Demando pri "Mi dolorigas al mi la piedon" frazo en la libro "complete esperanto"
od Nala_Cat15, 25. júna 2019
Príspevky: 16
Jazyk: Esperanto
Nala_Cat15 (Zobraziť profil) 25. júna 2019 19:15:48
Antaŭdankon al ĉiuj
sergejm (Zobraziť profil) 26. júna 2019 2:40:40
Nala_Cat15 (Zobraziť profil) 26. júna 2019 4:09:51
sergejm (Zobraziť profil) 26. júna 2019 4:27:13
Sed se la malnova verbo jam estas transitiva estas promlemo.
"Li manĝas fiŝon" => "Mi manĝigis lin per fiŝo"
Malnovan objekton ni markas per "per", sed ne ĉiam eblas trovi tian prepozicion.
Metsis (Zobraziť profil) 26. júna 2019 7:20:30
La frazo "Mi dolorigas al mi la piedon" havas sekvajn partojn:
- mi: subjekto
la faranto; kio aŭ kiu faras la agon?
- dolorigas: predikato (ĉefverbo)
la ago; ĉar la verbo havas finaĵon -ig, temas pri ago, kion la subjekto kaŭzas al io aŭ iu
- al mi: dativo
la kaŭzato
Ĉi tio estas minimume al mi la plej malfacila parto. Kelkfoje verbo povas havi du "objektojn". La rekta objekto de la verbo "dolori" montras, kiu persono havas la doloron: Petron kruro doloras (kvankam mi dirus "Kruro de Petro doloras"). Kiam oni aldonas la finaĵon -ig al "dolori", la verbo nun montras, ke la subjekto faras tiel, ke ies organo sentas doloron. Nun la organo estas la rekta objekto, ne plu la persono. Kiel ĉi tiam montri la personon, kies organo sentas doloron? La gramatika kazo nomiĝas dativo, kaj E-o uzas prepozicion "al" ĉi-cele.
- la piedon: (rekta) objekto
la ricevanto; kio aŭ kiu estas la ricevanto de la ago de la verbo, kio komenciĝas dolori, ekdoloras?
Notu, ke multfoje E-o uzas "latinidan" manieron por esprimi korpopartojn, t.e. la piedo = mia piedo.
Pli klare oni povas esprimi la saman ideon per "Mia piedo komenciĝis dolori" aŭ "Mi batis mian piedon (kontraŭ la seĝo), kaj ĝi komenciĝis dolori".
Nala_Cat15 (Zobraziť profil) 26. júna 2019 23:29:33
sergejm (Zobraziť profil) 27. júna 2019 0:56:35
Ĉi tio neniel rilatas al -ig-
"Li batis al mi la piedon" ≈ "He beated to me the foot" => "He beated my foot".
"al mi" often means "my".
Nala_Cat15 (Zobraziť profil) 27. júna 2019 0:58:21
Metsis (Zobraziť profil) 27. júna 2019 6:59:20
La radiko de la verbo "dolorigi" estas "dolor/", kiu estas verba radiko (vd. PIV) = la verba formo estas menciita unue.
Laŭ PIV la sufikso -ig ĝenerale montras
PIV:kaj pli precize kun verbaj radikoj
Suf. almetebla al ĉiaj rad-oj k esprimanta la efikon de ia kaŭzo, ne precizigante la manieron, kiel efikas tiu kaŭzo, per peto, ordono, trudo aŭ interna neceseco.
PIV:kiu kun transitivaj verboj ("dolori" estas transitiva, t.e. povas havi rektan objekton)
agi tiamaniere, ke iu alia faru la agon esprimatan de la rad.
PIV:Ĉi-kaze temas pri pasiva senco: "mi faris tiel, ke mia piedo ekdoloris". Tre verŝajne mi mem kaŭzis la doloron, sed mi ne volas konfesi ĝin.
Kun tr-aj verboj, ig subkomprenigas antaŭ si la part-ajn suf-ojn -anta (aŭ -inta) aŭ -ata (aŭ -ita); alivorte ĝi havas sencon jen aktivan, jen pasivan
La objekto de la verbo "dolorigi" estas la korpoparto, piedo. Multfoje en E-o oni uzas latinidan manieron havi la difinan artikolon "la" antaŭ korpopartoj kaj lasas la posedanto (kies korpoparto) esti subkomprenata aŭ uzas dativan esprimon (al + pronomo) por ĉi tio. Nature oni povas diri (pli klare) "mian piedon" anstataŭ "al mi la piedon".
The sentence makes more sense in past tense "Mi dolorigis al mi la piedon". In English a translation of that could be "My leg got hurt". I probably hit it to a chair or something, i.e. I caused the pain myself, but that's not the point, the pain in my leg is.
StefKo (Zobraziť profil) 27. júna 2019 9:20:00
Mi al mi dolorigas la piedon
estas komprenebla?