Späť na obsah

Pli malfrue , pli poste

od Nala_Cat15, 8. mája 2019

Príspevky: 7

Jazyk: Esperanto

Nala_Cat15 (Zobraziť profil) 8. mája 2019 5:23:11

Pli malfrue kaj pli poste ambaŭ signifas “latest” angle, sed kio estas la diferenco inter ĉi tiuj vortoj?

StefKo (Zobraziť profil) 8. mája 2019 7:05:50

Nala_Cat15:Pli malfrue kaj pli poste ambaŭ signifas “latest” angle, sed kio estas la diferenco inter ĉi tiuj vortoj?
El vortaro.net:


POSTE
Devenas de kombinebla morfemo, montranta plimalfruecon aŭ plimalproksimecon POST. Prepozicio POST montras:
1) tempon pli malfruan, ol alia,
2) lokon pli malproksiman rilate al tiu, kiu rigardas, aŭ lokon kontraŭan al tiu, kiu rigardas la vizaĝon de persono aŭ la fronton de objekto,
3) rangon pli malaltan, ol alia.

FRUE
1) antaŭ iu difinita aŭ kutima tempopunkto,
2) tuj ĉe la komenco de difinita tempospaco (mateno, tago, jaro, vivo ks).


Do POSTE rilatas al tempo, loko kaj rango, dum FRUE – nur tempo, cetere POSTE estas vorto kombinita.
PLI kaj MAL estas evidentaj?

Metsis (Zobraziť profil) 8. mája 2019 7:44:39

Nala,

pli malfrue
En la angla oni (ree) miksas signifojn.

frua – early (adjective)
pli frua – earlier (adjective)
frue – early (adverb)
pli frue – earlier (adverb)

malfrua – late (adjective)
pli malfrua – later (adjective)
malfrue – lately (adverb)
pli frue – later (adverb)

Ekzemploj

• Eĉ pro tio mi venis pli malfrue ol kutime… : Even for that reason I came later than usually… (mia traduko de Tekstaro)
• Pli malfrue en la tago fine leviĝis neforta vento : Later that day rose a weak wind. (mia traduko de Tekstaro)
• …sed tio estis multe pli malfrue : …but that was much later. (mia traduko de Tekstaro)

pli poste
Stefko jam klarigis pri la signifo de "poste".

Ekzemploj

• Duonhoron pli poste mi subeniris de la trajno : A half an hour later I stepped down from the train (mia traduko de Tekstaro)
• kvardek jarojn pli poste : forty years later (mia traduko de Tekstaro)
• Pli poste tiujn ingrediencojn oni pli kaj pli facile kaj malmultekoste produktis per… : Those ingredients were later produced ever easier and more cheaply by… (mia traduko de Tekstaro)

MiMalamasLaAnglan (Zobraziť profil) 9. mája 2019 16:46:41

Poste angle signifas "afterwards", kaj malfrue signifas "not on time".

Mi pensus, ke pli malfrue diriĝus, kiam oni volus diri, ekzemple, ke oni alvenis tien pli malfrue ol aliulo. Pli poste diriĝus, kiam oni volus diri, kiam io okazus.

Mi ne certas, ke ĉi tio pravas, sed mi provis fari bonan eksplikon.

Metsis (Zobraziť profil) 10. mája 2019 8:21:18

MiMalamasLaAnglan,

Du demandoj

1) diriĝus?
2) Ĉu vi rigardis ekzemplojn, kiujn mi trovis en Tekstaro? Kiel vi tradukos ilin en la anglan, se post signifas "afterwards" kaj malfrue "not on time"?

MiMalamasLaAnglan (Zobraziť profil) 10. mája 2019 16:29:40

Metsis:MiMalamasLaAnglan,

Du demandoj

1) diriĝus?
2) Ĉu vi rigardis ekzemplojn, kiujn mi trovis en Tekstaro? Kiel vi tradukos ilin en la anglan, se post signifas "afterwards" kaj malfrue "not on time"?
1. Ĉu ne "diriĝus" angle signifas "would be said"?

2. Niaj ekzemploj samopinias.

Metsis (Zobraziť profil) 11. mája 2019 13:23:06

Pardonu min por ŝanĝi al la angla.

Well no, diriĝus does not mean "would be said", although I guessed, that you meant that :- ) Actually what diriĝus means, is unclear.

A more longer answer:

Preamble

First a general observation, that English is notoriously poor to explicitly mark many grammatical things in any other ways than by word order (cf. Buffalo buffalo… ).

As you might have become aware, the word-construction, vortfarado , in E-o is sometimes very confusing to put it mildly.

The three verb endings

There are three verb endings: -i, -igi and -iĝi. Generally speaking only word roots with an adjective character (adjektiva vortokaraktero) can take all three endings:

beli : to be beautiful
beligi : to make beautiful
beliĝi : to become, to make itself beautiful

The ending -iĝi means to become that kind what the root says. Obviously this "kind" can be something with adjektiva vortokaraktero, but it can also be something with substantiva vortokaraktero (noun character) and sometimes even with verba vortokaraktero (verbial character).

Dictionaries list first the form, that has the base character. Let's take the word fini, which indeed has the verbial character, see PIV .

Besides fini you can have forms:
finigi : to make to the end, to finish
Li finigis la interrompitan romanon : He finished the incomplete novel.
finiĝi : to end (itself)
La entrepreno finiĝos per pura fiasko : The enterprise will end in total fiasco.

Ok, we have established, that a root with the verbial character can have an -iĝi form.

Let's take a look at diri in PIV.

There are no dirigi nor diriĝi forms. While no dictionary can be perfect, the lack of those two forms from PIV gives us a clue, that they might not be valid words.

diri : to speak
dirigi : to make someone to speak (I would also hesitate to approve this form, but let's not get stuck at it.)
dirigi : to become ??

I bet, that you are prompted to say "spoken", but the problem is, that all those endings are for the active voice, i.e. the subject of the sentence must become such. In a sentence "a word becomes spoken" the voice is passive! There is no real subject in the sentence.

My layman's observation is, that since the word order in English is carved in stone (and for that reason there are those formal subjects and auxiliary verbs) you use more easily different passive voice expressions than in other languages. Since that is (almost) the only way to have variation is speech!

And Indo-European language grammar terminology surely doesn't help! You call with "the subject of the passive sentence" something that actually is an object (yes, E-o makes the same error). For instance in the sentence, that I translated into

Those ingredients were later produced…

you say, that "those ingredients" is the subject, and thus you can claim, that subject-verb word order is maintained. While, when you think about it, "those ingredients" has the function of an object, cf. Pli poste tiujn ingrediencojn oni… produktis…

Sorry, this became a rant, it seems I forgot to take my medication ridulo.gif

PS. You might want to take a look at my writing Du pasivoj at Finna babilejo. While most articles there are in Finnish, there are a couple in E-o.

PS 2. Finna babilejo has a short word list (Finnish to E-o) or a manual for non-Finnish speakers.

Nahor