Ural Altay Dil Ailesi ve Farsça
од zerdo, 21. јул 2022.
Поруке: 1
Језик: Türkçe
zerdo (Погледати профил) 21. јул 2022. 18.56.51
URAL ALTAY DİL AİLESİ VE FARSÇA
Asya’nın Büyük Okyanus kıyılarından, Orta Avrupa’ya ve Akdeniz kıyılarına kadar uzanan alanda konuşulan Ural-Altay dil ailesi, Ural ve Altay dilleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Türk dili, Altay grubundadır.
Ural-Altay Dil Ailesi
Ural Altay
1. Fin-Ugor Dilleri 1. Türkçe
Fince 2. Moğolca
Ugorca 3. Mançu-Tunguz
Macarca 4. Korece (?)
2. Samoyed Dilleri 5. Japonca (?)
1938 yılında Estonyalı bilgin F. Wiedemann, Ural-Altay dil ailesinin ortak özellikleri üzerinde çalışmış ve bu dil ailesinin Hint-Avrupa dillerinden farklı özelliklerini aşağıda verilen 14 maddede toplamıştır.
1. Ural-Altay dillerinin en başta gelen özelliği ses uyumudur.
2. Bu dillerin sözcüklerinde gramatikal cinsiyet yoktur, yani eril, dişil ve nötr diye ayrılmaz: müdir (eril) - müdire (dişil), he (eril) - she (dişil) gibi.
3. Sözcük belirleyici işleviyle sözcüğün başına yazılan Arapçada “el-”, İngilizcede “the” gibi ulamalar (artikeller) yoktur.
4. Sözcük yapımı eklerledir, Ural-Altay dil ailesine giren dillerin hepsi bağlantılı (eklemeli) dillerdendir. Türetme ve çekim eklerle yapılırken köklerde değişme olmaz.
5. İsimlerin çekiminde iyelik ekleri kullanılır.
6. Fiil şekilleri zengindir.
7. Hint-Avrupa dillerindeki önek (preposition) yerine sonek (postposition) kullanılır.
8. Sıfatlar isimlerden önce gelir: güzel çocuk gibi.
9. Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılmaz. Türkçede kırk haramiler, yedi cüceler gibi istisnaî durumlar söz konusudur.
10. Karşılaştırma, -den çıkma durumu (ablative) eki ile yapılır: Ayşe’den çalışkan gibi.
11. Yardımcı fiil olarak i- kullanılır. çalışkandı gibi.
12. Ural-Altay dillerinin çoğunda olumsuz hareket için ayrı bir fiil vardır.
13. Soru eki bulunmaktadır.
14. Bağlar yerine fiil şekilleri kullanılır.
Bu özelliklerden, Türk dilini dünya dillerinden ayırt eden bir özellik olan ses uyumunun sadece Türkçe için değil, Türkçenin içinde yer aldığı dil ailesine bağlı diğer diller için de geçerli olduğu anlaşılıyo
Farsça Ural Altay Dil Ailesi
Farsça’da sayı sıfatları çoğul eki almaz
Panch Sib Beş Elma Five apples
Prepositionlar Altay Dilleri gibi düzenlidir
Men be Adana miravam I am going to Adana Ben Adana’ya gidiyorum
Ahmet is looking at me Ahmet bana bakıyor.Ahmet bana bana bakıyorum Ahmet be man nigah mikonam.
Farsça’da iyelik ekleri görülür.
My Book Kitabem
Your Book Kitabat
Her book kitabesh
Our book kitebeman
Your book kitabe tan
Their book Kitabe shan
Farsça’da Hint Avrupa dil ailesinin özellikleri olarak sahiplik fiili olmak fiili adverbial ve ( kili birleşik cümleler) relative clause if clause görülür
Agar Man be adana miravam man ezdivaj khaham kard
Ahmet ki be adana miravam jivan ast
Ahmet who goes to Adana is young
Asya’nın Büyük Okyanus kıyılarından, Orta Avrupa’ya ve Akdeniz kıyılarına kadar uzanan alanda konuşulan Ural-Altay dil ailesi, Ural ve Altay dilleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Türk dili, Altay grubundadır.
Ural-Altay Dil Ailesi
Ural Altay
1. Fin-Ugor Dilleri 1. Türkçe
Fince 2. Moğolca
Ugorca 3. Mançu-Tunguz
Macarca 4. Korece (?)
2. Samoyed Dilleri 5. Japonca (?)
1938 yılında Estonyalı bilgin F. Wiedemann, Ural-Altay dil ailesinin ortak özellikleri üzerinde çalışmış ve bu dil ailesinin Hint-Avrupa dillerinden farklı özelliklerini aşağıda verilen 14 maddede toplamıştır.
1. Ural-Altay dillerinin en başta gelen özelliği ses uyumudur.
2. Bu dillerin sözcüklerinde gramatikal cinsiyet yoktur, yani eril, dişil ve nötr diye ayrılmaz: müdir (eril) - müdire (dişil), he (eril) - she (dişil) gibi.
3. Sözcük belirleyici işleviyle sözcüğün başına yazılan Arapçada “el-”, İngilizcede “the” gibi ulamalar (artikeller) yoktur.
4. Sözcük yapımı eklerledir, Ural-Altay dil ailesine giren dillerin hepsi bağlantılı (eklemeli) dillerdendir. Türetme ve çekim eklerle yapılırken köklerde değişme olmaz.
5. İsimlerin çekiminde iyelik ekleri kullanılır.
6. Fiil şekilleri zengindir.
7. Hint-Avrupa dillerindeki önek (preposition) yerine sonek (postposition) kullanılır.
8. Sıfatlar isimlerden önce gelir: güzel çocuk gibi.
9. Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılmaz. Türkçede kırk haramiler, yedi cüceler gibi istisnaî durumlar söz konusudur.
10. Karşılaştırma, -den çıkma durumu (ablative) eki ile yapılır: Ayşe’den çalışkan gibi.
11. Yardımcı fiil olarak i- kullanılır. çalışkandı gibi.
12. Ural-Altay dillerinin çoğunda olumsuz hareket için ayrı bir fiil vardır.
13. Soru eki bulunmaktadır.
14. Bağlar yerine fiil şekilleri kullanılır.
Bu özelliklerden, Türk dilini dünya dillerinden ayırt eden bir özellik olan ses uyumunun sadece Türkçe için değil, Türkçenin içinde yer aldığı dil ailesine bağlı diğer diller için de geçerli olduğu anlaşılıyo
Farsça Ural Altay Dil Ailesi
Farsça’da sayı sıfatları çoğul eki almaz
Panch Sib Beş Elma Five apples
Prepositionlar Altay Dilleri gibi düzenlidir
Men be Adana miravam I am going to Adana Ben Adana’ya gidiyorum
Ahmet is looking at me Ahmet bana bakıyor.Ahmet bana bana bakıyorum Ahmet be man nigah mikonam.
Farsça’da iyelik ekleri görülür.
My Book Kitabem
Your Book Kitabat
Her book kitabesh
Our book kitebeman
Your book kitabe tan
Their book Kitabe shan
Farsça’da Hint Avrupa dil ailesinin özellikleri olarak sahiplik fiili olmak fiili adverbial ve ( kili birleşik cümleler) relative clause if clause görülür
Agar Man be adana miravam man ezdivaj khaham kard
Ahmet ki be adana miravam jivan ast
Ahmet who goes to Adana is young