Mergi la conținut

Refoje ciu min!

de StefKo, 29 mai 2018

Contribuții/Mesaje: 10

Limbă: Esperanto

StefKo (Arată profil) 29 mai 2018, 06:34:28

En la pola komuna, iafoje, oni povas verbigi substantivon neatenditan, ekz. antaŭnomon, prenomon – tiel: Ne sinjoru min en la senco: Ne alparolu min "sinjoro" (en la pola oni uzas tiukaze la dativon, ne akuzativon). En esperanto tio semblas pli permesita sed tre rare uzata, ekz. “cii”: Ne ciu min!. La vorton "cii" mi trovis en vortaro pola - esperanta sed ĝi ne troviĝas en vortaro.net. Ĉu pro influo de la pola?

Ĉu estas akcepteblaj kaj kompreneblaj ĉi lingvoturnoj:

1. Ne patru sed paĉju min!
2. Ne ciu sed sinjoru min!
3. Mi vias la prezidenton.
4. Mi kaj ŝi cias.
5. Stefanu min!

Metsis (Arată profil) 29 mai 2018, 09:14:12

Unue la T-V -distingo (https://en.wikipedia.org/wiki/T–V_distinction#Esperanto) en E-o estas nomigita ciumo kaj konsekvence la verbo estas ciumi, kiu estas en PIV (vortaro.net).

Teorie oni povas konstrui verbojn el ajnaj nomoj aŭ alparolaĵoj – Stefani, sinjori, patri k.t.p. – sed mi kredas, ke nur kelkaj estas aŭtomate kompreneblaj. Vi devas ankaŭ kontroli, ke la verbo ne jam havas alian signifon. Ekz-e laŭ PIV:
  • patri : esti patro aŭ kvazaŭ patro por iu
Uzante la modelon ci → ciumi mi dirus patro → patrumi.

StefKo (Arată profil) 29 mai 2018, 12:19:14

Metsis:Unue la T-V -distingo (https://en.wikipedia.org/wiki/T–V_distinction#Esperanto) en E-o estas nomigita ciumo kaj konsekvence la verbo estas ciumi, kiu estas en PIV (vortaro.net).

Teorie oni povas konstrui verbojn el ajnaj nomoj aŭ alparolaĵoj – Stefani, sinjori, patri k.t.p. – sed mi kredas, ke nur kelkaj estas aŭtomate kompreneblaj. Vi devas ankaŭ kontroli, ke la verbo ne jam havas alian signifon. Ekz-e laŭ PIV:
  • patri : esti patro aŭ kvazaŭ patro por iu
Uzante la modelon ci → ciumi mi dirus patro → patrumi.
En vortaro.net oni uzas "patri" tiel:

patri. Esti patro aŭ kvazaŭ patro por iu: junan koron kompreni mi ne ĉesis, patris al vi,

do kiel nominativo aŭ dativo (kun prepozicio "al"). Miaj ekzemploj uzas akuzativon (krom 4.).

Ciumi... fakte, en mia vortaro estas kaj "cii", kaj "ciumi" en la sama senso. "Cii" estas verbo transitiva kaj "ciumi" - netransitiva. Siaflanke "ciumi"ne alvenis al mia kapo sed ankaŭ "patrumi" ne alvenus.

Ĉu tiu vortaro ne estas ĝusta?

sergejm (Arată profil) 29 mai 2018, 20:10:27

En vortaro de Kondratjev mankas vorto 'cii', estas vorto 'ciumi' sed la vortaro redirektas al 'cidiri'.

Altebrilas (Arată profil) 31 mai 2018, 16:17:17

Cii estas malfacile komprenebla, kaj riskas okazi konfuzon kun scii. Mi jam aŭdis "ciumi" laŭ la signifo "uzi ci anstataŭ vi" kiam ambaŭ eblas, ekz en la franca por montri al iu proksimecon aŭ malestimon kaj pro tiu kialo ĝia uzo estas delikata. Tial Zamenhof preferis vi ĉiukaze.

Altebrilas (Arată profil) 31 mai 2018, 16:22:46

Pri "sinjori", ĝi signifas esti sinjoro aŭ konduti kiele. Eble "Sinjorumi" estas la plej bona solvo. Sed ĉu estas atestoj?

StefKo (Arată profil) 31 mai 2018, 20:19:09

Altebrilas:Pri "sinjori", ĝi signifas esti sinjoro aŭ konduti kiele. Eble "Sinjorumi" estas la plej bona solvo. Sed ĉu estas atestoj?
En la senco priskribita "sinjori" estas la verbo transitiva, do post:

"mi sinjoras" sekvas akuzativo, ekz. "vin" do "sinjori" ne signifas "esti sinjoro" sed "nomi (nomumi?) vin 'sinjoron'".

Eble mi, kiel komencanto, ne tute bone komprenas tion?

Altebrilas (Arată profil) 31 mai 2018, 21:15:27

Laŭ ReVo:
sinjorumi

1.
(ntr)
Senrajte afekti sintenon de sinjoro, de superulo: la Brita Imperio forsendis milionojn, precipe sentaŭgulojn, al siaj kolonioj, por tie sinjorumi super la enloĝantoj [8].
2.TEZ
(tr)
Alparoli per „sinjoro“: ― Estimata Sinjoro ... ― Mi ŝatus se vi ne sinjorumus min [9]

Metsis (Arată profil) 1 iunie 2018, 08:41:43

Altebrilas:Cii estas malfacile komprenebla, kaj riskas okazi konfuzon kun scii. Mi jam aŭdis "ciumi" laŭ la signifo "uzi ci anstataŭ vi" kiam ambaŭ eblas, ekz en la franca por montri al iu proksimecon aŭ malestimon kaj pro tiu kialo ĝia uzo estas delikata. Tial Zamenhof preferis vi ĉiukaze.
Mi samopinias: cii sonas tro multe kiel scii.

Kiel oni sentas la T-V -distingon, certe dependas de kulturo. Eblas, ke en la franca oni evitas uzon de ci kaj konsekvence denaske francparolantaj esperantistoj ne uzas ĝin.

Kontraŭe en mia denaska lingvo, la finna, ci estas neŭtrala kaj ne montras iun proksimecon aŭ malestimon, eble mankon de alta estimo. Uzon de vi, kiam temas pri unu persono, estas ofte konsiderata tro formala(*). Plue singulara, formala vi postulas singularan formon de verbo, kaj multaj denaskaj parolantoj ne povas uzi ĝin korekte. Oni havas neniun distingon en parolo, kiam oni adresas formale kaj senformale al pluraj vi.

Do al mi uzo de singulara vi estas iomete konfuzanta. Ĝi ŝajnas anglismo.

*: Mi persone uzas la formalan vi, kiam mi adresas al nekonataj maljunaj personoj, sed estis okazanta, ke ili ekkoleris, ke ili ne estas tiom maljunaj.

Serveto (Arată profil) 1 iunie 2018, 21:10:43

Mi estas denaska parolanto de la anglan, kaj en nia lingvo, la gramatikaj kategorioj de la anglaj vortoj ne estas definitaj tiel kiel en multaj aliaj lingvoj. Ni povas uzi sustantivojn kiel adjektivoj, kaj ecx uzi sustantivojn kiel verboj, kiam la okazo postulas. Do, mi bone komprenas "patri" aux "patrini", ktp. Mi supozas ke la parolantoj de multaj aliaj lingvoj ne faras tion, kaj ke la gramatikaj kategorioj de siaj vortoj estas pli solidaj aux rigidaj. Tiuokaze, eble estu pli malfacile kompreni tiajn kontruktajxon.

Înapoi mai sus