Ku rupapuro rw'ibirimwo

La lingvo ŝanĝiĝas!

ca, kivuye

Ubutumwa 15

ururimi: Esperanto

Jxusteno (Kwerekana umwidondoro) 23 Kigarama 2019 19:15:38

Hodiaŭ, kiam mi parolis je la angla, mi uzis la pronomon "he" ("li") kiam diris ion kiel "each person..., he (each person)" ("ĉiu persono..., li (ĉiu persono)"). Mia kunparolanto tamen atentigis ke uzendas "They" ("ri") ĉar povas temi ankaŭ pri virino... Mi ja sciis ke oni uzas la genre neŭtralan ununombran "They" sed tiam ne kuraĝis uzi ĝin pro tio ke mi ne certis pri l' reago de mia kunparolanto.
Mi volus scii ĉu vi preferas en Esperanto uzi en tiuj okazoj la pronomon "li" aŭ "ri"?

sergejm (Kwerekana umwidondoro) 23 Kigarama 2019 21:13:38

Tradiciistoj uzu "li", riistoj uzu "ri".
Anglan ununombran "they" ofte (sed ne ĉiam) oni povas traduki "oni", "them" kaj "their" kiel "sin" kaj "sia".

Jxusteno (Kwerekana umwidondoro) 24 Kigarama 2019 10:24:11

sergejm:Tradiciistoj uzu "li", riistoj uzu "ri".
Anglan ununombran "they" ofte (sed ne ĉiam) oni povas traduki "oni", "them" kaj "their" kiel "sin" kaj "sia".
La ununombra They en la angla respondas al la sveda hen.

MiMalamasLaAnglan (Kwerekana umwidondoro) 25 Kigarama 2019 20:41:58

Jxusteno:Hodiaŭ, kiam mi parolis je la angla, mi uzis la pronomon "he" ("li") kiam diris ion kiel "each person..., he (each person)" ("ĉiu persono..., li (ĉiu persono)"). Mia kunparolanto tamen atentigis ke uzendas "They" ("ri") ĉar povas temi ankaŭ pri virino... Mi ja sciis ke oni uzas la genre neŭtralan ununombran "They" sed tiam ne kuraĝis uzi ĝin pro tio ke mi ne certis pri l' reago de mia kunparolanto.
Mi volus scii ĉu vi preferas en Esperanto uzi en tiuj okazoj la pronomon "li" aŭ "ri"?
Mia opinio de "li", "ĝi", "ri", ktp:

Laŭfundamente oni povas uzi la vorton "ĝi", sed la plejparto de homoj ne uzas ĝin tiel. La vorto "ri" ne estas en la Fundamento, do ne uzu ĝin. "Li" estas nur vira. Nepre ne uzu la vorton "ili", kiel uziĝas la angla they (sed mi ne konas tian uzon de "ili").

Eble homoj devus ĉiam uzi la vorton "ĝi".

sergejm (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 01:43:27

"li" ne estas nur vira. Laŭ Fundamento oni permesas uzi "li" kaj "ĝi", kiam lia genro estas nekonata.
Sed praktike oni uzas "ĝi" nur por infanoj. Ankaŭ oni povas uzi "tiu".
La demandanto bone scias ĉion ĉi, kia mi ne scias, kial li demandas tiajn stultajn demandojn.

Jxusteno (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 05:04:40

sergejm:"li" ne estas nur vira. Laŭ Fundamento oni permesas uzi "li" kaj "ĝi", kiam lia genro estas nekonata.
Sed praktike oni uzas "ĝi" nur por infanoj. Ankaŭ oni povas uzi "tiu".
La demandanto bone scias ĉion ĉi, kia mi ne scias, kial li demandas tiajn stultajn demandojn.
En la Ekzercaro la pronomo "ĝi" nenie priskribas plenkreskan homon. Aŭ eble mi ion ne atentis? Se vi trovis tielan uzon, bonvolu precizigi en kiu paragrafo.

Jxusteno (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 05:07:56

MiMalamasLaAnglan:
Jxusteno:Hodiaŭ, kiam mi parolis je la angla, mi uzis la pronomon "he" ("li") kiam diris ion kiel "each person..., he (each person)" ("ĉiu persono..., li (ĉiu persono)"). Mia kunparolanto tamen atentigis ke uzendas "They" ("ri") ĉar povas temi ankaŭ pri virino... Mi ja sciis ke oni uzas la genre neŭtralan ununombran "They" sed tiam ne kuraĝis uzi ĝin pro tio ke mi ne certis pri l' reago de mia kunparolanto.
Mi volus scii ĉu vi preferas en Esperanto uzi en tiuj okazoj la pronomon "li" aŭ "ri"?
Mia opinio de "li", "ĝi", "ri", ktp:

Laŭfundamente oni povas uzi la vorton "ĝi", sed la plejparto de homoj ne uzas ĝin tiel. La vorto "ri" ne estas en la Fundamento, do ne uzu ĝin. "Li" estas nur vira. Nepre ne uzu la vorton "ili", kiel uziĝas la angla they (sed mi ne konas tian uzon de "ili").

Eble homoj devus ĉiam uzi la vorton "ĝi".
Eĉ se la vorto "ri" ne estas en la Fundamento, oni povas uzi ĝin por ke la Akademio de Esperanto oficialigu ĝin, t. e. aldonu ĝin al la Fundamento. Tamen laŭ mia opinio estus oportune se oni simple plivastigus la uzokampon de "ĝi".

sergejm (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 08:48:05

@Jxusteno
Eble vi ne scias, dekomence en praindoeŭropa lingvo estis du genroj: aktiva kaj neaktiva. Neaktiva estas por aĵoj, aktivaj estas por vivuloj.
Tiel estas nun en la finna.
Verrŝajne, jam en tiuj tempoj, infano (ne plenkreska infano!) estis de neaktiva genro.
Poste aktiva genro devidiĝis je maskla kaj femina.
En nuna sveda lingvo maskla kaj femina genro denove kunfandiĝis al aktiva genro (eble, svedaj gramatikistoj uzas alian nomon por ĝi).
Sed en novaj romanaj lingvoj (itala, hispana, franca) kunfandiĝas neaktiva kaj maskla genroj.

Do "ĝi" taŭgas nur por uloj, kies rajtoj estas limigitaj.

Pri "li". Ni vivas en maskla mondo. Malgraŭ ke feministoj ricevis egalajn rajtojn por virinoj kaj viroj en iuj sferoj, en multaj sferoj viroj plu havas preferojn.
Do kiam vi dubas pri genro de iu persono kaj uzas "li", vi altigas ties statuson, simile kiam vi uzas "vi" anstaŭ "ci".
Tia estis logiko de originala Esperanto.

Jxusteno (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 10:34:28

sergejm:@Jxusteno
Eble vi ne scias, dekomence en praindoeŭropa lingvo estis du genroj: aktiva kaj neaktiva. Neaktiva estas por aĵoj, aktivaj estas por vivuloj.
Tiel estas nun en la finna.
Verrŝajne, jam en tiuj tempoj, infano (ne plenkreska infano!) estis de neaktiva genro.
Poste aktiva genro devidiĝis je maskla kaj femina.
En nuna sveda lingvo maskla kaj femina genro denove kunfandiĝis al aktiva genro (eble, svedaj gramatikistoj uzas alian nomon por ĝi).
Sed en novaj romanaj lingvoj (itala, hispana, franca) kunfandiĝas neaktiva kaj maskla genroj.

Do "ĝi" taŭgas nur por uloj, kies rajtoj estas limigitaj.

Pri "li". Ni vivas en maskla mondo. Malgraŭ ke feministoj ricevis egalajn rajtojn por virinoj kaj viroj en iuj sferoj, en multaj sferoj viroj plu havas preferojn.
Do kiam vi dubas pri genro de iu persono kaj uzas "li", vi altigas ties statuson, simile kiam vi uzas "vi" anstaŭ "ci".
Tia estis logiko de originala Esperanto.
Esperanto ne estas hindeŭropa lingvo.

sergejm (Kwerekana umwidondoro) 26 Kigarama 2019 11:01:48

Ĉiuj fundamentaj fontoj de Esperanto estas hindeŭropaj lingvoj.
Do, se iu klasifikas ĝin, tiu apartenigas ĝin al hindeŭropaj lingvoj.

Subira ku ntango