Al la enhavo
Respondi

Prefikso 'ek'

de parxium, 2014-aŭgusto-09

Mesaĝoj: 10

Lingvo: Esperanto

parxium (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-09 21:16:25

Saluton!

Mi havas demandon pri prefikso 'ek', ĉu povas uzi nur kun verboj aŭ ankaŭ kun substantivoj? Ekzemple: 'Ekjulio', aŭ dovu paroli 'komenco de julio'?

Dankon!

fcovitor (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-09 22:05:22

Laŭ la PMEG, "ek" signifas 'komenco de ago' (I) aŭ 'subita ago' (II). Tial, tiu prefikso estu uzata nur ĉe agaj vortoj, ĉar ĝi ĉiam montras manieron de la ago. Ekzemple:

I
1) labori → eklabori = komenci labori;
2) kuri → ekkuri = komenci kuri;
3) sidi → eksidi = komenci sidi, ktp.

II
1) fulmi → ekfulmi = momente kaj subite fulmi;
2) brili → ekbrili = subite kaj momente ĵeti brilon;
3) bati → ekbati = fari unu subitan baton, ktp.

Ĝis revido!

tommjames (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-09 23:26:13

Eble estas pli bone diri ke ek- staras antaŭ agaj radikoj, ol vortoj. 'Ekbrilo' ekzemple estas tute bona.

fcovitor (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-10 00:06:07

Probable la derivado de la vortoj klarigos la kazon. Jen:

brilo> brili> ekbrili> ekbrilo

Iel, "ekbrilo" ne signifas 'subita brilo', sed 'la ago de ekbrili'.

hilex (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-10 00:13:31

parxium:Saluton!

Mi havas demandon pri prefikso 'ek', ĉu povas uzi nur kun verboj aŭ ankaŭ kun substantivoj? Ekzemple: 'Ekjulio', aŭ dovu paroli 'komenco de julio'?

Dankon!
Reguloj de nia lingvo ne baras la uzadon de substantivoj en rolo de ago konvertinte ilin en agecajn vortojn. Ekzemple, "julias" povas signifi ke estas daŭra procezo de fenomenoj kiuj ĉiam okazas en tiu tempo de la jaro. Tial kaj "ekjulio" kaj "ekjuliis" plenrajteblas, miaopinie.

Xitsa (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-15 08:54:35

Ankaŭ, ek- eblas kuniĝi kun alia prepozicio, por ekzemple, «ekde».

nornen (Montri la profilon) 2014-aŭgusto-18 03:51:47

fcovitor:Probable la derivado de la vortoj klarigos la kazon. Jen:

brilo> brili> ekbrili> ekbrilo

Iel, "ekbrilo" ne signifas 'subita brilo', sed 'la ago de ekbrili'.
Almenaŭ laŭ la Akademio de Esperanto la ordo estus: bril'i > ek'bril'i > ek'bril'o.
BRIL/ ja baze estas i-vorteca radiko.
Tiel ankaŭ estas klare ka "ekbrilo" signifas "ago de ekbrili".

yugary (Montri la profilon) 2014-septembro-07 12:12:31

fcovitor:Laŭ la PMEG, "ek" signifas 'komenco de ago' (I) aŭ 'subita ago' (II). Tial, tiu prefikso estu uzata nur ĉe agaj vortoj, ĉar ĝi ĉiam montras manieron de la ago. Ekzemple:

I
1) labori → eklabori = komenci labori;
2) kuri → ekkuri = komenci kuri;
3) sidi → eksidi = komenci sidi, ktp.

II
1) fulmi → ekfulmi = momente kaj subite fulmi;
2) brili → ekbrili = subite kaj momente ĵeti brilon;
3) bati → ekbati = fari unu subitan baton, ktp.

Ĝis revido!
"Komenci labori" kaj "eklabori", "komenci kuri" kaj "ekkuri", kaj tiel plu ne estas tute samsignifaj. Se vi scipovas la anglan, la diferenco similas al "begin to work" vs. "start a job," "begin to run," vs. "take off running," ktp. La nuancaj diferencoj estas gravaj. Ekzemple, se mi dirus "Ni iru", sen iu kunteksto oni ne povas scii kiam ni iru. Sed se mi dirus "Ni ekiru", estas klare ke ni iru jam nun.

amigueo (Montri la profilon) 2014-oktobro-20 13:53:37

ekjulio ridulo.gif

ĉu MALEK?
malekjulio?
julifino?
finjulio?
eljulio?
plenjulio?

ĉu EKO DE JULIO? ĈESO DE JULIO?
ĉu JULIEKO?
ĉu JULIMALEKO?

julimezo? mezjulio? duonjulio? juliduono?

antaŭdankon

amigueo (Montri la profilon) 2014-oktobro-22 16:13:19

"ek-sidi" estas praktika vorto,
preskaŭ same praktika ol "malek-sidi".
"ekdormi" vi devas ĉiutage, ankaŭ "malekdormi"

tamen, mia dubo estas:

dormiĝi =/= ekdormi

ĉu?

Reen al la supro