前往目錄

有些短詞成對或多重出現時具有特別的意思, 可稱為複合短詞.

Kaj... kaj

雙重或多重的 kaj 是用來強調和固持. 此時放 kaj 在每個被連結的事物之前, 包含第一個. 說話時通常把重音放在 kaj:

  • Kaj Petro kaj Karlo laboras. - 又有彼得又有卡羅在工作.

    固持之事: 不只一人實際上是兩人都在工作.

  • Kaj pluvas kaj blovas. - 又下雨又吹風.

    固持之事: 有兩種現象出現.

  • Petro kaj fumas kaj drinkas. - 彼得又抽菸又喝酒.

    固持: 他實際上做兩種行為.

  • Kaj ilia amo, kaj ilia malamo, kaj ilia ĵaluzo jam de longe malaperis. - 又是他們的愛, 又是他們的恨, 又是他們的嫉妒, 都早已消失了.

    固持: 所有三件事都消失了.

Nek... nek

通常 nek 意味著 "同樣也不". 多重的 nek 意味著 "也不". 複合的 nek 因此相當於 kaj... kaj 加上否定:

  • Mi renkontis nek lin, nek lian fraton. = Mi kaj ne renkontis lin, kaj ne renkontis lian fraton. - 我遇到的不是他, 也不是他兄弟. = 我沒遇到他, 也沒遇到他兄弟.
  • Nek ĝojo, nek malĝojo daŭras eterne. = Kaj ĝojo, kaj malĝojo ne daŭras eterne. - 不是快樂, 也不是憂傷持續在內心. = 快樂和憂傷都沒有持續在內心.
  • Ŝi estis muta, povis nek kanti nek paroli. = Ŝi kaj ne povis kanti, kaj ne povis paroli. - 她是啞巴, 不能唱歌, 也不能說話. = 她又不能唱歌, 又不能說話.

Aŭ... aŭ

使用多個 表示, 呈現的選項已經盡列, 必得從中選一, 不會有其他. 說話時, 通常把重音放在 :

  • Nun ni devas venki morti! - 現在, 我們必須或者戰勝, 或者戰死!

    我們不可兩者都做, 且我們不可做這兩個選項之外的任何東西.

  • vi faris grandan eraron, mi ĉion miskomprenis. - 或者你犯了大錯, 或者我誤解了一切.

    不存在其他選項.

  • Oni povus diri, ke ŝi forgesis ĉion en la mondo, ŝi ne havis forton, por iri pluen. - 可以說, 或者她忘了世上的一切, 或者她沒力氣往前走.

Jen... jen

通常 jen 引人注意某個東西. 兩個或多次的 jen 沒有那個意思, 而是引入多個選項, 可輪替出現, 或者可以替選. Jen... jen = iufoje... alifoje (時而... 時而):

  • Jen mi ardas de varmego, jen mi tremas de frosto. - 時而我熱得發燒, 時而我冷得發抖.

    這兩種狀態交替, 我時而熱, 時而冷.

  • Ŝia vizaĝo aperigis jen mortan palecon, jen koloron de sango. - 她的臉色顯得時而死白, 時而血紅.

    她的臉色變來變去.

  • Mario videble havis deziron jen koleri, jen ridi, jen premi la manon al tiu ventanimulo. - 馬里歐看起來有欲望, 時而生氣, 時而發笑, 時而和那風靈握手.
  • Li okupadis sin jen per tio, jen per alio. - 他忙著時而做這, 時而做那.

Ju... des

Judes 總是和 plimalpli 連在一起使用. Judes 一起表示, 其中一個 pli 短語是依另一個而定的. Ju 短語是主導者, 而 des 片語是依從者:

  • Ju pli da mono ni havos, des pli rapide kaj bone iros kompreneble nia afero. - 我們有了愈多的錢, 我們的事業當然就進展得愈加快速而且好.

    如果錢變多, 則速度和好處也變多.

  • Ju pli alte staras la lingvo, des pli rapide progresas la popolo. - 語言立得愈高, 人民也進步愈快.

    人民的進步依賴其語言的水準.

  • Ju pli da bruo, des malpli da ĝuo. - 愈多噪音, 愈少享受.
  • Ju pli grandaj ili fariĝis, des malpli ili volis tion toleri. - 他們愈長大, 愈不想忍受那個.

    當他們長大, 他們的容忍度變小.

  • Ju pli klare vi elparolas, kaj ju malpli da malfacilaj vortoj vi uzas, des pli bone oni komprenas vin. - 你發音愈清晰, 且使用愈少的難詞, 人們就愈容易理解你.

    增加清晰度且減少難詞, 造成更好的理解.

有時 des 會單獨出現, 沒有 ju. 此時, ju 短語應是既知的:

  • La saloneto ne estis vasta, tial des pli frapis la okulojn la eleganteco de ĝia aranĝo. - 廳堂並不寬廣, 因而其優雅的布置更是顯眼.

    既知的概念是: Ju pli malvasta estas eleganta salono, des pli la eleganteco frapas la okulojn. (優雅的廳堂愈是狹窄, 其優雅性愈加顯眼.)

單獨的 des 往往可以用 tiom 取代.

在若干語言中, 包含中文, 可用同一個詞在依從和主導的 pli 短語中 (愈...愈), 在世界語這是不可以的. Ju... ju 並沒有意義. 主導的 (mal)pli 短語要用 ju, 而依從的 (mal)pli 短語要用 des. 不要說: Ju pli rapide vi revenos hejmen, ju pli bone. 要說: Ju pli rapide vi revenos hejmen, des pli bone. (你愈快回家愈好.) 同理, des... des 也不可以. 但是可同時用多個 ju 短語, 一起主導一個或多個 des 短語 (或類似短語): Ju pli zorge kaj ju pli malrapide vi faros la laboron, des pli kontenta kaj des pli ĝoja mi fariĝos. (你愈是小心且愈是慢慢地做那件事, 我就愈是滿意且愈是高興.)

回到上端