Mi tre ŝatis ĉi tiun parton kiu memoras min de la latina "ablativo absoluto".
de unpensador, 2011-novembro-04
Mesaĝoj: 2
Lingvo: Esperanto
unpensador (Montri la profilon) 2011-novembro-04 03:25:46
http://es.lernu.net/lernado/gramatiko/detala/parti...
(Tio de "absoluto" ŝajnas al mi iom stranga, tro filosofia, pava vorto).
Tiam ni havas: "Consul Caesar bonus dŭ erat": La consulo Caesar estis bona estro. Ĉi tie estas en la nominativa kazo, kaj "Video Caesarem" estas akuzativo; "milites Caesaris", Caesar estas en genitivo, sed "Caesare consule, romani gallos vicerunt.", t.e. "[kun, kiam, je] la konsulo Caesar [estis] reĝo [reĝanta aŭ reĝante] la romanoj venkis la francajn tribojn"
http://eo.wikipedia.org/wiki/Ablativo
21.2 Participoj kiel adverboj
Participo kun E-finaĵo montras kroman agon, kiu rilatas al la subjekto de la frazo. Anstataŭ diri du frazojn, unu por ĉiu ago, oni kunmetas la frazojn al unu:
Li legis sian libron kaj manĝis samtempe pomon. → Manĝante pomon li legis sian libron. La manĝado daŭris samtempe kun la legado.
Li faris sian taskon. Poste li iris hejmen. → Farinte sian taskon li iris hejmen. La farado de la tasko finiĝis antaŭ ol li iris hejmen.
Li intencis skribi leteron. Tial li kolektis siajn skribilojn. → Skribonte leteron li kolektis siajn skribilojn. La leterskribado estis planata, sed antaŭ ol ĝi komenciĝis, okazis la kolektado.
Ili laboris. Samtempe la mastro rigardis ilin. → Ili laboris rigardate de la mastro. La laborado kaj la rigardado okazis samtempe.
Mi tute ne atendis lin, sed li tamen venis al mi. → Li venis al mi tute ne atendite. La atendado (kiu ne okazis) estus pli frua ol lia venado.
Oni preskaŭ kaptis lin, sed li forkuris. → Kaptote, li forkuris. Kiam la forkuro okazis, la kaptado estis en la tuja estonteco.
Tiaj kunmetitaj frazoj estas plej oftaj en la skriba lingvo. Ili prezentas komplikan rilaton inter pluraj aferoj en tre densa kaj iom malfacila formo. La parola lingvo ofte esprimas tiajn aferojn per pli multaj vortoj.
En tiaj frazoj la adverba participo devas laŭsence esti priskribo de la subjekto de la predikato:
Farinte la taskon li iris hejmen. Li faris la taskon.
Ili laboris rigardate. Ili estis rigardataj.
-------------------------------------
Tro frue vekinta, mi kredas ke mi iros denove enlitiĝi.
Bonan nokton/matenon aŭ iel ajn.
Edu
(Tio de "absoluto" ŝajnas al mi iom stranga, tro filosofia, pava vorto).
Tiam ni havas: "Consul Caesar bonus dŭ erat": La consulo Caesar estis bona estro. Ĉi tie estas en la nominativa kazo, kaj "Video Caesarem" estas akuzativo; "milites Caesaris", Caesar estas en genitivo, sed "Caesare consule, romani gallos vicerunt.", t.e. "[kun, kiam, je] la konsulo Caesar [estis] reĝo [reĝanta aŭ reĝante] la romanoj venkis la francajn tribojn"
http://eo.wikipedia.org/wiki/Ablativo
21.2 Participoj kiel adverboj
Participo kun E-finaĵo montras kroman agon, kiu rilatas al la subjekto de la frazo. Anstataŭ diri du frazojn, unu por ĉiu ago, oni kunmetas la frazojn al unu:
Li legis sian libron kaj manĝis samtempe pomon. → Manĝante pomon li legis sian libron. La manĝado daŭris samtempe kun la legado.
Li faris sian taskon. Poste li iris hejmen. → Farinte sian taskon li iris hejmen. La farado de la tasko finiĝis antaŭ ol li iris hejmen.
Li intencis skribi leteron. Tial li kolektis siajn skribilojn. → Skribonte leteron li kolektis siajn skribilojn. La leterskribado estis planata, sed antaŭ ol ĝi komenciĝis, okazis la kolektado.
Ili laboris. Samtempe la mastro rigardis ilin. → Ili laboris rigardate de la mastro. La laborado kaj la rigardado okazis samtempe.
Mi tute ne atendis lin, sed li tamen venis al mi. → Li venis al mi tute ne atendite. La atendado (kiu ne okazis) estus pli frua ol lia venado.
Oni preskaŭ kaptis lin, sed li forkuris. → Kaptote, li forkuris. Kiam la forkuro okazis, la kaptado estis en la tuja estonteco.
Tiaj kunmetitaj frazoj estas plej oftaj en la skriba lingvo. Ili prezentas komplikan rilaton inter pluraj aferoj en tre densa kaj iom malfacila formo. La parola lingvo ofte esprimas tiajn aferojn per pli multaj vortoj.
En tiaj frazoj la adverba participo devas laŭsence esti priskribo de la subjekto de la predikato:
Farinte la taskon li iris hejmen. Li faris la taskon.
Ili laboris rigardate. Ili estis rigardataj.
-------------------------------------
Tro frue vekinta, mi kredas ke mi iros denove enlitiĝi.
Bonan nokton/matenon aŭ iel ajn.
Edu
Miland (Montri la profilon) 2011-novembro-04 20:15:26
La "absoluta ablativo"? Ho ve! Kio okazis al la simpleco de Esperanta gramatiko? 
Serioze, en Esperanto, kiam oni uzas E-participon por montri kroman agon, ĝi priskribas la subjekton de la ĉefverbo (de la sekva subfrazo).
Laŭ la jena wiki artikolo, en la latina eblas diri "urbe capta, Aeneas fugit", kiu signifas, "kiam la urbo estis kaptita, Aeneas fuĝis". Tamen, oni ne povas skribi Esperante, "La urbo kaptite, Aeneas fuĝis", ĉar "kaptite" ne priskribas la subjekton de la ĉefverbo "fuĝi", nome Aeneas.
Kiel [url=Participo http://bertilow.com/pmeg/gramatiko/participoj/e-vortoj.html]PMEG[/url] diras: "Participo kun E-finaĵo montras kroman agon, kiu rilatas al la subjekto de la frazo."
Serioze, en Esperanto, kiam oni uzas E-participon por montri kroman agon, ĝi priskribas la subjekton de la ĉefverbo (de la sekva subfrazo).
Laŭ la jena wiki artikolo, en la latina eblas diri "urbe capta, Aeneas fugit", kiu signifas, "kiam la urbo estis kaptita, Aeneas fuĝis". Tamen, oni ne povas skribi Esperante, "La urbo kaptite, Aeneas fuĝis", ĉar "kaptite" ne priskribas la subjekton de la ĉefverbo "fuĝi", nome Aeneas.
Kiel [url=Participo http://bertilow.com/pmeg/gramatiko/participoj/e-vortoj.html]PMEG[/url] diras: "Participo kun E-finaĵo montras kroman agon, kiu rilatas al la subjekto de la frazo."