前往目錄
  2. 12.2 賓格

N 詞尾稱為賓格詞尾或簡稱賓格. 它可置在各種詞的末端:

  • 名詞: domo → domon, hundo → hundon, virino → virinon, seĝoj → seĝojn, ekskursoj → ekskursojn
  • 形容詞: ruĝa → ruĝan, granda → grandan, virina → virinan, verdaj → verdajn, knabaj → knabajn
  • 人稱代詞: mi → min, ĝi → ĝin, ili → ilin, oni → onin, si → sin
  • U, O, A 表列詞: kiu → kiun, iu → iun, ĉiuj → ĉiujn, kio → kion, ĉio → ĉion, ia → ian, nenia → nenian, tiaj → tiajn
  • 地點副詞 和 地點 E 表列詞: hejme → hejmen, tie → tien, ie → ien

詞尾 N 總是放在可能出現的 J 詞尾之後: domojn, hundojn, virinojn, ruĝajn, grandajn, virinajn, kiujn, kiajn.

如果名詞有詞尾 N, 此時所有作為該名詞的定語的形容詞和 U, A 表列詞, 都要有詞尾 N:

  • grandan domon
  • domon ruĝan
  • tiun domon
  • tiajn domojn
  • tiun domon grandan
  • tian malgrandan domon antikvan
  • la malgrandajn domojn
  • domojn sen ĉiu ajn dubo tre antikvajn

賓語表語, 但沒有 N 詞尾: Mi refarbis la flavajn seĝojn blankaj.

詞尾 N 可以表示:

賓語

賓語即直接接受動作的對象. 這直接對象的表達是使用賓格的 N 詞尾. 使得各種詞序的使用成為可能.

下列各句基本上表示相同意思: kato mordas hundon; kato hundon mordas; mordas kato hundon; mordas hundon kato; hundon kato mordas; hundon mordas kato (各句中去咬的是貓, 而狗則是被咬的). 由於有 N 詞尾, 這六種同義的變化, 都很清楚可以理解. 詞序不過是風格及品味而已.

Mi amas vin; mi vin amas; vin mi amas; vin amas mi; amas mi vin; amas vin mi. 有相同基本意義的六種說法: 動作 amas 由 "mi" 而起, 而此愛傳向 "vi".

帶有賓語的句子可以轉換為被動句. 此時賓語變為主語.

Esti 之類的動詞都沒有指向某物的動作. 和 esti 相關的片語, 並不是賓語, 而是表語, 不用 N 詞尾: Tio estas tri seĝoj. Mi estas kuracisto. Ŝi fariĝis doktoro. Mia patro nomiĝas Karlo.

動詞的主語也可以位於謂語之後. 有些動詞很常用這種詞序. 對這種主語不要使用 N 詞尾.

  • Hieraŭ okazis grava afero. - 昨天發生了大事.

    動作 okazis 的主語是 grava afero. 不要說: Hieraŭ okazis gravan aferon. 如果聽到這樣的句子, 要自問, "什麼 發生了大事". 但 "okazi" (發生) 不是會由動作者傳遞到事物的那種動作. 動詞 "okazi" 只有一個 (主要) 角色: 即發生之事. 這角色必是主語, 因而不要 N 詞尾.

  • Restis nur unu persono. - 只有一人留下.

    那人是做 "resti" 行動者. 不要說: Restis nur unu personon.

  • Aperis nova eldono de la libro. - 出了新版的書.

    不要說: Aperis novan eldonon de la libro.

  • Mankas al ni mono. - 我缺錢.

    不要說: Mankas al ni monon.

度量

度量的狀語和增補語往往有 N 詞尾.

時間的度量

表示時間的 N 詞尾可以表示時間長度, 時間持續或頻度的度量. 這種表達回答如下的問題: 多久?, 歷經多少時間?, 多常?, 等等.

往往時間度量的 N 片語是動詞的狀語:

  • Mi veturis du tagojn kaj unu nokton. = ...dum du tagoj kaj unu nokto. - 我行了二天一夜. = ...歷經二天一夜.
  • Li estas morte malsana, li ne vivos pli, ol unu tagon. - 他病得快死了, 他將活不過一天.
  • La festo daŭris ok tagojn. - 節慶歷時八天.
  • Ŝi aĝis tridek jarojn. - 她年紀 30 歲.
  • La horloĝo malfruas kvin minutojn. - 時鐘慢五分鐘.

時間計測的 N 詞尾也可以是形容詞或副詞的補語:

  • Li estis dudek du jarojn aĝa. = ...je dudek du jaroj aĝa. - 他是二十二歲年紀. = 他是在二十二歲的年紀.
  • La parolado estis du horojn longa. - 那演講有二小時長.
  • Tiu ĉi vojo estas milojn da kilometroj longa. - 這路有幾千公里長.

  • Unu momenton poste ŝi malaperis malantaŭ ili. - 一個片刻後, 她在他們面前消失了.

    Unu momenton 表示經過某事之後的時間的總量.

  • Ŝi estas du jarojn kaj tri monatojn pli aĝa ol mi. - 她比我年紀多二年三個月.

有 N 片語的時間度量也可以結合表示時間的 post 或 antaŭ 狀語: Du tagojn post tio ŝi forveturis Norvegujon. Pasis du tagoj post "tio" (她出發去挪威過後二天. "那事" 後, 過了二天.)

各種度量

其他的度量功能上和時間度量完全相同. 可以是空間的長度, 高度, 寬度, 距離, 深度, 重量, 價格等. 它們回答如下的問題: 數量?, 多少?, 多近?, 多長?, 多高?, 多深?, 多重?, 等等:

  • Ĝi kostas dek mil vonojn. - 它的價格是一萬韓元.

    (韓元是韓國錢幣.)

  • Vi devas kuri pli ol dek kilometrojn. - 你必須跑超過十公里.
  • La vojo larĝis dudek metrojn aŭ iom pli. - 路寬二十公尺或更多.
  • La monto Everesto estas ok mil okcent kvardek ok metrojn alta. - 聖母峰高 8848 公尺.
  • Ili staris nur kelkajn metrojn for de mi. - 他們站在離我只幾公尺的地方.
  • La domo estis ducent metrojn distanca. - 那房子距離兩百公尺.

沒有角色標記的度量

度量也可出現在沒有角色標記的片語中: Dek jaroj estas tre longa tempo. (十年是很長的時間.) Dek jaroj 在此是主語. Pasis du tagoj. (過了二天.) Du tagoj 扮演主語.

時間點

帶 N 詞尾的片語可以是表示時間點的狀語. 這種 N 狀語回答如下問題: 何時?, 哪個日子?, 星期幾?, 哪一年?, 哪一次?, 等等. 我們可以說, 這種 N 詞尾替代了通常是 en 的時間介詞:

  • Unu tagon estis forta pluvo. = En unu tago... - 某一天下了大雨. = 在某一天...
  • Ĉiun monaton li flugas al Pekino. - 每個月他飛去北京.
  • Georgo Vaŝington estis naskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua. = ...en la dudek dua tago de Februaro... - 喬治‧華盛頓出生於 1732 年 2 月 22 日. = ...在 1732 年 2 月 22 日.

指星期幾時, 賓格表示精確的既知日期: dimanĉon = "某特定星期日", 即使未加冠詞 la. 這些日期的副詞形式則表示, 指的是那類的日子: dimanĉe = "各星期天, 某個星期天": Mi alvenos en Lyon lundon la 30-an de Aŭgusto. (我將在星期一, 8 月 30 日來到里昂.)

表達小時, 請用 je, 尤其在沒說出 horo (時) 這個詞時, 這才不會和日期混淆:

  • Tio okazis la dekan. = 那是發生在那個月的 10 日.
  • Tio okazis je la deka. = 那事發生在那天 10 時.

沒有角色標記的時間點

時間點也可以出現在不要有角色標記的片語中: Hodiaŭ estas sabato, kaj morgaŭ estos dimanĉo. (今天是星期六, 而明天將是星期日.) Sabato 和 dimanĉo 扮演主語.

方向

N 狀語和 N 增補語可以表示方向. 此時它們回答如下問題: 往何方向?, 在哪個方向?, 等等.

獨立的 N 詞尾

  • Morgaŭ mi veturos Kinŝason. = ...al Kinŝaso. - 明天我將去金夏沙.
  • La vagonaro veturas de Tabrizo Teheranon. - 火車由大布里士行往德黑蘭.

當指進入某地點時, 才使用獨立的方向 N 詞尾. 不要說 iri muron, iri kuraciston, 而用 iri al muro, al kuracisto. 實際上, 獨立的方向 N 詞尾幾乎都用在地名 (尤其指城市).

N 帶有 en, sur, 和 sub

方向的 N 詞尾最常帶有 en, sur 和 sub 這三個最重要的地點介詞. 當 en, sur 和 sub 用來表示單純的位置時, 不必有詞尾 N. 但若要表示有某物移動向某處, 則必須補上表示方向的角色標記. 理論上也可以用 al (al en, al sur, al sub), 但實務上則總是使用 N 詞尾:

  • sur la tablo - 桌子上 = 在桌上的位置 → sur la tablon - 到桌子上 = 到桌子上的位置, 到桌子上
  • sub la granda lito - 在大床下 = 在大床下的地方 → sub la grandan liton - 到大床下 = 到大床下的地方, 到大床上

  • La hundo kuras en nia domo. - 那狗在我們房子裡跑.

    那狗在房子裡, 並在那兒跑.

  • La hundo kuras en nian domon. - 那狗跑進我們房子.

    那狗原在房子外, 但現在跑到房子裡面.

  • Mi metis ĝin sur vian tablon. - 我把它放到你桌子上.

    它原在另一地方, 而我移動它到桌面.

除 en, sur 和 sub 以外的其他地點介詞, 則不使用 N 詞尾, 而由文脈來指出這是有關方向. 但是如果有助語意清楚, 當然也可以在其他的地點介詞上使用方向的 N:

  • La hirundo flugis trans la riveron, ĉar trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj. - 燕子飛過河流, 因為過河那邊, 有其他的燕子.

  • La sago iris tra lian koron. ≈ La sago plene penetris lian koron. - 那箭穿過他的心臟. ≈ 那箭完全穿透他的心臟.

    如果在 tra 後使用方向 N 詞尾, 是在強調, 穿過的動作完全通透, 並由該處更向前.

  • La vojo kondukis preter preĝejon. - 那路導向教堂旁邊而過.

    如果在 preter 後使用方向 N 詞尾, 強調的是經過的動作由該處更向前.

  • Siajn brakojn ŝi metis ĉirkaŭ mian kolon. - 她以她的手臂環抱我的脖子.

    有時使用 ĉirkaŭ + N 詞尾, 也用來表示移動向, 以繞另一物之環繞行動而抵達某處: Li kuris ĉirkaŭ la angulon de la domo. (他繞著房子角落跑.)

  • Li kuris kontraŭ la muron kaj vundis sin. - 他衝著牆跑而受了傷.

    為了表示反向移動到標的物並與它相觸, 可用 kontraŭ 加 N 詞尾.

  • Gardu vin, ke vi ne venu plu antaŭ mian vizaĝon. = ...al loko antaŭ mia vizaĝo. ...al antaŭ mia vizaĝo. - 注意你自己, 不要往我面前再過來. = ...往我面前的地點. ...到我面前.
  • Mi estis en la urbo kaj iris poste ekster ĝin. = ...al ekster ĝi. - 我本在城裡, 而後來出了城.

  • Li iris inter la patron kaj la patrinon. - 他走到父親和母親之間.

    走去的目標是在父親和母親之間的地點.

  • Morgaŭ mi venos ĉe vin. - 明天我將來你處.

    傳統上喜用: Morgaŭ mi venos al vi.

有些場合下, 習慣上不用方向的 N 詞尾, 因為真正的目標是個既知的表達. 如果要置入, 那表達則要有 N 詞尾:

  • Jakob enfosis ilin sub la kverko. - 雅各埋他們在橡樹下.

    真正的標的物是土地: Jakob enfosis ilin en la grundon sub la kverko.

  • Oni metis antaŭ mi manĝilaron. = Oni metis sur la tablon antaŭ mi manĝilaron. - 有人在我面前擺餐具. = 有人在桌上擺餐具在我面前.

但是, 說 sub la kverkon 和 antaŭ min 不算錯, 因為這種表達也可看成是句中的目標.

地點的介詞常用在比喻. 把抽象的, 非地點的事物表達為像地點一般. 此時也可以用 N 詞尾來表達比喻的方向, 如: Mi ŝanĝos ilian malĝojon en ĝojon.

有些介詞本身即表示方向: al, ĝis, el 和 de. 這些介詞並不表示位置. 它們後面不必用 N 詞尾: al la urbo, ĝis la fino, el la lernejo, de la komenco.

地點副詞後的 N

也可以把詞尾 N 放在帶 E 詞尾的副詞, 及放在指地點的表列詞以表示向某處的方向:

  • hejme = 在家裡 → hejmen = 往家裡
  • urbe = 在城裡 → urben = 往城裡去
  • ekstere = 在某物之外 → eksteren = 向某物之外
  • tie = 在該地之內 → tien = 向該地, 往那方向
  • kie = 在何地之內 → kien = 向何地, 往何方向
  • ĉie = 在每一地點 → ĉien = 向每個地點, 往每個方向
  • ie = 在某一地點 → ien = 向某一地點, 往某一方向
  • nenie = 不在任何地點 → nenien = 不向任一地點, 不往任一方向

其他意義的 N

N 狀語和 N 增補語最常用來表示度量, 時間點 或 方向, 但有時這些 N 片語也用在其他角色, 取代通常會用的介詞:

  • Mi ridas je lia naiveco. = Mi ridas pro lia naiveco. = Mi ridas lian naivecon. - 我笑他的天真. = 我笑, 由於他的天真. = 我笑他的天真.
  • Neniam ŝi miros pri/pro sia propra malaltiĝo. → Neniam ŝi miros sian propran malaltiĝon. - 她將永遠不會好奇, 有關她自己的矮小. → 她將永遠不會好奇她自己的矮小.

理論上, 介詞可以用 N 代替, 只要語意不混淆即可. 尤其是常用 N 來取代 je. 為了清晰的要求, 幾乎不可用 N 取代動源介詞 de 和 el, 因為 N 自身是動向的角色標記. 但是有時會遇到這樣的句子: Ili eliris la buson. 此時 N 詞尾是賓語: 巴士是動作 "eliri" 的對象. 更清楚, 也值得建議的說法是: Ili eliris el la buso. (他們從巴士下來.)

賓格與專有名稱

在完全世界語化的專有名稱, 其賓格的使用全依前述規則:

  • Mi vidis Karlon. - 我看到卡羅.
  • Elizabeton mi renkontis hieraŭ en la urbo. - 我昨天在城裡遇見伊利莎白.
  • Tokion ni tre ŝatas. - 我很喜歡東京.

未世界語化的專有名稱可以不出現 O 詞尾. 這些名稱也可以不要 N 詞尾, 不受句子標記對該等詞尾的要求:

  • Ni renkontis Zminska. - 我們遇見了茲明斯卡.

    波蘭名字扮演賓語, 但沒有 N 詞尾.

  • Ŝi ludis la Prière d'une vierge. - 她彈少女的祈禱.

    法文的樂曲名扮演賓語, 但沒有 N 詞尾.

  • Li admiras Zamenhof. - 他景仰柴門霍夫.

    Zamenhof 這名字扮演賓語, 沒有 N 詞尾.

如果該名字可以接 N 詞尾 (如以元音收尾), 當然也可以加上該等詞尾. 也可以為外語名字加上 O 詞尾, 或用 N 詞尾, 以符合句子標記的要求. 也可以前置可接 N 詞尾的頭銜或類似表達法:

  • Ĉu vi konas Anna? - 你認識安娜嗎?

    Anna 這名字扮演賓語, 沒 N 詞尾.

  • Ĉu vi konas Annan? - 你認識安娜嗎?

    Anna 這名字扮演賓語, 帶有 N 詞尾.

  • Ĉu vi konas mian amikinon Anna? - 你認識我的朋友安娜嗎?

    Anna 是 mian amikinon 的稱謂語, 故此處不可有 N 詞尾.

  • Li renkontis Vigdís Finnbogadóttir. - 他遇到了衛格迪‧芬波加多提.

    冰島名字 Vigdís Finnbogadóttir 扮演賓格, 但沒接世界語詞尾.

  • Li renkontis Vigdíson Finnbogadóttir. - 他遇到了衛格迪‧芬波加多提.

    前名有 O 及 N 詞尾. 通常只把前名世界語化, 或在未世界語化的前名加 O 詞尾, 但保留後名 (姓氏) 為原有形式, 不加世界語詞尾. 因而, N 詞尾只用在前名. 但, 這不是規則, 只是習慣. (也可以用分隔線寫成 Vigdís-on).

  • Li renkontis prezidanton Vigdís Finnbogadóttir. - 他遇見衛格迪・芬波加多提主席.
回到上端