Contenido

Ĉu la esperanto havas fragmentojn de la ĉina?

de asdfghjk, 24 de mayo de 2013

Aportes: 15

Idioma: Esperanto

yyaann (Mostrar perfil) 25 de mayo de 2013 13:43:19

Laŭ tio, kion diris al mi azianoj, la manko de simileco inter la Esperanta kaj azilingvara vort-trezoro ja estas parto de la malfacilaĵoj por ili ĉar tio malhelpas la vorto-enmemorigon.

Tial ni diskutis plurfoje ĉi-forume pri tio, ke kunmetaĵo de du oftaj radikoj estas pli internacia ol uzi unu nuran radikon, kiu similas eŭropajn vortojn sed aperas pli malofte en ĉiutagaj tekstoj aŭ (inter)paroladoj.
( Ekzemple, se oni jam scias la "-obl-"-radikon el "duoble", pli facilas enmemorigi la "obligi"-vorton [obl-ig-i] ol la "multipliki"-vorton. Krome, oni povas kompreni per-rezone la signifon de "obligi" sen vortaro, male al "multipliki" ).

La eblo senescepte re-uzi erojn jam konitajn estas fakte la plej grava esperanto-eco, ĉar ĝi faras, ke la lingvo lerneblu pli facile ol aliaj lingvoj. Krome, tiu eblo malproksimigas Esperanton disde eŭropaj lingvoj kaj iom proksimigas ĝin al la aziaj. Feliĉe, ĝuste tiu grava eco estas protektita de la fundamento.

Male, la vort-trezoro kaj lingvo-uzado ne estas ĉiamaj. Ili povas iompostiome ŝanĝi. Sekve, se la interkomunikoj inter azi-, afrik- kaj eŭrop-lingvaj Esperantistoj obliĝos, plifortikiĝos, eble Esperanto fariĝos pli azia kaj afrika.

Kiel ekzemplo pri ebla, naskiĝanta influo azia, mi jam vidis, ke kelkaj japanoj pli ŝatas diri "nipono" anstataŭ "japanio" kaj "niponano" anstataŭ "japano", ĉar
1/ "nipono" similas la japan-lingvan nomon de la lando
2/ nipon-an-o pli similas la japanan manieron nomi loĝantojn de landoj: japane [land-nomo] + [persono], esperante [land-nomo] + [ano].

Ekzemplon pri jama, plenestigita azi-influo donis Claude Piron rilate la esprimon "persona nomo". Laŭ li, oni komence uzis "antaŭnomo" sed tiu ne estis sufiĉe internacia, ĉar en aziaj landoj, la persona nomo aperas kutime post, kaj ne "antaŭ", la familia nomo. Tial plimultiĝis "persona nomo".

Mi mem provas paroli kiel eble plej ofte kun azianoj, por ke la mia maniero paroli Esperanton estu nekonscie (kaj foje konscie) influita de la aziaj. Tial mi estas tre dankema pro la ekzisto de Facebook, dank'al kiu mi povas paroli kun multe da azianoj sen pagi la multekostajn vojaĝojn tieslanden, kiuj alie estus postulataj.

Rugxdoma (Mostrar perfil) 25 de mayo de 2013 17:09:52

"Ĉu la esperanto havas fragmentojn de la ĉina?"
Ĉar S:ro Zamenhof ŝajne ne konis aziajn lingvojn multe, oni ne povas diri ke Esperanto fundamente havus "fragmentoj" de tiuj lingvoj. Sed strange, Esperanto havas iujn trajtojn, kiuj similas al kelkaj tre diversaj ne-hindeŭropaj lingvoj, kiel la finna kaj la ĉina.

Esperanto estas aglutina kiel la finna, kaj havas la akusativofinaĵon -n kaj la multenombro-finaĵon -j kiel la finna, kaj ankaŭ similajn tabelojn por korelativoj kaj participoj kiel la finna.

En Esperanto, kiel en la ĉina, la vortaro estas bazita sur tre malgranda nombro de "radikoj", kiuj en ĉi-tiu kunteksto estas la silaboj, kiuj estas senchavantaj. (Tio estas senkonsidere ĉu oni kalkuli la skribsignojn, la malsamajn parolsilabojn aŭ la diversajn signifojn.)

La ĉina lingvo ankaŭ havas ĝian "fundamenton": Novajn skribsignojn oni nur tre malofte enkondukas, novajn silabojn same malofte. Novajn vortojn ĉiuj estas kunmetitaĵoj. El la ĉina vortfaradmaniero ni esperantistoj eble povus lerni iom.

Rugxdoma (Mostrar perfil) 25 de mayo de 2013 17:54:02

Rugxdoma:Esperanto estas aglutina kiel la fenna, kaj havas la akusativofinaĵon -n kaj la multenombro-finaĵon -j kiel la finna, kaj ankaŭ similajn tabelojn por korelativoj kaj participoj kiel la finna.
Kredeble la trajtoj, kiujn Esperanto havas komunajn kun la finna, ĉiuj devenas el la rusa. Estas nur la similecoj pli klare aperintaj en la finna, kiu ŝajne preferis enkonduki el la ruso la samajn trajtojn, kiujn ŝatis S:ro Zamenhof.

efilzeo (Mostrar perfil) 25 de mayo de 2013 19:53:54

Kiel Klaŭdio Piron montris:

externalImage.png

externalImage.png

Vilinilo (Mostrar perfil) 25 de mayo de 2013 21:15:54

asdfghjk:Dankon! Mi pensis ke ĝi povis havi fragmentojn de la ĉina pro la ĉinaj peronoj povas lerni esperanton kun multa facilo. Ĉi tiu faris min pensi ke ankaŭ ĝi povis havi fragmentojn de la arabia
Esperanto estas facile lernata ĉefe ĉar ĝi estas logika, regula kaj havas kunigeblan vortfaradon. La ekzisto de multaj similaj vortoj ne estas la ununura trajto ke plifaciligas lingvolernadon -- kiam ĉinoj studias la anglan, ili ankaŭ necesas lerni strangan vortprovizon, same ol kiam ili lernas esperanton, sed la angla estas multe pli malfacila pro aliaj kialoj.

Volver arriba