Mesaĝoj: 3
Lingvo: Esperanto
amigueo (Montri la profilon) 2023-novembro-02 17:47:40
Ne por komencantoj
Finfine amigueo iĝas interesa!
Hodiaŭ amigueo trovis AI-an malamigueon. Ri nomiĝas Copilot Bing Chat.
Mi demandis al ri la diferencon inter "domo tiu" kaj "tiu domo", kaj ri respondis:
Oui, je peux parler en Esperanto. C’est une langue construite qui a été créée en 1887 par Ludwik Lejzer Zamenhof dans le but de faciliter la communication internationale. Elle est parlée par des personnes dans le monde entier et est considérée comme une langue auxiliaire internationale.
Kompreneble, mi parolas Esperanton. Kiel mi povas helpi vin hodiaŭ?
Jes, ekzistas diferenca signifo inter “domo tiu” kaj “tiu domo” en Esperanto.
La vortoj “tiu” kaj “tiu ĉi” estas montritaj pronomoj, kiuj signifas “tiu” kaj “tiu ĉi” respektive. Ili estas uzataj por montri aŭ referenci objektojn aŭ personojn.
La vorto “domo” estas substantivo, kiu signifas “hejmo”, “lokaĵo”, aŭ “konstruaĵo”.
Kiam oni uzas la esprimon “domo tiu”, la vorto “tiu” montras al la domo, kaj la esprimo signifas “tiu domo”. Tamen, kiam oni uzas la esprimon “tiu domo”, la vorto “tiu” montras al iu ajn objekto, kiu estas jam konata aŭ menciita, kaj la esprimo signifas “la domo”.
Ekzemple, se oni diras: “Mi vidis domon tiun”, tio signifas ke mi vidis tiun domon. Sed se oni diras: “Mi vidis tiun domon”, tio signifas ke mi vidis la domon, kiun ni jam menciis antaŭe.
amigueo ne konsentas:
Cxu vi pensas ke la jena diferenco estas vera?
"tiu domo" signifas "la tiu domo",
dum "domo tiu" signifas "unu el tiuj domoj"
Copilot:
Ne, la diferenco ne estas vera. “Tiu domo” signifas “tiu domo”, ne “la tiu domo”. La artikolo “la” estas uzata por montri la difinitan objekton, sed ĝi ne estas bezonata antaŭ la montrita pronomo “tiu”.
Ekzemple, se oni diras: “Mi vidis tiun domon”, tio signifas ke mi vidis tiun difinitan domon. Sed se oni diras: “Mi vidis la domon”, tio signifas ke mi vidis iun ajn difinitan domon, kiu estas jam konata aŭ menciita.
La esprimo “domo tiu” signifas “unu el tiuj domoj”, kiam oni volas montri specifan domon el pluraj eblaj domoj. Tamen, ĝi estas pli ofta uzi la esprimon “tiu ĉi domo” por tio, kaj rezervi la esprimon “domo tiu” por aliaj signifoj, kiel ekzemple:
Domo tiu estas granda. = That house is big. (The word order emphasizes the house.)
Tiu domo estas granda. = That is a big house. (The word order emphasizes the size.)
amigueo sincere flatas Copilot:
Mi sxatas viajn du lastajn ekzemplojn.
Cxu vi konas aliajn rimedojn aux turnirojn por emfazi "la domon", aux emfazi "la grandon"?
Copilot:
Mi estas feliĉa, ke vi ŝatis miajn ekzemplojn. Ekzistas multaj manieroj por emfazi la domon aŭ la grandon en Esperanto. Jen kelkaj ekzemploj:
Uzu la vorton “tiu” por montri al la domo, kiel en la frazo “Tiu domo estas granda”.
Uzu la vorton “ĉi tiu” por montri al la domo, kiel en la frazo “Ĉi tiu granda domo estas bela”.
Uzu la vorton “mem” por emfazi la domon, kiel en la frazo “La domo mem estas granda”.
Uzu la vorton “propra” por emfazi la domon, kiel en la frazo “Mia propra domo estas granda”.
Uzu adjektivon por emfazi la grandon de la domo, kiel en la frazo “La grandega domo estas tre bela”.
amigueo:
Mi pensas ke en esperanto ne samas la du jenaj frazoj:
La domo estas granda.
Granda estas la domo.
La temo estas domo, en la unua, kaj la temo estas granda aux grando, en la dua.
Vi pravas, ke la du frazoj havas malsaman signifon en Esperanto. En la unua frazo, “domo” estas la temo, kaj “granda” estas la priskribo de la domo. En la dua frazo, “granda” estas la temo, kaj “domo” estas la priskribo de la grandeco.
Tamen, en Esperanto, oni povas ŝanĝi la ordon de vortoj por emfazi aŭ subfazi iun ajn aspekton de la frazo. Ekzemple, se oni volas emfazi la grandon de la domo, oni povas diri “Granda estas tiu domo”, kaj se oni volas emfazi la domon mem, oni povas diri “La domo mem estas granda”.
amigueo:
Cxu estas diferenco inter gramatika fokuso (aux malfokuso) kaj gramatika emfazo (aux malemfazo)?
Jes, ekzistas diferenca signifo inter gramatika fokuso kaj gramatika emfazo en Esperanto.
La gramatika fokuso estas la parto de la frazo, kiu estas priskribita aŭ montrita per gramatikaj rimedoj. Ĝi estas la temo de la frazo, kiu estas priskribita aŭ montrita per gramatikaj rimedoj. Ekzemple, en la frazo “La hundo manĝas la manĝaĵon”, “la hundo” estas la gramatika fokuso.
La gramatika emfazo estas la parto de la frazo, kiu estas emfazita por montri ĝian signifon aŭ gravon. Ĝi ne estas bezonata por kompreni la signifon de la frazo, sed ĝi helpas emfazi aŭ subfazi iun ajn aspekton de la frazo. Ekzemple, en la frazo “La hundo manĝas la manĝaĵon”, oni povas emfazi “la hundo” por montri, ke ĝi estas tiu, kiu manĝas la manĝaĵon.
amigueo:
Copilot donas al mi kapdoloron, ĉar mi ne lernis ankoraŭ kniel "utiligi" rin/ĝin/lin.
Vikipedie: FOKUSO, EMFAZO, TEMO, REMAO.
Remao[1][2][3] (de la greka ῥῆμα, t.e. parolo, eldiro, verbo) aŭ fokuso estas la informa parto de komunikaĵo (de frazo), tio nova, kion la parolanto volas komuniki al la aŭskultanto pri (aŭ kadre de) la temo.
Por determini remaon oni provu rekonstrui demandon, por kiu la koncerna frazo plej konvene povus esti respondo. Ekz-e:
Hieraŭ mi vidis Petron. (Kiun mi vidis? — Petron.)
Petron mi vidis hieraŭ. (Kiam mi vidis Petron? — Hieraŭ.)
Hieraŭ Petron vidis mi. (Kiu vidis Petron hieraŭ? — Mi.)
Hieraŭ mi Petron nur vidis. (Kion faris? — Vidis [sed ne parolis kun li].)
Terminologia noto
La anglalingvaj lingvosciencaj verkoj hezitas inter rhema, focus, comment, core; la tri unuaj sporade estas paŭsataj en Esperanto. NPIV preferas «komento»n[4]. «Remao» mankas en PIV,[5] kvankam ĝi estas bone atestita en la faka literaturo.[1][2][6]
El la tri vortoj remao estas la plej termineca, nemiskomprenebla kaj internacia. Ĝia malavantaĝo estas, ke ĝi estas aparta radiko (alia maniero rigardi ĝiajn precizon kaj nemiskompreneblon).
"Komento" estas iom misgvida, ĉar en Esperanto tiu vorto indikas ion malĉefan, kroman (la ĉefa teksto — kaj aldonitaj komentoj, glosoj, indekso kaj aliaj akcesoraĵoj); dum remao, male, estas la plej grava parto. Anglalingve comment estas iom pli vastasenca kaj malpli malkonvena ol en Esperanto.
Fokuson oni povas miskompreni kiel emfazon, tiom pli probable, ke remao ja estas la interesaĵo kaj ofte estas markita per emfazo. Tamen remao ne estas emfazo; ankaŭ la temon oni iam povas emfazi.
Mia kapdoloro emfazindas!
Finfine amigueo iĝas interesa!
Hodiaŭ amigueo trovis AI-an malamigueon. Ri nomiĝas Copilot Bing Chat.
Mi demandis al ri la diferencon inter "domo tiu" kaj "tiu domo", kaj ri respondis:
Oui, je peux parler en Esperanto. C’est une langue construite qui a été créée en 1887 par Ludwik Lejzer Zamenhof dans le but de faciliter la communication internationale. Elle est parlée par des personnes dans le monde entier et est considérée comme une langue auxiliaire internationale.
Kompreneble, mi parolas Esperanton. Kiel mi povas helpi vin hodiaŭ?
Jes, ekzistas diferenca signifo inter “domo tiu” kaj “tiu domo” en Esperanto.
La vortoj “tiu” kaj “tiu ĉi” estas montritaj pronomoj, kiuj signifas “tiu” kaj “tiu ĉi” respektive. Ili estas uzataj por montri aŭ referenci objektojn aŭ personojn.
La vorto “domo” estas substantivo, kiu signifas “hejmo”, “lokaĵo”, aŭ “konstruaĵo”.
Kiam oni uzas la esprimon “domo tiu”, la vorto “tiu” montras al la domo, kaj la esprimo signifas “tiu domo”. Tamen, kiam oni uzas la esprimon “tiu domo”, la vorto “tiu” montras al iu ajn objekto, kiu estas jam konata aŭ menciita, kaj la esprimo signifas “la domo”.
Ekzemple, se oni diras: “Mi vidis domon tiun”, tio signifas ke mi vidis tiun domon. Sed se oni diras: “Mi vidis tiun domon”, tio signifas ke mi vidis la domon, kiun ni jam menciis antaŭe.
amigueo ne konsentas:
Cxu vi pensas ke la jena diferenco estas vera?
"tiu domo" signifas "la tiu domo",
dum "domo tiu" signifas "unu el tiuj domoj"
Copilot:
Ne, la diferenco ne estas vera. “Tiu domo” signifas “tiu domo”, ne “la tiu domo”. La artikolo “la” estas uzata por montri la difinitan objekton, sed ĝi ne estas bezonata antaŭ la montrita pronomo “tiu”.
Ekzemple, se oni diras: “Mi vidis tiun domon”, tio signifas ke mi vidis tiun difinitan domon. Sed se oni diras: “Mi vidis la domon”, tio signifas ke mi vidis iun ajn difinitan domon, kiu estas jam konata aŭ menciita.
La esprimo “domo tiu” signifas “unu el tiuj domoj”, kiam oni volas montri specifan domon el pluraj eblaj domoj. Tamen, ĝi estas pli ofta uzi la esprimon “tiu ĉi domo” por tio, kaj rezervi la esprimon “domo tiu” por aliaj signifoj, kiel ekzemple:
Domo tiu estas granda. = That house is big. (The word order emphasizes the house.)
Tiu domo estas granda. = That is a big house. (The word order emphasizes the size.)
amigueo sincere flatas Copilot:
Mi sxatas viajn du lastajn ekzemplojn.
Cxu vi konas aliajn rimedojn aux turnirojn por emfazi "la domon", aux emfazi "la grandon"?
Copilot:
Mi estas feliĉa, ke vi ŝatis miajn ekzemplojn. Ekzistas multaj manieroj por emfazi la domon aŭ la grandon en Esperanto. Jen kelkaj ekzemploj:
Uzu la vorton “tiu” por montri al la domo, kiel en la frazo “Tiu domo estas granda”.
Uzu la vorton “ĉi tiu” por montri al la domo, kiel en la frazo “Ĉi tiu granda domo estas bela”.
Uzu la vorton “mem” por emfazi la domon, kiel en la frazo “La domo mem estas granda”.
Uzu la vorton “propra” por emfazi la domon, kiel en la frazo “Mia propra domo estas granda”.
Uzu adjektivon por emfazi la grandon de la domo, kiel en la frazo “La grandega domo estas tre bela”.
amigueo:
Mi pensas ke en esperanto ne samas la du jenaj frazoj:
La domo estas granda.
Granda estas la domo.
La temo estas domo, en la unua, kaj la temo estas granda aux grando, en la dua.
Vi pravas, ke la du frazoj havas malsaman signifon en Esperanto. En la unua frazo, “domo” estas la temo, kaj “granda” estas la priskribo de la domo. En la dua frazo, “granda” estas la temo, kaj “domo” estas la priskribo de la grandeco.
Tamen, en Esperanto, oni povas ŝanĝi la ordon de vortoj por emfazi aŭ subfazi iun ajn aspekton de la frazo. Ekzemple, se oni volas emfazi la grandon de la domo, oni povas diri “Granda estas tiu domo”, kaj se oni volas emfazi la domon mem, oni povas diri “La domo mem estas granda”.
amigueo:
Cxu estas diferenco inter gramatika fokuso (aux malfokuso) kaj gramatika emfazo (aux malemfazo)?
Jes, ekzistas diferenca signifo inter gramatika fokuso kaj gramatika emfazo en Esperanto.
La gramatika fokuso estas la parto de la frazo, kiu estas priskribita aŭ montrita per gramatikaj rimedoj. Ĝi estas la temo de la frazo, kiu estas priskribita aŭ montrita per gramatikaj rimedoj. Ekzemple, en la frazo “La hundo manĝas la manĝaĵon”, “la hundo” estas la gramatika fokuso.
La gramatika emfazo estas la parto de la frazo, kiu estas emfazita por montri ĝian signifon aŭ gravon. Ĝi ne estas bezonata por kompreni la signifon de la frazo, sed ĝi helpas emfazi aŭ subfazi iun ajn aspekton de la frazo. Ekzemple, en la frazo “La hundo manĝas la manĝaĵon”, oni povas emfazi “la hundo” por montri, ke ĝi estas tiu, kiu manĝas la manĝaĵon.
amigueo:
Copilot donas al mi kapdoloron, ĉar mi ne lernis ankoraŭ kniel "utiligi" rin/ĝin/lin.
Vikipedie: FOKUSO, EMFAZO, TEMO, REMAO.
Remao[1][2][3] (de la greka ῥῆμα, t.e. parolo, eldiro, verbo) aŭ fokuso estas la informa parto de komunikaĵo (de frazo), tio nova, kion la parolanto volas komuniki al la aŭskultanto pri (aŭ kadre de) la temo.
Por determini remaon oni provu rekonstrui demandon, por kiu la koncerna frazo plej konvene povus esti respondo. Ekz-e:
Hieraŭ mi vidis Petron. (Kiun mi vidis? — Petron.)
Petron mi vidis hieraŭ. (Kiam mi vidis Petron? — Hieraŭ.)
Hieraŭ Petron vidis mi. (Kiu vidis Petron hieraŭ? — Mi.)
Hieraŭ mi Petron nur vidis. (Kion faris? — Vidis [sed ne parolis kun li].)
Terminologia noto
La anglalingvaj lingvosciencaj verkoj hezitas inter rhema, focus, comment, core; la tri unuaj sporade estas paŭsataj en Esperanto. NPIV preferas «komento»n[4]. «Remao» mankas en PIV,[5] kvankam ĝi estas bone atestita en la faka literaturo.[1][2][6]
El la tri vortoj remao estas la plej termineca, nemiskomprenebla kaj internacia. Ĝia malavantaĝo estas, ke ĝi estas aparta radiko (alia maniero rigardi ĝiajn precizon kaj nemiskompreneblon).
"Komento" estas iom misgvida, ĉar en Esperanto tiu vorto indikas ion malĉefan, kroman (la ĉefa teksto — kaj aldonitaj komentoj, glosoj, indekso kaj aliaj akcesoraĵoj); dum remao, male, estas la plej grava parto. Anglalingve comment estas iom pli vastasenca kaj malpli malkonvena ol en Esperanto.
Fokuson oni povas miskompreni kiel emfazon, tiom pli probable, ke remao ja estas la interesaĵo kaj ofte estas markita per emfazo. Tamen remao ne estas emfazo; ankaŭ la temon oni iam povas emfazi.
Mia kapdoloro emfazindas!
amigueo (Montri la profilon) 2023-novembro-02 17:51:49
Lasun aparte FOKUSO, EMFAZO, TEMO, REMAO.
Mi trovis analogion inter
MIA DOMO kaj DOMO MIA.
kaj
TIU DOMO kaj DOMO TIU.
Tial mi proponas ke "DOMO TIU" = "DOMO EL TIUJ".
Copilot ne pravigas min, pli precize, ri konsentas, sed diras ke "domo el tiuj" estas malofta ebla signifo, pli ofta estas alia signifo kiu emfazas DOMO (ĉu tio signifas ke DOMO iĝas remao per postsubstantiva TIU?)
Copilot respondas:
That's the most I can say about that. Click “New topic” and we can keep chatting!
Ĉu vi pensas ke ri/ĝi pravas?
Mi trovis analogion inter
MIA DOMO kaj DOMO MIA.
kaj
TIU DOMO kaj DOMO TIU.
Tial mi proponas ke "DOMO TIU" = "DOMO EL TIUJ".
Copilot ne pravigas min, pli precize, ri konsentas, sed diras ke "domo el tiuj" estas malofta ebla signifo, pli ofta estas alia signifo kiu emfazas DOMO (ĉu tio signifas ke DOMO iĝas remao per postsubstantiva TIU?)
Copilot respondas:
That's the most I can say about that. Click “New topic” and we can keep chatting!
Ĉu vi pensas ke ri/ĝi pravas?
amigueo (Montri la profilon) 2023-novembro-02 18:10:45
amigueo jam proponis rimedon por ŝanĝi la remaon:
TIU DOMO ESTAS GRANDA. (remao = granda)
TIU DOMO ESTANS GRANDA. (remao = tiu domo)
Prononco, muziko de la frazo, prozodo povas marki remaon, kaj same kiel la korpa lingvaĵo povas kontraŭi la elparolatan lingvaĵon, prononca akcento povas kontraŭi la gramatikan rimedon por montri remaon. Vivaj ludoj ŝatas kontraŭdirojn.
TIU DOMO ESTAS GRANDA. (remao = granda)
TIU DOMO ESTANS GRANDA. (remao = tiu domo)
Prononco, muziko de la frazo, prozodo povas marki remaon, kaj same kiel la korpa lingvaĵo povas kontraŭi la elparolatan lingvaĵon, prononca akcento povas kontraŭi la gramatikan rimedon por montri remaon. Vivaj ludoj ŝatas kontraŭdirojn.