去目錄頁
  2. 12.2 宾格

作用词尾 N 称为宾格词尾或简称为宾格. 它可以作为词尾加在各种词上:

  • 名词: domo → domon, hundo → hundon, virino → virinon, seĝoj → seĝojn, ekskursoj → ekskursojn
  • 形容词: ruĝa → ruĝan, granda → grandan, virina → virinan, verdaj → verdajn, knabaj → knabajn
  • 人称代词: mi → min, ĝi → ĝin, ili → ilin, oni → onin, si → sin
  • U, O, A 尾的表解词: kiu → kiun, iu → iun, ĉiuj → ĉiujn, kio → kion, ĉio → ĉion, ia → ian, nenia → nenian, tiaj → tiajn
  • 地点副词和地点的 E 尾表解词: hejme → hejmen, tie → tien, ie → ien

词尾 N 始终放在可能出現的 J 词尾之后: domojn, hundojn, virinojn, ruĝajn, grandajn, virinajn, kiujn, kiajn。

如果名词有词尾 N, 那么, 作为该名词修饰语的所有的形容词以及 U 和 A 尾表解词也要有词尾 N:

  • grandan domon
  • domon ruĝan
  • tiun domon
  • tiajn domojn
  • tiun domon grandan
  • tian malgrandan domon antikvan
  • la malgrandajn domojn
  • domojn sen ĉiu ajn dubo tre antikvajn

然而, 宾语的表语不要有 N 词尾: Mi refarbis la flavajn seĝojn blankaj.

N 词尾可以表示:

宾语

宾语是动作直接所及的事物。直接宾语由宾格 N 词尾表示。这就使得使用各种词序成为可能。

所有以下的句子都表示基本上同样的意思: kato mordas hundon; kato hundon mordas; mordas kato hundon; mordas hundon kato; hundon kato mordas; hundon mordas kato [猫咬狗。] (每一次狗都是被咬对象)。由于 N 词尾, 这六种同义变体中的每一种, 都是清晰可懂的。词序仅取决于风格与情趣。

Mi amas vin; mi vin amas; vin mi amas; vin amas mi; amas mi vin; amas vin mi. [我爱你 (们)。] 所有这六种变体都具有相同的基本意义: mi 施行 amas 的动作, “爱” 向 vi 而去。

带有宾语的句子可以转变为被动句。这时, 宾语变成了主语。

Esti 及类似动词不是指向某物的动作。与 esti 有关的句成分不是宾语而是表语, 永远没有 N 词尾: Tio estas tri seĝoj. (那些是三张椅子。) Mi estas kuracisto. (我是医生。) Ŝi fariĝis doktoro. (她当上了医生。) Mia patro nomiĝas Karlo. (我的父亲叫卡尔。)

动词的主语也可以位于谓语之后。这样的词序在某些动词是经常用到的。不要将 N 词尾用于这样的主语:

  • Hieraŭ okazis grava afero. - 昨天发生了一件重要的事件。

    动作 okazis 的主语是 grava afero。不要说: Hieraŭ okazis gravan aferon. 如果人们听到这样的句子, 人们必须问自己 "kio okazis la gravan aferon"。可是, okazi 不是从施动者及至受动者的动作。动词 okazi 只有一 个 (主要的) 作用者: 所发生的事情。此作用者总是以主语出现, 所以不应有 N 词尾。

  • Restis nur unu persono. - 只剩下了一个人。

    此人是施行动作 resti 的人。不要说: Restis nur unu personon.

  • Aperis nova eldono de la libro. - 这本书的新版出版了。

    不要说: Aperis novan eldonon de la libro.

  • Mankas al ni mono. - 我缺錢。

    不要说: Mankas al ni monon.

度量

度量状语和补足语常常带有 N 词尾。

时间度量

用于时间短语的 N 词尾可以表示对时间长度, 时间持续, 或频度的度量。此类短语回答这些问题: kiel longe?, (dum) kiom da tempo?, kiel ofte? 等等。

最常见的表示时间度量的 N 句成分是动词的状语:

  • Mi veturis du tagojn kaj unu nokton. = ...dum du tagoj kaj unu nokto. - 我乘了两天一夜的车。
  • Li estas morte malsana, li ne vivos pli, ol unu tagon. - 他病得快死了, 他将活不过一天.
  • La festo daŭris ok tagojn. - 节庆持续了八天。
  • Ŝi aĝis tridek jarojn. - 她三十岁了。
  • La horloĝo malfruas kvin minutojn. - 那个钟慢了五分 钟。

表示时间度量的 N 句成分也可以是形容词或副词的补足语:

  • Li estis dudek du jarojn aĝa. = ...je dudek du jaroj aĝa. - 他二十二岁。
  • La parolado estis du horojn longa. - 演讲持续了两个小时。
  • Tiu ĉi vojo estas milojn da kilometroj longa. - 这条路有几千公里长。

  • Unu momenton poste ŝi malaperis malantaŭ ili. - 一会儿以后, 她消失在他们背后。

    Unu momenton 表示在某事过后的时间量。

  • Ŝi estas du jarojn kaj tri monatojn pli aĝa ol mi. - 她比我大两岁三个月。

表示时间度量的 N 句成分也可以和 post 时间状语或 antaŭ 时间状语搭配,共同表示时间: Du tagojn post tio ŝi forveturis Norvegujon. [在那事两天以后她离开了挪威。] 在 “那件事” 之后, 两天过去了。

各种度量

其他的度量与时间度量起完全一样的作用, 可以是空间上的长度, 高度, 宽度, 距离, 深度, 重量, 价格等方面的度量。它们回答这些问题: kiom?, kiel multe?, kiel malproksime?, kiel longe?, kiel alte?, kiel profunde?, kiel peze? 等:

  • Ĝi kostas dek mil vonojn. - 那件物品价值一万韩元。

    (韩元是韩国钱)

  • Vi devas kuri pli ol dek kilometrojn. - 你必须跑十公里以上。
  • La vojo larĝis dudek metrojn aŭ iom pli. - 那条路宽二十米或更多。
  • La monto Everesto estas ok mil okcent kvardek ok metrojn alta. - 珠穆朗玛峰有 8,848 米高。
  • Ili staris nur kelkajn metrojn for de mi. - 他们站在离我只有几米的地方。
  • La domo estis ducent metrojn distanca. - 那座房子离这里两百米远。

无作用标志的度量

度量也可以出现在无须带有作用标志的句作用中: Dek jaroj estas tre longa tempo. [十年是非常长的一段时间。] Dek jaroj 在这里是主语。 Pasis du tagoj. [两天过去了。] Du tagoj 用作主语。

时间点

带 N 词尾的句成分可以是表示时间点的状语。这种 N 状语回答这些问题: kiam?, kiudate?, kiutage?, kiujare?, kiufoje? 等。可以说, 这种 N 词尾是时间介词 (通常是 en) 的替代物:

  • Unu tagon estis forta pluvo. = En unu tago... - 有一天, 下着大雨。
  • Ĉiun monaton li flugas al Pekino. - 他每个月都飞往北京。
  • Georgo Vaŝington estis naskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua. = ...en la dudek dua tago de Februaro... - 乔治∙华盛顿生于 1732 年 2 月 22 日。

周日名称的宾格名词形式表示准确的已知某日: dimanĉon = 在 (某个已知的) 星期日, 即使不用 la。这种周日名称的副词形式, 表示一般性地谈及这样的日子: dimanĉe = 在 (每个) 星期日: Mi alvenos en Lyon lundon la 30-an de Aŭgusto. 我将在 8 月 30 日星期一来到里昂。

钟点用语 要用 je, 特别是如果省略了 horo 一词, 以免将钟点与日期混淆:

  • Tio okazis la dekan. = 那件事发生在 10 号。
  • Tio okazis je la deka. = 那件事发生在 10 点钟。

无作用标志的时间点

时间点也可以出现在无须用作用标志的句作用中: Hodiaŭ estas sabato, kaj morgaŭ estos dimanĉo. [今天是星期六, 明天是星期日] Sabato 和 dimanĉo 用作主语。

方向

N 状语和 N 补足语可以表示方向。这时, 它们回答这些问题: al kiu loko?, en kiu direkto? 等。

独立使用的 N 词尾

  • Morgaŭ mi veturos Kinŝason. = ...al Kinŝaso. - 明天, 我将乘车去金沙萨。
  • La vagonaro veturas de Tabrizo Teheranon. - 火车从塔布里兹驶往德黑兰。

独立使用的表示方向的 N 词尾, 只用于说到进入某物内部时。人们不说 iri muron, iri kuraciston, 而是说 iri al muro, al kuracisto。实际上, 独立使用的表示方向的 N, 几乎只用于地名 (尤其是城市名)。

与 en, sur, 和 sub 连用的 N

表示方向的 N 词尾常常和三个重要的地点介词 en, sur, 和 sub 连用。当 en, sur, 和 sub 表示简单的位置时, 它们不用词尾 N。但是, 如果要表示某物向该处移动时, 就必须用表示方向的作用标志来完成。人们可以使用 al (al en, al sur, al sub), 但在实践中却总是用 N 词尾:

  • sur la tablo - 在桌上 = 在桌子上面的位置 → sur la tablon - (放) 到桌上去 = (放) 到桌子上面的位置去
  • sub la granda lito - 在大床底下 = 在大床底下的地方 → sub la grandan liton - (掉) 到大床底下去 = (掉) 到大床底下的地方去

  • La hundo kuras en nia domo. - 狗在我们的房子里跑。

    狗在我们的房子里, 就在那里跑。

  • La hundo kuras en nian domon. - 狗跑到我们的房子里去了。

    狗原本在房子外面, 而现在跑到房子里面去了。

  • Mi metis ĝin sur vian tablon. - 我把它放到你的桌上了。

    它原本在其他地方尸, 而我把它放到桌上了。

在 en, sur, 和 sub 以外的其他地点介词上, 不常用表示方向的 N 词尾, 而是由上下文来表示 说的是方向。但是, 如果有助于表意清楚, 表示方向的 N 也可以用于其他的地点介词:

  • La hirundo flugis trans la riveron, ĉar trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj. - 燕子飞过了河, 因为河对岸还有其他燕子。

  • La sago iris tra lian koron. ≈ La sago plene penetris lian koron. - 那支箭穿过他的心脏。

    如果 在 tra 后使用表示方向的 N 词尾, 则是强调穿透移动完全通过, 并且进一步从心脏里出来。

  • La vojo kondukis preter preĝejon. - 那条路绕过教堂。

    如果在 preter 后使用表示方向的 N 词尾, 则是强调绕行移动进一步远离事物。

  • Siajn brakojn ŝi metis ĉirkaŭ mian kolon. - 她用双臂搂住我的脖子。

    有时, 人们也使用 ĉirkaŭ + N词尾” 来表示向一地的移动, 而该地是人们通过绕行另一物而达到的: Li kuris ĉirkaŭ la angulon de la domo. 他绕着房子的角落跑。

  • Li kuris kontraŭ la muron kaj vundis sin. - 他跑步撞上了墙,受了伤。

    为了表示朝向移动达到目标并与之接触, 可以使用 kontraŭ 加 N 词尾。

  • Gardu vin, ke vi ne venu plu antaŭ mian vizaĝon. = ...al loko antaŭ mia vizaĝo. ...al antaŭ mia vizaĝo. - 你要小心, 不要再来到我面前。
  • Mi estis en la urbo kaj iris poste ekster ĝin. = ...al ekster ĝi. - 我在城里, 然后出了城。

  • Li iris inter la patron kaj la patrinon. - 他走到父母之间去。

    行走的目标是父母之间的地方。

  • Morgaŭ mi venos ĉe vin. - 明天我到你这里来。

    传统上人们宁愿说: Morgaŭ mi venos al vi.

在某些情况下, 习惯上不用表示方向的 N 词尾, 因为真正的目标是一个被省略的短语。如果将该短语插入, 它会有 N 词尾:

  • Jakob enfosis ilin sub la kverko. - 雅各 (把它们) 都埋在橡树底下。

    真正的目标是土壤: Jakob enfosis ilin en la grundon sub la kverko.

  • Oni metis antaŭ mi manĝilaron. = Oni metis sur la tablon antaŭ mi manĝilaron. - 有人把餐具放在我面前。

然而, 说 sub la kverkon 和 antaŭ min 并非是错误, 因为这些短语也可视为句子中的目标。

地点介词常常用于比喻意义。某个抽象的, 非地点的事物被表达得恰似地点。这时, 也可以用表示方向的 N 词尾来表达比喻的方向, 例如: Mi ŝanĝos ilian malĝojon en ĝojon. [我要使他们的悲哀变为欢喜。]

一些介词本身就表示方向: al, ĝis, el, 和 de.。这些介词从不表示位置。 在它们的后面不要用 N 词尾: al la urbo, ĝis la fino, el la lernejo, de la komenco。

地点副词后的 N

地点的带 E 词尾副词后, 以及表示地点的表解词后, 也可以放置词尾 N, 表示向某地的方向:

  • hejme = 在家 → hejmen = 向着家, 回家
  • urbe = 在城里 → urben = 向着城, 进城
  • ekstere = 在某物外面 → eksteren = 朝向某物外面
  • tie = 在那个地方 → tien = 向那个地方, 向那個方向
  • kie = 在哪个地方 → kien = 向哪个地方, 向哪个方向
  • ĉie = 在每個地方 → ĉien = 向每个地方，向每个方向
  • ie = 在某个地方 → ien = 向某个地方, 向每个方向
  • nenie = 不在任何地方 → nenien = 不向任何地方, 不往任何方向

用于其他意义的 N

N 状语和 N 补足语常常表示度量, 时间点, 或方向, 但是, 有时这样的 N 短语表示其他作用, 即通常是使用介词来表示的:

  • Mi ridas je lia naiveco. = Mi ridas pro lia naiveco. = Mi ridas lian naivecon. - 我笑他的天真。
  • Neniam ŝi miros pri/pro sia propra malaltiĝo. → Neniam ŝi miros sian propran malaltiĝon. - 她从不为自己的卑微感到吃惊。

如果意思不会变得含糊, 理论上可以始终用 N 代替介词。尤其是, 人们常用 N 代替 je。 然而, 有关意义清楚的规则, 几乎总是使 N 不可能代替 “移走” 介词 de 和 el, 因为 N 本身是 “移向” 作用标志。有时, 人们却使用这样的句子: Ili eliris la buson. 在这种情况中, 涉及到表示宾语的 N 词尾, la buso 是动作 eliri 的宾语。可是, 最清楚的说法是: Ili eliris el la buso. 他们下了公共汽车。

宾格与专有名称

完全世界语化的专有名称完全依照此前所示的规则使用宾格:

  • Mi vidis Karlon. - 我见到了卡尔。
  • Elizabeton mi renkontis hieraŭ en la urbo. - 昨天我在城里遇到了伊丽莎白。
  • Tokion ni tre ŝatas. - 我们非常喜欢东京。

非世界语化的专有名称可以不用 O 词尾。这种名词还可以省去 N 词尾, 即使句作用原则上要求该词尾:

  • Ni renkontis Zminska. - 我们遇到了兹敏斯卡。

    波兰语人名用作宾语, 但是没有 N 词尾。

  • Ŝi ludis la Prière d'une vierge. - 她演奏了 “少女的祈祷”。

    音乐作品的法语名称用作宾语, 但是没有 N 词尾。

  • Li admiras Zamenhof. - 他钦佩柴门霍夫。

    人名 Zamenhof 用作宾语, 不带 N 词尾。

如果名字可以采用 N 词尾 (如果它以元音结尾), 那么当然可以加上该词尾。人们也可以给外来语名字加上 O 词尾。如果使用 O 词尾, 那么也就必须使用 N 词尾, 如果句作用要求的话。人们也可以前置可以接受 N 词尾的称呼或类似表达:

  • Ĉu vi konas Anna? - 你认识安娜吗?

    人名 Anna 用作宾语, 不带 N 词尾。

  • Ĉu vi konas Annan? - 你认识安娜吗?

    人名 Anna 用作宾语, 带有 N 词尾。

  • Ĉu vi konas mian amikinon Anna? - 你认识我的朋友安娜吗?

    Anna 是 mian amikinon 的称谓语, 在这里一定不要有 N 词尾。

  • Li renkontis Vigdís Finnbogadóttir. - 他遇见了维格迪丝∙芬博阿多蒂尔。

    冰岛语姓名 Vigdís Finnbogadóttir 用作宾语, 不带世界语词尾。

  • Li renkontis Vigdíson Finnbogadóttir. - 他遇见了维格迪丝∙芬博阿多蒂尔。

    教名带有 O 词尾和 N 词尾。人们常常只将人的教名世界语化, 或者给教名的非世界语化形式加上 O 词尾, 而让可能用到的姓名保留原形, 不用世界语词尾。N 词尾这时只用于教名。然而, 这 并不是规则, 而只是习惯。(也可以写作 Vigdís‐on, 带有分隔符。)

  • Li renkontis prezidanton Vigdís Finnbogadóttir. - 他遇见了维格迪丝∙芬博阿多蒂尔总统。
回到上端