წინდებულები წარმოადგენს დამხმარე ნაწილაკებს, რომლებიც წინადადების წევრთა ფუნქციის საჩვენებლად დაისმის მათ წინ.
წინდებულები ჩვეულებრივ დაისმის არსებით სახელთა ან ნაცვალსახელთა წინ, მაგრამ ასევე ზმნის საწყის ფორმათა, დაქვემდებარებულ წინადადებათა და რაოდენობრივ ზმნიზედათა წინაც. ზოგჯერ წინდებულებს ადგილის ან დროის ზმნიზედებთანაც იყენებენ. ამ შემთხვევაში წინდებული მეტად აკონკრეტებს ადგილის ან დროით მნიშვნელობას.
წინდებულებია შემდეგი ნაწილაკები: al, anstataŭ, antaŭ, apud, ĉe, ĉirkaŭ, da, de, dum, ekster, el, en, ĝis, inter, je, kontraŭ, krom, kun, laŭ, malgraŭ, per, po, por, post, preter, pri, pro, sen, sub, super, sur, tra და trans:
დამოუკიდებელი წინდებულები
წინდებულის შემდეგ ჩვეულებრივ დგას წინადადების ის წევრი, რომელსაც იგი მიემართება. წინადადების წევრთა გარეშე წინდებული მნიშვნელობას კარგავს: sur la tablo, en mia domo, ekster tiu ĉi ĉambro, dum la paŭzo, anstataŭ tio, krom Petro და ა.შ.
წინდებულთა შემდეგ სიტყვების გამოტოვებისას (კონტექსტის მიხედვით გასაგებად) წინდებულს უნდა დაერთოს „E“ დაბოლოება, რადგანაც იგი ამჯერად ზმნიზედის ფუნქციის მქონე წინადადების დამოუკიდებელ წევრად გადაიქცევა:
- Li staras apud mi. → Li staras apude. - ის ჩემ გვერდით დგას. → ის გვერდით დგას.
- Ŝi sidas ekster la domo. → Ŝi sidas ekstere. - ის სახლის გარეთ ზის. → ის გარეთ ზის.
- Tio okazis dum la paŭzo. → Tio okazis dume. - ეს შესვენების დროს მოხდა. → ეს შესვენებისას მოხდა.
- Tio okazos post la kongreso. → Tio okazos poste. - ეს კონგრესის შემდეგ მოხდება. → ეს შემდეგ მოხდება.
თუკი ასეთი ზმნიზედა აღნიშნავს ადგილს, შესაძლებელია მოცემული ადგილისაკენ მიმართული მოძრაობის საჩვენებლად მასზე „N“ დაბოლოების დართვა:
- Li sidas ekster la domo. → Li sidas ekstere. → Li iras eksteren. = ...al ekstera loko (al loko ekster la domo). - ის სახლის გარეთ ზის. → ის გარეთ ზის. → ის გარეთ გადის. = ...გარეთა ადგილისკენ (სახლის გარეთ არსებული ადგილისკენ).
თუკი ზოგჯერ წინადადების თავდაპირველი წევრი ზედსართავი სახელის ფუნქციას ასრულებს, წინდებულს დაერთვის „A“ დაბოლოება.
- Li loĝas en domo apud mia domo. → Li loĝas en apuda domo. ...en domo apuda. - ის ცხოვრობს ჩემი სახლის მახლობელ სახლში. → ის მახლობელ სახლში ცხოვრობს. ...მახლობელ სახლში.
მაგრამ ასეთ შემთხვევებში შესაძლებელია აგრეთვე ადგილის ან დროის ზმნიზედის გამოყენება: Li loĝas en domo apude. = Li loĝas en domo, kiu troviĝas apude.
რატომღაც ზოგიერთი წინდებული რეალურად არასდროს გვხვდება „E“ ან „A“ დაბოლოებით. მაგალითად, თითქმის არასდროს ვამბობთ paroli prie = „მასზე საუბარი“, iri dee = „რაიმე განსაზღვრული ადგილიდან გამოსვლა“, proa agado = „რაიმეს გამო განპირობებული მოქმედება“.