Ahoj, tovariško Katjo Cvětov.

Pojmaju. Po išpanskomu my imenujemo to “licencia poética”.

Či učiš se išpanskogo? Jesm učil išpansky dlja inozemcev. V mojem izkušenjem najbolši problem dlja učenikov vsegda je veliky kolikost prošedših vrěmen glagolov, i kako znati, kogda upotrěbjati ktoro. Čto ty mysliš ob išpanskom?

Ahoj, compañero Nornen.
Mi konatiĝis kun "el español" kaj kelkaj aliaj lingvoj pere de faciligitaj memlerniloj de la eldonejo "Langenscheidt" ("Español en 30 dias" ktp...). Kaj post tio mi de tempo al tempo legas divers-lingvajn verkaĵojn, adaptitaj laŭ metodo de Ilja Frank. Sed fakte miaj scioj de ĉi-lingvoj estas ankoraŭ supraĵaj, pli-malpli bone mi scias nur "English" kaj Esperanton.
Sed kial vi lernis "el español" helpe de kurso "dlja inozemcev"? Ĉu ĉi-lingvo ne estas via denaska "idioma"?
Kaj fakte mia reala familinomo ne estas Cvetova, nek Cvetkova, nek Cvetajeva, nek eĉ Blumental. Kvankam ĝi rilatas al floroj.
===============
Jen ankoraŭ unu "chiste español":

Un tío que iba todos los días a un bar, siempre pedía tres cervezas.
Certa ulo, kiu ĉiutage vizitis trinkejon, ĉiam mendis tri kruĉojn da biero.
Nekoj hlapec, ktory každy denj prihodil v pivnicu, vsegda zaprašival tri džbanka piva.

Como el camarero estaba algo extrañado le pregunta:
Ĉar la kelnero estis iom mirigita, li demandis la ulon:
Tomu že kelner byl trohu udivjeny, on zapytal hlapca:

—Oye, ¿por qué siempre que vienes pides tres cervezas y te las bebes de un tirón?
— Aŭskultu, kial vi ĉiam, kiam venas, mendas tri kruĉojn da biero kaj eltrinkas ilin tuj, senpaŭze?
— Slušaj, čemu ty vsegda, kogda prihodiš, zaprašaješ trojku džbankov piva i vypivaješ jih razom, bezpauzno?

—Es que yo tengo dos hermanos, uno en Suecia y otro en París, y como siempre bebíamos juntos, pues yo bebo por ellos.
— La kialo estas, ke mi havas du fratojn, unu nun troviĝas en Svedio kaj la alia en Parizo, kaj ĉar ni ĉiam drinkadis kune, mi do drinkas anstataŭ ili.
— To je po pričine, že imaju dvoh bratov, jedin nyne nahodi se v Sveciji, a drugy v Pariže, i tomu že vsegda jesmo pili zajedno, jesm piju sejčas zamesto njih.

Al otro día el tío llega al bar y dice:
Sekvatage la ulo venas en la trinkejon kaj diras:
V sledny denj hlapec prihodi v pivnicu i kaže:

—¡Dos cervezas!
— Du kruĉojn da biero!
— Dva džbanka piva!

El camarero extrañado le pregunta:
La mirigita kelnero demandas lin:
Udivjeny kelner sprašaje jego:

—¿Y eso, es que se ha muerto un hermano o qué?
— Kial do?.. Ĉu unu el viaj fratoj mortis aŭ okazis io alia?
— Čemu je tako?.. Ĉi jedin iz tvojih bratov jest umrel abo to je inočto?

—¡No, es que yo he dejado la bebida!
— Ne, estas pro tio, ke mi ĉesis drinkadi!
— Ne, je zato, že ja jesm prestal piti!

Saludos camarada.

Sed kial vi lernis "el español" helpe de kurso "dlja inozemcev"? Ĉu ĉi-lingvo ne estas via denaska "idioma"?

Ja ne jesm byl učenik, ale napravdu učitelj. Očevidno jesm sdělal grěšku s glagolom “učiti”. Jesm poiskal v slovniku i našel ovo:

učiti v.tr. ipf. teach; ~ se learn, study

Ale v ktorom padežu stoji prědmet učenija? Jesm poiskal v knigě “Maly Princ” i našel ovo:

On rěšil zatom najprvo posětiti je, da by našel sobě zajetje i poněčemu se naučil.

Li decidis tial unue viziti ilin, por ke li trovu al si profesion kaj lernu/(pri)studu ion.

Dateljny padež! Zatom ja mnju, že definicija ovogo glagola je taka:

(na)učiti někogo [viniteljny] něčemu [dateljny] → lernigi ion al iu
(na)učiti se [viniteljny] něčemu [dateljny] → lernigi ion al si = lerni ion

V poredku. Može byti, že pravo izraženje bylo by:

Či učiš se išpanskomu? Ja jesm (na)učil inozemcev išpanskomu.

Či mniš, že to je pravo?

- - - -

Chiste de Guatemala:

Un ladrón me dijo —¡Dame todo lo que traigás!
Razbojnik mi rekl —Daj mi vse, čto iměješ!

Le contesté —Lo que traigo es el corazón roto.
Mu jesm odgovoril —Imeju toliko razbjeno srdce.

Me miró a los ojos, nos abrazamos y lloramos… fue hermoso.
On posmotril mi v oči, my jesmo objeli se i zaplakali… bylo čudno.

Y mientras me abrazaba, me robó la billetera y el celular.
I obimajuči me, on ukradl moje portmone i telefon.

- - - -

—Pepito, conjuga el verbo “andar”.
—Pepito, spregaj glagol “hoditi”.

—Yo… yo… ando. Vos… vos… andás. Él… él…
—Ja… ja… hodžu. Ty… ty… hodiš. On… on…

—¡Más rápido!
—!Bystrěje!

—Él corre. Nosostros corremos. Ustedes corren. Ellos corren.
—On běži. My běžimo. Vy běžite. Oni běžet.

Jes, Nornen, ŝajnas, ke tiel, kun akuzativo kaj dativo, estas pli ĝuste. Eblas uzi ankaŭ la verbon "obučati", kiu en MS, ŝajne, ne kombiniĝas kun partikulo "se".
Fakte, mi ne sufiĉe bone konis la MS-vortojn "učiti/učiti se" kaj miskomprenis vin inercie, ĉar en la rusa lingvo la vorto-paro "учить язык" (sen "ся/se") signifas "lerni lingvon", kaj en la senco "lernigi lingvon" kutime uzatas la vort-kombinaĵo "преподaвать язык".
--------------------
Da, Nornen, izdavaje se, že tako, s viniteljnikom i dateljnikom, jest bolje praviljno. Možno takože upotrebiti glagol "obučati", ktory v MS, kaže se, ne kombinuje se s česticoju "se".
Napravdu, ja nedostatočno dobro znala MS-slovese "učiti/učiti se" i jesm ne srazumela te inercijno, ibo v russkom jezyke dvojica slov "учить язык" (bez "ся/se") znači "učiti se jezyku", a v značenji "učiti jezyku" obyčno upotrebjajut paru slov "преподавать язык".

Ješče nekoliko išpanskih žartovok:

Un hombre se encuentra acostado en un teatro ocupando varias butacas con sus piernas y brazos. Al observar su actitud, el acomodador le pregunta con ironía:
—¿Está cómodo? ¿Quiere que le traiga un cafecito?
—No tío, llama a una ambulancia que me caí del palco.
--------------------
Iu homo kuŝas en teatro, okupinte kelkajn seĝojn. Rimarkinte tielan konduton, la akceptisto ironie demandas lin:
— Ĉu al vi estas komforte? Ĉu vi eble volas, ke mi alportu al vi taseton da kafo?
— Ho ne... Venigu prefere ambulancon, ĉar mi falis el la loĝio.
--------------------
Nekoj človek leži v teatre, zajevši nekoliko kresl. Primetivši tako postupanje, teatralny služebnik sprašaje jego ironično:
— Či vam je komfortno? Či hotete, že byh prinesl vam čašečku kavy?
— O ne... Poklikaj lučše ambulanciju, ibo jesm spadl iz balkona.

* * *

—Mi médico me ha prohibido que juegue al fútbol.
—¿Y eso? ¿Qué enfermedad tienes?
—Nada, simplemente me vió jugando.
--------------------
— Mia doktoro malpermesis al mi ludi futbalon.
— Kial do?.. Kiun malsanon vi havas?
— Neniun... Li simple ekvidis, kiel mi ludas.
--------------------
— Moj lekar zabranil mi igrati v futbol.
— Čemu tako?.. Kaku hvorobu imaješ?
— Nikaku... Prosto on uzrel, kak ja igraju.

* * *

Están dos amigas hablando y la más fea (que era realmente fea) le dice a la otra:
—¡Pues a mí me encanta la Naturaleza!
—¿A pesar de lo que te ha hecho?
--------------------
Intetparolas du amikinoj, kaj la plej malbela el ili (kiu estas reale malbela) diras al la alia:
— Mi tre admiras la Naturon!
— Ĉu malgraŭ tio, kion ĝi faris al vi?
--------------------
Besedovajut dve prijateljki, i bolje nekrasiva iz njih (ktora jest zaisto nekrasiva) kaže drugoj:
— Ja velmi občuduju prirodu!
— Či pomimo togo, čto ona učinila tobe?

Anekdote zur Senkung der Arbeitsmoral

Anekdot dlja Obnižanija Rabotnoj Etiky

Heinrich Böll, 1963 g.

V portu na zapadnom brěgu Evropy leži bědno oděny muž v svojej rybolovnoj lodkě i drěme.

Elegantno oděny turist klade doprva novy barvny film v svoju kameru, da by fotografovati idiličny obraz: modro nebo, zeleno morje so spokojnymi sněžnobělymi grebenjami voln, črna lodka, črvena šapka rybaka.

Klik.

Opet: klik, a ibo Bog trojku ljubi, i bezopasno je bezopasno, tretji raz: klik.

Suhy, bliz neprijateljsky zvuk budi drěmučego rybaka, ktory zaspano vstavaje, zaspano išče svoju pačku cigaret, ale prědže čem našel iskano, turist už držal pačku prěd jego nosom, ne točno položil cigaretu v ustu, ale v ruku, i četvrty klik, toj zapalničky, završaje pospěšnu učtivost.

Vslěd toj jedva izměrimoj, nikogda verifikovajemoj nadměrnosti bystroj učtivosti vozniknula razdražliva neudobnost, ktoru turist — znajuči městny jezyk — staraje se odolěti besědoju.

—Dnes vy sdělajete dobry lov.

Razmah glavy rybaka.

—Ale mi skazali, že pogoda je udobna.

Kyvok glavy rybaka.

—Itak vy ne budete izplavati na rybalku?

Razmah glavy rybaka, narastajuča nervoznost turista. Isto dlja njego je važno blagostanje bědno oděnogo člověka, go gryzaje smutok o utračenoj udobnomožnosti.

—Ah, vy ne čujete se dobro?

Konečno rybak prějde od jezyka znakov k istinno molvjenomu slovesi. —Ja čuju se odlično,— rěče. —Nikogda ne jesm čul lěpje.— On vstavaje se, protegaje se, kako by ukazati, kako atletično složeny on je. —Ja čuju se fantastično.

Izraženje ličese turista stavaje se vse bolje neščestny, on už ne može podtisknuti pytanje, ktoro mu grozi razrvati srdce: —Ale začto vy ne izplavajete?

Odgovor prijde bystro i kratko. —Ibo ja už jesm izplul sym utrom.

—Či lov byl dobry?

—On byl tako dobry, že mi ne trěba izplavati snova, ja jesm iměl četyri omary v košah, lovil bliz dvě duziny makrel…

Rybak, konečno probudženy, nyně tajaje se i uspokajajuče toči turista po ramu. Togo smutny izraženje ličese mu kaže se kako izraz nepotrěbnogo, ale afektivnogo nepokojstva.

—Iměju dostatočno ryby na zautra i pozautra,— rěče, da by oblegčiti dušu inozemca. —Či vy dymite jednoju iz mojih?

—Da, hvala.

Cigarty sut položene v usty, pety klik, inozemec sede na kraj lodky, postavjaje kameru, ibo nyně mu nužne obě ruky, da by podčrknuti svoj govor.

—Ja ne hču vměšivati se v vaše osobne dělesa,— rěče, —ale prědstavjajte sobě, vy byste izplavali dnes v vtory raz, v tretji, može byti, daže v četvrty raz, i vy byste lovili tri, četyri, pet, može byti, daže deset duzin makrel… nu, prědstavjajte sobě.

Rybak kyvaje.

—Vy byste izplavali,— prodolžaje turist, —ne toliko dnes, ale i zautra, pozautra, zaisto každy udobny denj dvukratno, trikratno, može byti, četyrikratno — či znajete, čto by slučalo?

Rybak mahaje glavoju.

—Vy byste v stanju kupili motor za rokom, za dvoma rokami drugu lodku, za trěmi abo četyrěmi rokami byste iměl maly čoln, s pomočju dvoh lodok abo čolna očevidno byste lovili mnogo bolje — kogdakoli vy byste iměl dvě čolny, vy byste…— u njego nemaje sloves vslěd vozbudženja, —Vy byste sbudovali maly hladilny sklad, može koptiljnju, pozdněje marinadzavod, byste obletěli svojim vrtoletom, podgledali roje ryb i prikazyvali radiovo čolnam, vy byste v stanju kupili dozvoljenje dlja lososa, ustanoviti rybny restoran, eksportovati omara bez posrědnika prěmo v Pariž — i potom…— snova u njego nemaje sloves vslěd vozbudženja. Mahajuči glavoju, smutny v najglubšem srdcu, bliz utrativši radost ob odpusku, on smotri na mirno prědstoječi priliv, v ktorom nelovjene ryby neščestno obskakajut.

—I potom,— rěče, ale snova vozbudženje krade u njego slovesa. Rybak toči go po hrebetu, kako děte, ktoro progoltnulo se. —I potom čto?— on sprašaje molčno.

—Potom,— rěče inozemec s molčnym vozbudženjem, —potom vy smožete sěděti spokojno tut v portu, drěmati pod solncem — i smotriti na prěkrasno morje.

—Ale to je čto dělaju už nyně,— rěče rybak, —sědžu spokojno v portu i drěmu, toliko vaše klicanije me prěrvalo.

Zaisto tako poučeny turist odšel obmysljajuči, ibo někogda i on věril, že on rabotaje tak, že kogdakoli mu ne bolje nužno rabotati, a ne ostal vnutri njego ni slěd žalosti s bědno oděnym rybakom, toliko nemnožko zavisti.

Dos en un coche:
—No corras tanto. ¡En cada curva cierro los ojos!
—¡Ah! ¿Tú también?
--------------------
Du uloj iras en aŭto:
— Ne veturu tiel rapide! Ĉiu-turne mi fermas la okulojn!
— Ĉu ankaŭ vi?
----------
Dva hlapca jedut v avto:
— Ne gnaj tako bystro! Na každom povrate zatvorjaju oči!
— Či takože ty?

* * *

El marido, totalmente borracho, le dice a su mujer al acostarse:
—Me ha sucedido un misterio. He ido al baño y al abrir la puerta se ha encendido la luz automáticamente.
—¡La madre que te parió! ¡Ya te has vuelto a mear en la nevera!
----------
La edzo, tute ebria, diras al sia edzino, kuŝiĝinte apud ŝi:
— Al mi jus okazis mistera aĵo. Mi iris necesejen, kaj kiam mi ovris la pordon, la lumo ŝaltiĝis aŭtomate.
— Ho, kian idioton naskis via patrino!.. Vi ja denove pisis en la fridujon!
----------
Nekoj muž, velmi hmeljny, govori svojej žene, legši kolo njej:
— Doprva slučila se zagadočna več. Jesm pošel v toalet i kogda odkryl dver, svetlo zapalilo se avtomatično.
— Ale kakogo idiota urodila tvoja matka!.. Ty ponovno nascal v hladilnik!

* * *

Carmen era una chica que estaba a punto de cumplir 18 años, por lo que su madre, preocupada, se pasaba el día diciéndole:
Karmen aĝas preskaŭ dek ok jarojn, kaj ŝia antaŭzorga patrino ĉiutage diras al ŝi:
Karmen imaje bez malogo osmnadset rokov, i jejna zanepokojena mati každy denj govori jej:

"Hija, por favor, ten mucho cuidado con los hombres... primero te invitan al cine, te llevan a su apartamento, te besan, te quitan la ropa y después, se te suben encima y te deshonran, a ti y a toda tu familia!"
— Filinjo, estu, perfavore, gardema kun viroj... Komence ili invitas vin en kinejon, poste kondukas en sian loĝejon, kisas vin, senvestigas vin, post kio surgrimpas vin kaj senhonorigas vin kaj tutan vian familion.
— Dočerko, prošu, bud ostražna s hlapcami... Izprva oni zvajut te v kino, potom privodet te v svoju kvartiru, celujut te, razdevajut te, posle lezut na tebe i obesčestejut te i vse tvoje semejstvo.

Dicho y hecho. Carmen conoce a un chico y este la invita al cine.
Dirite — farite. Karmen konatiĝas kun iu junulo, kaj tiu invitas ŝin kinejen.
Skazano — sdelano. Karmen spoznaje se s hlapcem, i on zove ju v kino.

A la mañana siguiente, Carmen llega a casa toda despeinada y le dice triunfalmente a su madre:
Sekvamatene Karmen revenas hejmen tute malkombita kaj triumfe diras al sia patrino:
V sledno utro Karmen prihodi do doma sovsem neučesana i triumfalno govori svojej materi:

"Mamá, pasó exactamente como me dijiste! Juan me invitó al cine. Después me llevó a su apartamento, empezó a besarme y a quitarme toda la ropa. Pero me adelanté!... me subí yo encima y lo deshonré a él y a toda su familia!"
— Panjo, okazis ekzakte tiel, kiel vi diradis al mi! Ĥuan invitis min kinejen. Poste li kondukis min siahejmen, komencis kisi min, tute senvestigis min... Sed tiumomente mi antaŭis lin!.. Mi mem surgrimpis lin kaj senhonorigis lin kaj tutan lian familion!
— Mama, slučilo se točno tak, kak jesi govorila mi! Huan pozval me v kino, potom privel me v svoju kvartiru, počel celovati me, celkom razdel me... Ale v sej moment jesm prestignula jego!.. Ja sama vlezla na njego i jesm obesčestela jego i vsu jedovu semju!

Pilas la Carmencita...

- - - -

—Mi mujer me hizo creyente.
—¿Y eso?
—¡Yo no creía en el infierno hasta que me casé con ella!

—Moja žena sdělala me věrečim.
—Kako to?
—Ja ne věril v peklo, poka ne oženil na njej.

- - - -

La mujer está leyendo un libro y le dice a su marido: —¡Qué descaro! ¿Quieres creer que un tal Pablo Neruda ha publicado un libro copiando las poesías que me escribiste cuando éramos novios?

Žena čitaje knigu i rěče svojemu suprugu: —Čto za naglost! Možeš li uvěriti, že někoj Pablo Neruda izdal knigu, kopijujuči poemy, ktore ty jesi napisal mi, kogda my byli prijatelji.

Tras una semana de duro trabajo, Carlos y Adriana deciden irse a acampar durante el fin de semana.
Poslě tydnja težkogo truda Carlos i Adriana rěšajut pojdti v kemping za vikenda.

Después de cenar, se van a dormir en su carpa.
Poslě oběda idut spati v palatkě.

Horas más tarde, Adriana se despierta y codea a su amigo, diciéndole:
Časiny pozdněje Adriana budi se i tolkaje laktom svojego prijatelja, rěkuči:

—Carlos, mira el cielo y dime qué ves…
—Carlos, smotri na nebo i kaži mi čto zriš…

—Veo millones y millones de estrellas…
—Zrju miliony i miliony zvězd…

—¿Y eso qué te dice? —replica Adriana.
—¿I čto to rěče ti? —odgovarjaje Adriana.

—Astronómicamente, que hay millones de galaxias y potencialmente billones de planetas. Astrológicamente, que Saturno está en Leo…
—Astronomično, že sut miliony galaktik i možno biliony planet. Astrologično, že Saturn stoji v Ljvu…

—…Cronológicamente, que son aproximadamente las tres de la madrugada.
—…Hronologično, že jest tretja časina noči.

—…Teológicamente, que Dios es todopoderoso y nosotros somos pequeños e insignificantes. Meteorológicamente, que mañana tendremos un hermoso día.
—…Teologično, že Bog je vsemoguči i my jesmo drobni i neznačni. Meteorologično, že zautra bude prěkrasny denj.

—…Y a ti, Adriana, ¿qué te dice?
—…I tobě, Adriano, čto to rěče?

—¡Que nos robaron la carpa, imbécil!
—Že nam ukradli palatku, kretene!

El reo, momentos antes de aplicarle la pena de muerte, oye la fatídica frase.
La kondamnito antaŭ la efektivigo de lia mort-kondamno aŭdas la malbonaŭguran frazon.
Nekoj osudženy pred ispolnenjem jegova smrtnogo verdikta slyši zlovešči slovese.

—¿Cuál es su último deseo?
— Kio estas via lasta deziro?
— Kako jest vaše posledno želanje?

—No estar presente en la ejecución.
— Ne ĉeesti la ekzekuton.
— Ne prisučstvovati pri kazni.

—No diga tonterías. Esto no es posible. Pida otro deseo.
— Ne diru stultaĵojn. Tio maleblas. Petu alian deziron.
— Ne govorite gluposti. To jest nemožlivo. Prosite ino želanje.

—Está bien. Pues quiero aprender japonés.
— Nu, bone. Ĉi-kaze mi volas ellerni la japanan lingvon.
— Nu, dobro. Togda hoču naučiti se japonskomu jezyku.

* * *

Lorena se encuentra a su amigo Jaime y le dice:
Lorena renkontras sian amikon Ĥajme kaj diras al li:
Lorena strečaje svojego prijatelja Hajme i govori jemu:

—¡Hola Jaime! Hace mucho que no te veía. ¿Qué has hecho?
— Saluton, Ĥajme! Mi ja longe ne vidis vin. Kion vi faris?
— Ahoj, Hajme! Jesm dolgo ne videla te. Čto jesi delal?

—Pues nada, abandoné mi carrera de programador para dedicarme a escribir. Ahora soy escritor.
— Fakte, nenion... Mi forlasis mian karieron de programisto por dediĉi min al verkado. Nun mi estas verkisto.
— Ničego osoblivigo... Jesm ostavil svoju karieru programista, že by posvetiti sebe pisateljstvu. Nyne jesm pisatelj.

—¡Qué bien! Admiro la gente que abandona su carrera para dedicarse a lo que siempre soñó. ¿Has vendido algo?
— Kiel bone!.. Mi admiras la homojn, kiuj forlasas sian karieron por dediĉi sin al tio, pri kio ili ĉiam revis. Ĉu vi jam vendis ion?
— Kako lepo!.. Občuduju ljudij, ktory ostavjajut svoju karieru, da by posvetiti sebe tomu, o čem oni vsegda mečtali. Či uže jesi prodal nečto?

—¡Sí! Mi casa, mi coche, mis acciones en la bolsa, ¡Casi todo!
— Jes!.. Mian domon, mian aŭton, miajn akciojn en la borso. Preskaŭ ĉion!
— Da!.. Moj dom, moje avto, moji akciji v burze. Bez malego vse!

* * *

Un físico, un ingeniero y un matemático van en un tren por Escocia.
Fizikisto, inĝeniero kaj matematikisto veturas en trajno tra Skotlando.
Fizik, inženjer i matematik jedut v železničnom voze po Škotske.

Al observar por la ventana ven una oveja negra.
Rigardante tra la fenestro, ili vidas nigran ŝafon.
Gledajuči v okno, oni videt črnu ovcu.

"Aja", dice el físico, "veo que las ovejas escocesas son negras.
— Aha, — diras la fizikisto, — mi vidas, ke la skotaj ŝafoj estas nigraj.
— Aha, — govori fizik, — vidžu, že škotski ovci sut črny.

"Hmm...", dice el ingeniero, "querrás decir que algunas ovejas escocesas son negras."
— Hmm... — diras la inĝeniero, — vi eble volas diri, ke kelkaj skotaj ŝafoj estas nigraj.
— Hmm, — govori inženjer, — verojetno hočeš skazati, že nektori škotski ovci sut črny.

"No", dice el matemático, "todo lo que sabemos es que existe al menos una oveja en Escocia, y que por lo menos uno de sus lados es negro".
— Ne, — diras la matematikisto, — ni nur scias, ke en Skotlando ekzistas almenaŭ unu ŝafo kaj ke almenaŭ unu el ĝiaj flankoj estas nigra.
— Ne, — molvi matematik, — znajemo toliko, že v Škotske egzistuje najmenje jedna ovca i že najmenje jedin iz jejnyh bokov jest črny.