家所愛.
大家都愛她.
-
Li estis murdita de nekonato. - 他被陌生人謀殺.
陌生人謀殺了他.
-
La montoj estis kovritaj de neĝo. - 山巒被雪覆蓋了.
雪覆蓋山巒.
也可以用 fare de: La infano estis forprenita fare de la patrino. (那孩子被母親帶走.) 但直接用 de 在被動分詞中通常就已足夠. 如果要用其他意義的 de 表達法於被動分詞, 往往需要以 disde, for de, ekde 等等來清楚表達: La infano estis forprenita disde la patrino. (那孩子被從母親帶走.) 有人把他從母親帶走.
性質
De 有時表示性質, 組成, 或度量:
- Ŝi estas virino de meza aĝo. = Ŝi estas mezaĝa virino. - 她是中年婦女.
- Li havas harojn de nedifinita koloro. - 他的頭髮不是很明確的顏色.
- Li estas de meza kresko. - 他屬中等身材.
- bukedo de rozoj = 由玫瑰組成的花束
- reto de komputiloj = 由電腦構成的網路
- La knabo havis aĝon de nur ses jaroj. - 那男孩的年紀只有六歲.