Skip to the content

Lokomotywa Tuwima

by Kirilo81, April 26, 2014

Messages: 5

Language: Polski

Kirilo81 (User's profile) April 26, 2014, 1:55:07 PM

Cześć!

Przetłumaczyłem właśnie ww. wiersz, bo nasz synek bardzo go lubi. Tu wkleję pierwszą próbę. Starałem się zachować jak najwierniej treść i rytm, ale oczywiście jest bardzo trudne i miejscami niemożliwe przekładać taki tekst, oprócz tego nie jestem native-speakerem polskiego.
Więc bardzo się pocieszę, jeśli ktoś będzie miał lepsze pomysły odnośnie rytmu, rymu lub treści.

Pozdrawiam,
Kirilo/Cyril/Cyryl

Lokomotivo staras stacie,
Peza, grandega, kun ŝvit’ erupcie -
Grasa oleo.
Ĝi staras, spiregas, anhelas kaj blovas,
Ardon en sia hejtejo kovas:
Ard - jen varmege!
Ar - jen varmege!
Puf - jen varmege!
Uf - jen varmege!
Jam ĝi anheli apenaŭ povas,
sed hejtist‘ plian karbon enŝovas.
Vagonojn oni al ĝi alligis
Kiujn kaj fero kaj ŝtalo pezigis,
En ĉiu vagono amaso brua,
En unu bovoj, ĉevaloj en dua,
En tria nur dikuloj ja sidas,
Sidas kaj grasajn kolbasojn avidas.
Vagono kvara plenas je bananoj,
en kvina staras ses nigraj pianoj,
En sesa kanono, pezaĵo vera!
Sub ĉiu rado jen trabo fera!
En sepa verkaĵoj de ksilografoj,
En oka urs‘, rostrul‘ kaj du ĝirafoj,
En naŭa - nur grasigitaj bestoj,
En deka - kofroj, pakaĵoj kaj kestoj,
Kaj tiel plu ĝis kvardeka vagono,
Pri la enhav‘ al mi mankas la kono.
Eĉ se vi venigus mil atletojn,
Kaj ĉiu manĝus mil kotletojn,
Kaj ĉiuj mi-ne-scias-kiom ja penus,
Pro tia pezo – ili ne trenus!

Siblo subite!
Faif‘ senhezite!
Vaporo – drastu!
Radoj – hastu!

Lante unue testude tremante
Nun ĝi ekmoviĝis ĝisŝpale ĝemante.
Vagonojn ĝi trenis kaj tiras penade,
Turniĝas, turniĝas la radoj surpade,
Ĝi plirapidiĝas, peliĝas movlerte,
Pumpumas kaj frapas, rumoras vojsperte.

Kaj kien? Kaj kien? Kaj kien? Fronten!
Surrele, surrele, surrele transponten,
Tra montoj, tunelo, tra kampoj, arbar‘
Ja hastas ĝi, hast‘ por alven‘ laŭ horar‘,
Je l‘ takto pumpumas ĝi, batas kaj frapas fakte:

Tiu-takte, tiu-takte, tiu-takte,
Plu ĝi ruliĝas, malpeze, sen fal‘
Ja kvazaŭ ĝi estus pilketo, ne ŝtal‘,
Ne peza maŝino spirege anhela,
Sed lada ludilo, ludaĵ‘ bagatela.

De kie devenas nur ĝia akcel‘?
Kaj kio kondukas al antaŭenpel‘?
Ke hastas, rumoras ĝi, ardas sen fin‘?
Varmega vaporo ekmovis ja ĝin,
Vaporo kaldrona alpiŝtas tratube,
La piŝtoj la radojn ekmovas fumnube
Kaj pelas kaj premas, la trajnon ekŝovas,
Vaporo ja daŭre la piŝtojn plumovas,
La radoj pumpumas, kaj batas kaj frapas fakte:

Tiu-takte, tiu-takte, tiu-takte …

michaleo (User's profile) April 26, 2014, 2:57:35 PM

Tak, to bardzo popularny wiersz wśród polskich dzieci, czy Twoja żona jest Polką? Ku mojemu zdziwieniu znalazłem w Twojej wiadomości aż 2 błędy, a zazwyczaj nie ma ich wcale okulumo.gif W internecie znalazłem tłumaczenie wiersza na esperanto, choć nie uważam, aby było ono szczególnie dobre, ale może znajdziesz tam jakąś inspirację.
LOKOMOTIVO J. Tuwim

(tł. na esperanto: Danuta Kowalska)

Staras ĉe stacio lokomotivo
Peza, grandega, fluas sur ĝi ŝvito
Grasa olivo.

Staras ĝi, laŭte spiras, blovegas,
Ardo el ĝia ventro eksplodas.

Fu! –- kiom varmege
Uf! –- kiom varmege
Fu! –- kiom varmege
Uf! –- kiom varmege

Ege ĝi spiras, ege anhelas,
Hejtisto karbon plu al ĝi ĵetas.
Oni kroĉis al ĝi vagonaron
Grandegan, pezan, el fero, ŝtalo.
Multaj homoj estas en vagonoj,
En la unua - ĉevaloj,
En la dua bovoj,
En la tria dikuloj estas
Ili sidas kaj grasajn kolbasojn manĝas,
En la kvara vagono estas bananoj,
En la kvina staras ses fortepianoj,
En la sesa -- granda armato,
Ĉiun ĝian radon fiksas fera trabo.
En la sepa staras tabloj kaj ŝrankoj,
En la oka elefant’, urso, ĝirafoj.
En la naŭa kuŝas grasigitaj porkoj,
En la deka estas pakoj, kestoj, kofroj.
La vagonoj ĉirkaŭ kvardeko estas,
Pri ĝiaj enhavoj pli mi ne scias.

Sed se venus eĉ mil atletoj
Kaj ĉiu manĝus mil kotletojn
Kaj ĉiu ege sian forton streĉus,
Tian pezon ili ne levus.

Subite –- fajfo!
Subite –- sviĉo
Vaporo — eksplodas!
La radoj –- moviĝas.

Unue –- malrapide –- kiel testudo –- pene,
Ekveturis –- la maŝino –- sur reloj –- dormeme,
Ektiris vagonojn kaj kun forto tiras,
Turniĝas, jam rado post rado turniĝas,
Moviĝas, veturas pli kaj pli rapide,
Ĝi knaras kaj frapas kaj krakas bruege.
Kaj kien? Kaj kien?. Kaj kien?. Nun rekte!
Sur reloj, sur reloj, sur reloj trans ponto,
Tra tuneloj, kampoj, arbaro, tra montoj,
Ĝi hastas, hastas, por veni laŭ horaro.
Bruetas kaj frapas kaj krakas al takto:
Jes tio tio, jes tio tio, jes tio tio, jes tio tio.

Glate, malpeze ruliĝas ĝi al foro!
Kvazaŭ ĝi estus nur pilketo ne ŝtalo!
Ne peza maŝino spiranta, helanta,
Sed bagatelaĵo, ludileto lada.

De kie? Kaj kien? Kial ĝi kuregas?
Kio ĝin, kio ĝin tiom rapidigas?
Ke veturas, ke bruas, eksplodas fu! fu!?

Vaporo varmega puŝis ĝin al movo,
Per tuboj al piŝtoj, vapor’ el kaldrono
Kaj ĝiaj piŝtoj movas flankajn radojn,
Ili puŝas, ruligas la vagonaron.
Vaporo ade piŝtojn premas kaj premas.
La radoj bruas kaj frapas kaj kuregas,
Jes tio tio, jes tio tio jes tio tio, jes tio tio!....
Czy uda się zachować taki rytm?

Kirilo81 (User's profile) April 26, 2014, 8:03:34 PM

Tak, mam żonę z Polski, w domu zależnie od sytuacji mówimy po polsku, po niemiecku lub (ja z synem) po esperancku.
Zwykle krócej piszę, więc mniej szans na błędy okulumo.gif, ale spróbuję naprawić pierwszą wiadomość.

Myślę, że rytm, czyli ilość zgłosek i miejsca akcentów, w przynajmniej 80% mojegu przekładu jest jak w oryginale*, a oprócz tego się rymuje, podczas przekład Kowalskiej oddaje tylko treść, ale nie formę oryginału (tak zaczynam robić przekłady (np. Gruffalo), najpierw dosłownie i bez formy, potem szukam rymy). Czasami po prostu nic nie można robić, np. tu:
A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost!
Po torze, po torze, po torze, przez most,

vs.
Kaj kien? Kaj kien? Kaj kien? Fronten!
Surrele, surrele, surrele transponten,

(Oczywiście al front' jest możliwe, ale nie trans pont').

*Jednak ja (może tylko ja) mam wrażenie, że przez "cięższe" zgłoski polskiego niektóre miejsca po esperancku robią wrażenie być krótsze, np.
Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha:
vs.
Ardon en sia hejtejo kovas:
mimo że ilość zgłosek i miejsca akcentów są identyczne.

michaleo (User's profile) April 26, 2014, 9:23:29 PM

Kirilo81:Tak, mam żonę z Polski, w domu zależnie od sytuacji mówimy po polsku, po niemiecku lub (ja z synem) po esperancku.
Zwykle krócej piszę, więc mniej szans na błędy okulumo.gif, ale spróbuję naprawić pierwszą wiadomość.

Myślę, że rytm, czyli ilość zgłosek i miejsca akcentów, w przynajmniej 80% mojegu przekładu jest jak w oryginale*, a oprócz tego się rymuje, podczas przekład Kowalskiej oddaje tylko treść, ale nie formę oryginału (tak zaczynam robić przekłady (np. Gruffalo), najpierw dosłownie i bez formy, potem szukam rymy). Czasami po prostu nic nie można robić, np. tu:
A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost!
Po torze, po torze, po torze, przez most,

vs.
Kaj kien? Kaj kien? Kaj kien? Fronten!
Surrele, surrele, surrele transponten,

(Oczywiście al front' jest możliwe, ale nie trans pont').
Tak, zauważyłem że Twój przekład lepiej oddaje rytmikę oryginału. Kowalskiej wyszedł wręcz wiersz biały, co przy takim wierszu nie ma większego sensu. Dlaczego nie trans pont' - sens zostałby zachowany?
*Jednak ja (może tylko ja) mam wrażenie, że przez "cięższe" zgłoski polskiego niektóre miejsca po esperancku robią wrażenie być krótsze, np.
Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha:
vs.
Ardon en sia hejtejo kovas:
mimo że ilość zgłosek i miejsca akcentów są identyczne.
Według mnie wynika to z bliskiego sąsiedztwa kilku spółgłosek, przez co wymawia się je wolniej, a co za tym idzie lepiej oddają one powolne rozpędzanie się ciężkiej lokomotywy.

Kirilo81 (User's profile) May 4, 2014, 11:52:57 AM

michaleo:
Kirilo81:Czasami po prostu nic nie można robić, np. tu:
A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost!
Po torze, po torze, po torze, przez most,

vs.
Kaj kien? Kaj kien? Kaj kien? Fronten!
Surrele, surrele, surrele transponten,

(Oczywiście al front' jest możliwe, ale nie trans pont').
Dlaczego nie trans pont' - sens zostałby zachowany?
trans pont' określa miejsce, ale w tym kontekście potrzebny jest kierunek. Miałem jednak pomysł zmienić to na al pont', co tylko trochę zmienia sens i pozwala zachować rytmikę.

Back to the top