Końcówka gramatyczna „-N” nazywana jest końcówką biernikową lub po prostu biernikiem. Można ją dodać jako zakończenie dla różnych typów słów:

• rzeczowniki: domo → domon, hundo → hundon, virino → virinon, seĝoj → seĝojn, ekskursoj → ekskursojn
• przymiotniki: ruĝa → ruĝan, granda → grandan, virina → virinan, verdaj → verdajn, knabaj → knabajn
• zaimki osobowe: mi → min, ĝi → ĝin, ili → ilin, oni → onin, si → sin
• słowa z tabeli z końcówkami U, O i A: kiu → kiun, iu → iun, ĉiuj → ĉiujn, kio → kion, ĉio → ĉion, ia → ian, nenia → nenian, tiaj → tiajn
• przysłówki miejsca, i korelatywy z końcówką -E: hejme → hejmen, tie → tien, ie → ien

Końcówkę N dodaje się zawsze po ewentualnej końcówce J: domojn, hundojn, virinojn, ruĝajn, grandajn, virinajn, kiujn, kiajn

Jeżeli do rzeczownika dodana została końcówka -N, wszystkie przymiotniki oraz zaimki korelatywne z grup U i A, które są epitetami tego rzeczownika, również muszą posiadać końcówkę biernika:

Orzecznik dopełnienia nie powinien posiadać końcówki -N: Mi refarbis la flavajn seĝojn blankaj.

Końcówka -n może wskazywać:

• przedmiot/dopełnienie
• miarę
• punkt w czasie
• kierunek
• inne znaczenia

Przedmiot / dopełnienie

Dopełnienie (obiekt) stanowi to, na co bezpośrednio wpływa akcja czasownika. Dopełnienie bliższe jest wskazywane przez końcówkę biernika „-N”. Pozwala to na zastosownie swobodnego szyku zdania.

Wszystkie poniższe zdania mają w zasadzie to samo znaczenie: kato mordas hundon (kot gryzie psa); kato hundon mordas (kot psa gryzie); mordas kato hundon (gryzie kot psa); mordas hundon kato (gryzie psa kot); hundon kato mordas (psa kot gryzie); hundon mordas kato (psa gryzie kot) W każdym przypadku to kot, gryzie, a pies cierpi z powodu ugryzienia. Ze względu na zakończenie -N każdy z sześciu wariantów o tym samym znaczeniu jest wyraźnie zrozumiały. Kolejność słów zależy tylko od stylu i smaku.

Mi amas vin; mi vin amas; vin mi amas; vin amas mi; amas mi vin; amas vin min. Wszystkie te warianty przekazują dokładnie to samo podstawowe znaczenie: czynność kochania jest wykonywana przez "mi", a miłość idzie do "vi".

Zdanie z dopełnieniem bliższym można zamienić na stronę bierną. Wtedy dopełnienie staje się podmiotem.

Esti i podobne czasowniki nie są działaniami nakierowanymi na coś. Część zdania, która dotyczy esti nie są rzeczownikami lecz orzecznikami, które nigdy nie mają końcówki N: To są trzy krzesła. Jestem lekarzem. Stała się doktorem. Mój ojciec nazywa się Karlo.

Podmiot czasownika może stać również i po orzeczeniu. Przy niektórych czasownikach ten szyk zdania jest bardzo często używany. Nie używaj końcówki biernika w takich sytuacjach:

Miara

Miary często posiadają końcówkę „-N”.

Miara czasu

Końcówka „-N” przy wyrażeniu opisującym czas może wskazywać na miarę tj. czas trwania lub częstotliwość. Wyrażenia te odpowiadają na pytania: kiel longe? (jak długo?), (dum) kiom da tempo? (w jakim czasie?), kiel ofte? (jak często?) itp.

Najczęściej miara czasu o końcówce „-N” jest przymiotnikiem czasownika:

Końcówka -N jako oznaczenie czasu, może być również określeniem dla przymiotnika lub przysłówka:

Wyrażenie czasowe z końcówką „-N” można również połączyć z post (wskazującym czas, nie miejsce) lub antaŭ (wskazującym czas), aby pokazać czas występujący w zdaniu: Du tagojn post tio ŝi forveturis Norvegujon. - Stało się to dwa dni po „tym”.

Różne miary

Inne miary działają w taki sam sposób, jak miary czasu. Może to być miara długości przestrzeni, wysokości, szerokości, odległości, głębokości, masy, kosztu i.t.d. Odpowiadają one na pytania ile?, jak wiele?, jak daleko?, jak długo?, jak wysoko , jak głęboko?, jak ciężko? i podobnie:

Miara bez biernika

Miara może również występować w części zdania, która nie posiada znacznika roli: Dek jaroj estas tre longa tempo (Dziesięć lat to bardzo długi czas). Dek jaroj jest tutaj podmiotem. Pasis du tagoj.(Minęły dwa dni) Du tagoj pełni rolę podmiotu.

Punkt w czasie

Część zdania z końcówką -N może pełnić rolę przymiotnika, wskazując punkt czasowy (dany moment). Taki „przymiotnik -N” odpowiada na pytania: kiam? (kiedy), kiudate? („o jakiej dacie”?), kiutage? (ḱtorego dnia?), kiujare? (którego roku?), kiufoje? (którego razu?) lub podobne. Można powiedzieć, że takie użycie końcówki -N zastępuje przyimek czasowy, zwykle en:

W przypadku nazw dni tygodnia, biernik wskazuje na jeden, znany dzień: domanĉon = "w pewną znaną niedzielę", nawet jeśli nie użyje się przedimka la. Dzięn tygodnia w formie przysłówka zazwyczaj wskazuje dany dzień w znaczeniu ogólnym: dimanĉe = "w niedziele, w każdą niedzielę": Mi alvenos en Lyon lundon la 30-an de Aŭgusto.

W celu wyrażenia czasu godzinowego używa się przyimka je, zwłaszcza gdy słowo horo jest jedynie domyślne, by nie pomylić godzin z datą:

Punkt w czasie bez wskaźnika roli

Fraza z określeniem Punktu w czasie może również pojawić się w części zdania, która nie ma znacznika roli: Hodiaŭ estas sabato, kaj morgaŭ estos dimanĉo. (Dzisiaj jest sobota, a jutro będzie niedziela) Sabato i dimanĉo pełnią rolę podmiotów.

Kierunek

Za pomocą końcówki -N można wskazać kierunek ruchu, odpowiadając na pytania: al kiu loko? (dokąd?), en kiu direkto? (w jakim kierunku?) i podobne.

Samodzielne wyrazy z końcówką -N

Samodzielny wyraz z końcówką kierunkową -N jest używane tylko, jeśli chodzi o wnętrze czegoś. Niepoprawne są np. frazy, iri muron (iść do muru), iri kuraciston (iść do lekarza), które powinny mieć formę: iri al muro, iri al kuracisto.W praktyce somodzielne wyrazy z końcówką kierunkową -N są używany prawie wyłącznie w nazwach miejsc (szczególnie nazwach miast).

Końcówka -N, a en, sur oraz sub

Kierunkowa końcówka -N pojawia się często wspólne z en, sur oraz sub czyli trzema najważniejszymi przyimkami miejsca. Gdy en, sur i sub jedynie wskazują pozycję, używa ich się bez końcówki -N. Natomiast gdy chce się wskazać ruch do miejsca o określonym położeniu należy uzupełnić frazę o wskaźnik roli wskazujący na kierunek. Teoretycznie możliwe jest użycie przyimka al (al en, al sur, al sub), lecz w praktyce niemal zawsze używa się końcówki -N.

Zazwyczaj nie używa się kierunkowej końcówki -N przy przyimkach innych niż en, sur lub sub, gdyż ewentualny ruch wskazuje kontekst. Jednakże i w ich przypadku możliwe jest użycie końcówki -N dla zapewnienia klarowności wypowiedzi.

W niektórych przypadkach kierunkowa końcówka -N nie jest stosowana, gdyż faktyczny cel danej czynności jest dorozumiany. Takie wyrażenie otrzymałoby końcówkę -N, gdyby zostało wspomniany cel został zawarty w zdaniu:

Jednak nie byłoby błędem powiedzieć sub la kverkon i antaŭ min, ponieważ te wyrażenia można również traktować jako obiekty w tych zdaniach.

Przyimki miejsca są często używane w sensie przenośnym. Zjawiska abstrakcyjne, pozaprzestrzenne wyraża się, jakby działy się w określonym miejscu. Wtedy też można użyć kierunkowej końcówki -N do ruchu w znaczeniu symbolicznym, np.: Mi ŝanĝos ilian malĝojon en ĝojon.

Niektóre przyimki same w sobie wskazują kierunek: al, ĝis, el i de. Te przyimki nigdy nie wskazują pozycji. Nie używa się po nich końcówki -N: al la urbo, ĝis la fino, el la lernejo, de la komenco.

Końcówka -N po przysłówkach miejsca

Możliwe jest także użycie kierunkowej końcówki -N wraz z przysłówkami miejsca zakończonymi -E, a także po korelatywach miejsca, w celu wskazania ruchu:

końcówka -N w innych znaczeniach

Słowa i frazy o końcówce -N najczęściej wskazują miarę, punkt czasu lub kierunek, ale czasami takie wyrażenia pełnią inną rolę, dla której zwykle stosuje się przyimek:

Teoretycznie zawsze można zastąpić przyimek końcówką -N, o ile nie zaburzy to klarowności wypowiedzi. Szczególnie często stosuje się końcówkę -N zamiast przyimka je. Jednak reguła zachowania klarowności niemal zawsze uniemożliwia użycie końcówki -N zamiast przyimków de oraz el, ponieważ końcówka -N sama w sobie jest wskaźnikiem rucho do…, a nie z… . Czasami jednak występują takie frazy jak: Ili eliris la buson. (Wysiedli z autobusu) Wtedy końcówka -N wskazuje na obiekt, gdyż autobus jest obiektem czasownika „eliri”. O wiele bardziej klarowna i przez to zalecana jest forma: Ili eliris el la buso.

Biernik i nazwy własne

Przy w pełni zesperantyzowanych nazwach własnych używa się biernika według wcześniej pokazanych zasad:

Niezesperantyzowane nazwy własne mogą pojawiać się bez końcówki O. W tych nazwach można również opuścić końcówkę N, nawet jeśli sytuacja w zdaniu wymagałaby jej użycia:

Jeśli nazwa może przyjąć końcówkę N (jeśli kończy się samogłoską), można ją oczywiście dodać. Można również dodać końcówkę O do zapożyczenia. Jeśli jednak używa się końcówki O, należy również używać N, jeśli sytuacja w zdaniu tego wymaga. Można również przedłożyć tytuł czy podobne wyrażenie, które może otrzymać końcówkę N: