ikuso/
貼文者: Alexandrex, 2023年4月6日
訊息: 7
語言: Català
Alexandrex (顯示個人資料) 2023年4月6日上午11:51:07
salutos ba totos/
komencamente, mio pensin pro sendar kuesta mesajo into ana temo ja eksistanta, tesa Kiun alian planlingvon krom Esperanto vi lernis aŭ lernus? ei, ankora, nosos posiblan diskutar la afero dentro kuesa temo/ ma, por la enfokasiono de mia mesajo, probablamente esan bona ideo krear pe una nova temo especifika/ kuesto non blokan la dialogo dentro la altra temo, ei mio posiblan sendar pe ana kopio de kuesta mesajo ba la temo tesa Kiun alian planlingvon krom Esperanto vi lernis aŭ lernus?
naturamente, kuesta mesajo esan eskribata via la ikuso, donke vosos totas konprendan ke la ikuso esan ana euroklono ou eurosimilo, komo la esperanto, la ido, la interlinguo, la linguo franka nova, la novialo, la ulango ou mondlango, la intalo, la universalgloto, la okcidentaliko, la romanovo, ecetera/ mio markin la linguo de la temo komo la kataluniko (tesa Català) prokue la kataluniko ei la ikuso esan relativamente similas, ma vosos diritan usar pe kualunka linguo aki, sea auksilianta, sea teritoria/ la ikuso aparin otur la nova milano, milodeano, anomilo ou milenio, donke otur la ano duamila ei unesma (2001)/
la unesma kuestiono, donke, esun: eske por kualo agregar pe altra eurosimilo ta la listo senpre kreskanta de multas eurosimilos?
eis la respondo: por perfekteso teknika ei para evitar las difektos sociolinguistikas de las movementos socikulturas otur alkunas eurosimilos klasikas/ mio eksaminon, primo, la aspekto sociolinguistika/
la volapuko esan aceptabla (mira kon ana vokabularo internacionamente rekonocabla inves opaka komo en la volapuko klasika!) ma non la volapukismo/ la esperanto esan aceptabla, ma non la esperantismo/ la ido esan aceptabla, ma non la idismo/ la linguo franka nova esan aceptabla, ma non la linguofrankanovismo/ ecetera/ kuestas movementos auksilinguistikas introducionan senpre idealos, etikos, ideologios politikas ou relijionas, filosofios, ecetera, ansi ronpundo pe la neutreso pe kualo devan tenar senpre kualkuna auksilinguo seriosa/ la modelo esan evidentamente la modelo de la tabulo perioda kemika fa isula mendeleievo, ou la modelo de la sistemo mensuranta decimala internaciona/ kuestas modelos esan usatas fa la teroristo ei fa la polico kiena konbatan kontra kuesa teroristo/ la neutreso esan donke konpleta, ei pe la mesma neutreso devan tenar ana auksilinguo seriosa/ tanto la geristo ou belikisto komo la pacisto devan estar komodas usundo pe ana auksilinguo/ eske las esperantistos aceptun ke las hitleristos ou nacionsocialistos usun sistemamente la esperanto? mira evidentamente ke non! donke la esperantismo non esan neutra, ei kuesa manko de neutreso inpedan pe la uso publika komuna de la esperanto/
la unika premiso aceptabla en ana auksilinguo seriosa esan ke la komunikasiono internaciona entre personos sin linguo teritoria komuna esan tre plus facila via ana auksilinguo ben desegnata kuanto via ana linguo teritoria socioekonomiamente ei politikamente predominanta (eis, oji, kuasi senpre la angliko)/ ekster kuesto, las premisos ideologias adicionas esan konpletamente refusablas/ la neutreso devan esar konpleta, en la teorio ei en la praktiko/
la ikuso, komo auksilinguo, esan konpletamente neutra ideologiamente, tanto en la teorio kuanto en la praktiko/ eske vosos desiran konocar la rasono profunda para la frakaso de la esperanto? kuesta rasono non estan en las supersignos, ni en la sufikso de akusativo/ kuesta rasono esan ana tipika eslogano interna (ei frekuentamente eksterna) de la esperantismo: "Esperanto estas pli ol lingvo."/ ma la ikuso esan solamente ana linguo internacionamente facila, kualo non desiran la salvasiono de la jenero uoma, ni la kondenasiono de la jenero uoma/
menan mio parolon sur la perfekteso teknika/ la volapuko kontinuan kon ana vokabularo internacionamente opaka ei kon ana sistemo tien konkugasiono verba ei deklinasiono substantiva frankamente konplikata ei dificila/ la esperanto kontinuan kon las supersignos/ la ido kontinuan kon las digrafos ou las difonos kualas ronpan la fonetismo ortografia, ei kon la kuasi senpre superflua ma gramatikamente obliganta sufikso ajetiva "al", de uso konfusa/ la ortografio de la interlinguo esan antifonetika ei kaosa; inoltre, la interlinguo adoptan multas formos verbas non plenamente regulas/ ei kuestas auksilinguos esan veteranas; pos multas anos, kuestas difektos non esin korektatas/
la soluciono esan la korektasiono interaktiva kontinua de la auksilinguo, kon grupos akademias ou ciencas konsilantas ma non obligantas sur la auksilinguo, ei sin ana autoritato centra oficiala kuala kontrolun la linguo/ la modelo, sur kuesta punto, esan basikamente la modelo de la sistemo operativa konputera konocata komo linukso/ eksistan, donke, varias versionos de la linukso, ma las versionos tipikas tenan ana nukleo komuna ei anas funcionos basikas komunas; eis, ana uneso ou unitato espontana, non forcata violentamente/
eksenplamente, dentro la ikuso la ortografio esan konpletamente fonetika, sin supersignos, sin digrafos, sin difonos ei solamente kon las letros de la alfabeto latina basika, ansi permesundo pe sua eskribasiono under kualunka situasiono/ morfosintaksamente, la ikuso solucionan pe la akusativo kon una preposiciono especifa de akusativo, la preposiciono "pe", de uso non obliganta ma senpre utila para disanbiguar las frasos obskuras ou para enfasar la akusativeso/ kuesta preposiciono esan univoka; la preposiciono "pe" indikan pe la akusativo ei tenan ninkuna altra signifo/
semantikamente, anke la vokabularo nuklea esan europokcidenta, las enkorpasionos fa altras linguos non europokcidentas esan relativamente frekuentas dentro la ikuso, para evitar anbiguesos ou konfusasionos fonetikas/ por eksenplo, la parolo "libero" (non esklavo) esan tro simila fonetikamente ba la parolo "libro" (ojeto ou objekto para lekturar, formata fa varias folios de papero eskribatas, ei ordinamente glutinatas into una bloko apertabla)/ por kueso la formo arabislama tre internaciona "kitabo" esan ana sinonimo preferabla de "libro"/ anbas sinonimos, "libro" ei "kitabo", eksistan dentro la ikuso, ma la formo "kitabo" esan klaramente preferabla/
sur la nomino de la linguo: la parolo "ikuso" bikaman desde la baskiko, vaskiko ou euskiko, kon signifo de visiono klara/ ma, prokue la sufikso "ik" indikan pe linguo ou dialekto dentro la ikuso, ono posiblan ei diritan interpretar pe la parolo "ikuso" komo "ik" plus "uso"; donke, komo uso de la linguo ou komo linguo (facilamente) usabla/
eksistan varias linkos internetas ei resursos didaktas para aprendar la ikuso/ ma la lekturanto de kuesta mesajo devan memorar pe ana aspekto tre inportanta, ei kualo raramente eksistan dentro anas altras euroklonos/
se tuo estiman ke alkuna rasgo de la ikuso devan esar reformata... pe kuesa rasgo tuo reformen imediatamente, usundo pe tua reformo kuando tuo parolan ou eskriban pe la ikuso/ tuo non necesan peticionar permiso ta alkuna komitato ou akademio de la linguo para kueso/
para la komencanto, kon nula ou kuasi nula konocemento de la ikuso, ono rekomendan diskarjar, disenpaketar ei lekturar pe ana arkivo kon resursos didaktas ei vokabularo, tesa "sur la ikuso.zip"/ mio donon ja ana linko para la diskarjasiono: https://www.dropbox.com/s/lgjyiyz6qxtee4c/sur%20la...
ma pe la ikuso ono modifikan kontinuamente; por eksenplo, las partikulos "ime" (komo sufikso: "im") ou "afe" (komo sufikso: "af") esan partikulos recentas para precisar la naturo transitiva ou non transitiva de ana verbo/
mio odoran agradablamente/ eske mio odoran agradablamente prokue mio estan lavata ei perfumata, ou eske mio odoran agradablemente pe las floros de ana prado ou jardino?
eis para la unesma okasiono/
mio odoriman agradablamente/ eis altra varianto: mio odoran ime agradablamente/ la verbo non esan transitiva/
eis para la duesma okasiono/
mio odorafan agradablamente/ eis altra varianto: mio odoran afe agradablamente/ la verbo esan transitiva/
dentro ana grupo de tesa guglo, isa Google, jen tesa posta_Mundi, ono usan ei debatan frekuentamente pe la ikuso/
amikamente, fa isula alexandro xaviero kasanovo domingo, imeilo trigrupo @ yahoo . es (trigrupo arobo yahoo punto es)/
Alexandrex (顯示個人資料) 2023年4月7日下午4:05:12
mio intencionan sendar proksimamente, into kuesta temo, ana artigo ou esajo kurta sur la kriso franca de las pensionos/ la afero non esan sur linguistiko, historio de las auksilinguos, ortografio, gramatiko, ecetera, sino sur politikasiono, ekonomio ei filosofio/
ma, pre sendar la mesajo, la momento esan bona para komentar algo sur la obsesiono otur las detajos linguas ou linguistikas, ei sur suas konsekuencos kontra la komunikasiono facila internaciona/
la ikuso non tenan autoritato centra; donke, plus kuanto parolar sur la ikuso, en singularo, nosos devun parolar sur las ikusos, en pluralo, komo sur las linuksos inves sur la linukso/ la versiono de ikuso usata kuasi senpre esan la ikuso neutra, ikuso eurosimila ou ikuso tipika/ ma eksistan alkunas parolantos kienas ojetan ou objektan kontra la ikuso "neutra", argumentundo ke eto non esan neutra sino europokcidenta/ teknikamente, itos tenan rasono, itos bacertan/
kuestas disidantos, donke, krein pe altra versiono, nominata komo ikuso distribuata ou, plus frekuentamente, komo "mondopanto", aludundo ba la humoreska (ma basata en jargonos realas) pastico lingua europea kreata fa la tradukanto isula diego maranio: la europanto/ la mondopanto, donke, iran traverso la kamino de auksilinguos politikamente korektas ei neutras en suas vokabularos basikas, komo tesa Lingwa de Planeta, tesa Pandunia, tesa Globasa, tesa Pandunia ei altras auksilinguos konparablas/
las partitanos ou partisanos de la mondopanto eskriban frekuentamente pe la nomino de sua varianto komo მონდოპანტო; nosos kuike konprenon pe la rasono/
eis ana fraso didakta tipika en mondopanto/
უო დალევან პე ჩოკოლატო კიოევა ბი მოლოკო ხაკა.
mira la fraso usan pe la alfabeto de la jeorjiko! ana alfabeto tre fonetika ei la kualo non favoran pe las grandas linguos uestas europas, evidentamente... ma kualo produktan pe ana resultato internacionamente opaka, non lekturabla internacionamente de modo imediato, ei la kualo esan dificilamente usabla; introducionar pe la alfabeto jeorjika en kualkuna istrumento tipika de komunikasiono eskrita esan tre, tre dificila laboro/
mio donon menan la korespondenco entre la alfabeto jeorjika de la mondopanto ei la alfabeto latina de la ikuso tipika.
ა ---> a; ბ ---> b; ჩ ---> c; დ ---> d; ე ---> e; ფ ---> f; გ ---> g; ხ ---> h; ი ---> i; ჟ ----> j; კ ---> k; ლ ---> l; მ ---> m; ნ ---> n; ო ---> o; პ ---> p; ქ ---> q; რ ---> r; ს ---> s; ტ ---> t; უ ---> u; ვ ---> v; ჰ ---> w; შ ---> x; ჯ ---> y; ზ ---> z/
ei mio donon menan la korespondenco entre la alfabeto latina de la ikuso tipika ei la alfabeto kompleta (supersigna) de la esperanto/
a, b, d, e, f, g, i, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, z ---> letros identas en ortografio ei pronuncasiono para la ikuso ei para la esperanto/
c de la ikuso ---> komo la letro "c" sin supersigno de la esperanto ou, preferablamente, komo la letro paralela "ĉ" kon supersigno de la esperanto/
h de la ikuso ---> komo la letro "h" sin supersigno de la esperanto ou, preferablamente, komo la letro paralela "ĥ" kon supersigno de la esperanto/
j de la ikuso ---> komo la letro "ĝ" kon supersigno de la esperanto ou, preferablamente, komo la letro "ĵ" kon supersigno de la esperanto/
q de la ikuso ---> kuesta sonoro non eksistan en la esperanto; eto esan ana varianto de la sonoro "k" kon la tongo (korpolinguo) tre retrokolokata/
w de la ikuso ---> komo la letro "ŭ" kon supersigno de la esperanto/
x de la ikuso ---> komo la letro "ŝ" kon supersigno de la esperanto/
y de la ikuso ---> komo la letro "j" sin supersigno de la esperanto/
la regulo de acentasiono esan la mesma en la ikuso ei en la esperanto: sobre la unika silabo de kada parolo monosilaba, ou sobre la preultima silabo de kada parolo plurisilaba/
la fraso en mondopanto, menan, aparun ansi via la alfabeto latina de la ikuso/
uo dalevan pe cokolato kioeva bi moloko haka/
uo: fa la ciniko; dalevan: fa la jeorjiko; pe: fa la rumaniko; cokolato: fa la nahuatliko; kioeva: fa la swahiliko ou suahiliko; bi: fa la arabiko; moloko: fa la rusiko; haka: fa la guaraniko/
la tradukasiono into la ikuso tipika, donke, esan facila/
mio drinkan pe cokolato likuida kon lakto kalida/
ui: la vokabularo, la alfabeto, la pronuncasiono, la gramatiko, ecetera, esan kuasi konpletamente europokcidentas ei neolatinas/ ma, eske non esan ansi la internacioneso reala ponderata para ana auksilinguo facila? eske vosos eksperimentan ana granda dificileso para konprendar pe kuesta fraso? la unika parolo internaciona de la mesma fraso en mondopanto esan "cokolato", prokue eto ja estan enkorpata dentro las grandas linguos uesteuropas/
ana auksilinguo seriosa non estan para kausar efektismo estetika, reparundo sinbolamente pe la kolonialismo ou proklamundo pe ana bonita kosmopolitismo lingua/
la estandardo de la auksilinguistiko, pos plus kuanto centas ei cinkodecas (150) anos ja eksistan: mira la eurosimilo! kon fleksebleso, ui, ei enkorpundo pe vokabularo ou pe rasgos utilas de linguos non uesteuropas, ma kon la vokabularo basika, la gramatiko basika, la pronuncasiono basika ei la alfabeto latina basika de las grandas linguos neolatinas ei europokcidentas/
refleksionar sur ana soluciono rasonabla para la problemo mater las pensionos en isa francijo via la mondopanto... esan perdar la tenpo, eske non?
nosos esen realistas/ las auksilinguos eksistan para komunikar praktikamente entre las nacionos/ por kueso pe mia analiso sur las pensionos francas mio fagon de formo linguistikamente konprendabla ei facilamente konsultabla, aprehendabla ei aprendabla/
sur kuestas aferos, mio intentan non esar naiva, sino matura, respondabla/
amikamente, fa isula alexandro xaviero kasanovo domingo, imeilo trigrupo @ yahoo . es (trigrupo arobo yahoo punto es)/
amigueo (顯示個人資料) 2023年4月8日上午9:56:20
Alexandrex (顯示個人資料) 2023年4月8日下午11:04:23
Unue, mi devus fari nun eksplicitan (malimplicitan) ion kio esas ja implicita: ke inter la bonaj kialoj por ne esti volapukisto, esperantisto, idisto, novialisto, ulangisto, ikusisto, globasisto kaj tiel plu... estas ke, se tio oni estas, la agresema konkureco inter la partizanoj de jen tiu jen ĉi tiu helpoplanlingvo estas nepra.
Tio estas: jam reduktitaj Okcidentalo, Novialo, Esperanto, Ido, Volapuko, Lingvo Franka Nova, Globaso aŭ Globasao, kaj tiel plu, al nur lingvoj, sen "movadoj" sociokulturaj aŭ validaj ĉirkaŭ ili, oni povas profiti ĉiujn ilin kaj eventuale ĉiujn ilin plibonigi sciencoteknike ĉe paca etoso.
Ci scias ke Esperanton mi ofte uzas por filozofi pri kaj pro la feliĉo, kaj ke tion mi daŭre faros eĉ post la apero de Ikuso. Alivorte: mi ne deziras nek intencas la tipan perfortan unuiĝon de ĉiu helpoplanlingva sistemo, unuiĝon tiom ofta, ve! ekde la esperantistoj, sed ne nur ekde la esperantistoj. Male, se iu, kiel mi, ne deziras lukti kun la supersignoj kiel en Esperanto klasika, nek kun la digrafoj aŭ difonoj kiel en Ido, reformita Esperanto, tiu rajtas uzi aliajn formojn (tipe ankaŭ eŭrosimilajn) kun ortografio efektive fonetika, sen kromsignoj, sen digrafoj nek difonoj kaj per la baza latina alfabeto hodiaŭ universale tajpebla ĉiam. La plureco da eŭrosimiloj ne estas barilo al la monda interkomunikado, sed aldona oportunaĵo.
Mi, do, filozofos per Ikuso... kaj per Esperanto, per Ido, per Ulango, per Lingvo Franka Nova, kaj tiel plu. Ĉar tiel mi estos facile komprenita internacie, kaj la leganto aŭ aŭskultanto povos respondi min per sia preferata eŭrosimilo, kiun mi komprenos. Sed kun aparataĉoj el internacie opaka vortaro kiel klasike Volapuko, Kotavo aŭ Lingvo de Planeto... ne. Ĉar ĉi foje la dialogo ne povas eĉ komenci.
Hodiaŭ, interneto aŭ interneto estas moderna elektronika haveno, taŭga por disvolvi la klasikajn interlingvojn, la "lingvojn de haveno" aŭ "lingvojn de ŝipo". Tiuj lingvoj neniam ekaperas el abstraktaj teorioj, sed el komforta agordo plimalpi formala inter la planlingvaj etosoj de la dialogantoj. Tial la lingvo franka mediteranea funkciis tra jarcentoj... ne bezonante severan kaj lingvopolicanan Akademion de la Lingvo Franka. Por interkomuniki facile homojn sen teritoria lingvo komuna, la procezo, logike, estos simila, sed kun la grandaj avantaĝoj sciencaj kaj teknikaj de la moderna lingvistiko. Ikuso kiel projekto kaj reala helpoplanlingvo startis sub kaj per similaj konsideraĵoj.
Por interkomuniki la homojn kun slava lingva fono, Interslaviko citita de ci povas ankaŭ funkcii bone, sekvante ĉi tiujn principojn.
Mi preparos mian eseon en Ikuso pri la krizo de la pensionoj en Francujo.
----------
Intertempe, jen kelkaj lingvaj notoj pri Ikuso por parolantoj de Esperanto.
La verba konjugacio estas ĉiam regula. La verbaj formoj estas tipe simplaj, kun la kromaj nuancoj esprimitaj per adverboj kaj partikuloj. La precipaj personaj verbaj sufiksoj estas: "in" por la preterito, "as" por la prezento, "os" por la futuro, "us" por la kondicionalo aŭ subjunktivo kaj "en" por la imperativo aŭ dezirivo. La sufikso de participo aktiva estas "ant"; la sufikso de participo pasiva estas "at"; la participo estas jen adjektiva jen substantiva. La sufikso de gerundio estas "undo". La sufikso de infinitivo estas "are" ou, pli ofte, la apokopata formo "ar". La verbo "esar" permesas formi la pasivan voĉon; la verbo "habar" permesas formi la komponatajn verbojn. Pri la personaj pronomoj: mio ---> mi, tuo ---> ci, elo ---> li, ejo ---> ŝi, eto ---> ĝi, nosos ---> ni, vosos ---> vi, ilos ---> ili (maskulaj) ijos ---> ili (feminaj) itos ---> ili (neŭtraj) ono ---> oni, suo ---> si. La posesivajn adjektivojn oni formas plimalpli kiel en Esperanto; sed, precipe por la substantiva formo, aldonante foje la interfikson "es". Tiel, "mio" ---> "mia" (adjektiva posesivo) ou, plus raramente, "miesa" --> "mieso" (substantiva posesivo aŭ posesiva substantivo). La formo "tuo" estas ĉiam singularo kaj la formo "vosos" estas ĉiam pluralo, kontraste kun la uzo de "vi" en Esperanto. Anstataŭ "tuo" ekzistas la formo respektoza "ustedo", kaj anstataŭ "vosos" ekzistas la formo respektoza "vostedos", sed ĉi tiuj respektozaj pronomoj estas malofte uzataj. Foje oni uzas la apokopatan formon "ha" anstataŭ "haban" kaj la apokopatan formon "es" anstataŭ "esan". La verboj "esar" kaj "estar" havas apartajn nuancojn reciproke, kiel la verboj "habar" kaj "tenar" havas apartajn nuancojn reciproke. La verbo "estar" indikan kondiĉa aŭ efemera situacio; la verbo "tenar" indikan senperan posedaĵon; neniu el ambaŭ verboj estas uzata por komponi la verban aspekton aŭ tempon, nek la pasivan voĉon.
Por formi adverbojn kun radiko substantiva, adjektiva aŭ verba, oni gluas la sufikson "amente" al la radiko.
La pluralon de la adjektivoj, substantivoj kaj artikoloj oni formas per la sufikso "s"; la adjektivoj, substantivoj, artikoloj kaj pronomoj de la sama sintagmo fraza akordiĝas laŭ la gramatika nombro, jen singularo jen pluralo.
La artikolo kaj la adjektivo havas la finaĵon "a"; la substantivo ei la pronomo havas la finaĵon "o".
La similaĵoj inter la gramatiko de Esperanto kaj la gramatiko de Ikuso ne estas hazardaj. Ikuso naskiĝis (kun mi inter la prakreantoj) profitante laŭeble ĉiujn bonajn trajtojn de la antaŭaj eŭrosimiloj. Ĉi tiu kopiado kontinuas; Ikuso profitas kaj profitos ĉiun bonan trajton de alia helpoplanlingvo ajn.
Amike, Aleksandro Ksavero Kasanovo Domingo, elektronika poŝto trigrupo @ yahoo . es (trigrupo arobo yahoo punkto es)/
amigueo (顯示個人資料) 2023年4月10日上午9:12:00
Dankon pro priskribo de Ikuso. Mi legus volonte vian eseon pri francia reformo pensia.
Kion vi opinias pri kohero kaj simplo de Esperanta vortaro? Kompare al ikuso?
Alexandrex (顯示個人資料) 2023年4月10日下午4:19:57
Pri la kohero kaj la simplo de Esperanta vortaro, kompare al Ikuso... la respondo ne estas simpla nek universala.
Ĝenerale parolante, la eŭrosimiloj, Esperanto kaj Ikuso inter ili, suferas streĉadon inter du malsamaj kaj ne ĉiam akordigeblaj principoj: la facileco kaj ekonomio de la vortofarado, unuaflanke, kaj la internacia rekonebleco, duaflanke. Tipa ekzemplo estas, en Esperanto, "malsanulejo" anstataŭ "hospitalo".
Mi opinias ke, ĝenerale, bona internacia helpoplanlingvo devas favori la jam ekzistantajn internaciajn radikojn, do ĉi tie la formon "hospitalo" anstataŭ la formo "malsanulejo". Sed tia kritero estas ankaŭ kongrua kun gravaj kohereso kaj simpleso de la radikoj. Ekzemple, por la kavalo kaj ties semantikaj derivatoj, ekzistas multaj okcidenteŭropaj radikoj: kavalo, jegŭa, ĵumento, hipo, ekŭo, potro, mear, kolto, studo, sementalo, kaj tiel plu. Kaj naturistaj eŭrosimiloj kiel Okcidentalo aŭ Interlingŭo tiujn multaj radikojn uzas. Estas preferinda kritero uzi nur unu bazan radikon (sufiĉe internacia!) kaj formi la derivatojn per partikuloj, prefiksoj, sufiksoj kaj aliaj rimedoj de vortofarado. Ekzemple, anstataŭ feminaj formoj kiel "jegŭo", "egŭo", "ĵumento" aŭ "mearo", por ĉi tiu derivato estas preferinda la regula kaj komponata formo "ĉevalino".
Jen: pri ĉi tiu punkto, mia kritero estas tre proksima al la kritero de Ido, kiu, krome, evitas la trouzon de la "malvortoj", tre oftaj en Esperanto kaj ne ĉiam klare interpreteblaj. Ekzemple, anstataŭ la formo "malalta" (ĉu kun malgranda alteco? Ĉu sen sufiĉa alteco?) ni povas uzi la adjektivon "bajŝa", ample uzata en okcidentaj lingvoj kaj facile distingebla de "baza"; en Ido, ekzistas la formo "basa", kiun fonetike mi ne konsilas pro ebla konfuzo kun "baza". Do, kun la ortografio de Ikuso, la formo, la antonimo de "alta", estus "bayxa" aŭ, prefere, "baixa".
Mi profitos ĉi tiun mesaĵon por prezici ion pli pri la ortografio de Ikuso.
Ci jam observis ke la ikuso estas minusklisto. La majuskloj, en Ikuso, estas uzataj precipe por fremdaj vortoj ne ple asimilitaj. Kial? Ĉar ekzistas neniu klara regulo por uzi la majusklojn, kaj la ortografio de facila internacia lingvo devas esti kiom eble plej facila.
Jen historia ekzemplo por Esperanto. Ĉe la praesperanta, zamenhofa periodo, la nomoj de lingvoj estis kutime minusklataj, krom la nomoj de aliaj helpoplanlingvoj, ofte skribataj per komenca majusklo. Hodiaŭ, kiam la nomoj ne estas derivitaj adjektive (angla, franca, malagasa, gŭarania, guarania aŭ gvarania, japana kaj tiel plu) ili estas skribataj tipe kun komencaj majuskloj, ofte ankaŭ la derivitaj formoj. Tial kaj tiel aperas formoj kiel "Esperanto, Esperantigitaj semantikaj radikoj, Ido, Malagasa lingvo, Sanskrito, Volapukeska vorto, Svahilo aŭ Sŭahilo, Latino" kaj tiel plu. La ŝanĝo ekzistas, kaj praktike, hodiaŭ, skribi formojn kiel "esperanto", "ido", "volapuko", "sanskrito" kaj tiel plu estas konsiderata kiel skribi kun ortografiaj eraroj. Krome, ekzistas alia kaŝita regulo por tiaj nomoj: ne uzi artikolojn. Ĉe nuna Esperanto, sintagmoj kiel "la Esperanto", "la Sanskrito", "la Ido" kaj tiel plu estas forpelitaj de la ortodoksa skribmaniero, kvankam ekzistas neniu teoria kialo por ĉi tiel agi. Do, Esperanto ne estas tiom facila kaj antaŭvidebla lingvo kiom ties propagandistoj proklamas.
Aldone, se ni estas minusklistoj, ekaperas problemeto: la ortografia punkto ne sufiĉe dividas la sinsekvajn frazojn, ĉar ĝi estas tro malgranda kaj tro malfacile videbla. La problemon oni kutime solvas en Ikuso anstataŭante la ortografian punkton per vertikala streketo: "/", kiel ci jam vidis. Ĉi tiu rimedo estas klasika por aliaj minusklistaj lingvoj, kiel Sanskrito, la klasika hinda sanskrita lingvo, kaj hodiaŭ por la hindia lingvo, kiu baze uzas la saman alfabeton de Sanskrito.
Ekzistas alia apartaĵo en la ortografio de Ikuso kiun ci, sendube, jam observis. Jen: la ekzota ortografio de unu naza konsonanto plus unu lipa konsonanto. La paroj estas: "nb, nf, np, nv", do ĉiam uzante la literon "n" anstataŭ la litero "m". Kial? Denove, pro facileco praktika.
Ci komparu la ortografion de la parolo "amfiteatro" en multaj lingvoj, jen teritoriaj, jen helpoplanitaj. La tri formoj "amfiteatro", "anfiteatro" kaj eĉ "amphitheatro" estas oftaj. Ja, oni povus radike kaj racie forpeli ortografiajn arĥaismojn kiel ph ---> f kaj th ---> t, sed la dueco mf/nf daŭras, kiel daŭras la dueco Edimburgo/Edinburgo. En la angla lingvo, la jam internacia nomo de la skota ĉefurbo estas "Edinburgh"; la originala nomo en gaela skota lingvo ne estas vere internacia: "Dùn Èideann", prononce plimalpi "Dunejĝan".
Estas absurda trajto priskribi ke la formo "imfero" ne estas korekta anstataŭ la korekta formo "infero" sed ke, male, la formo "amfiteatro" estas la korekta anstataŭ "anfiteatro".
La racia solvo estas redukti al nur unu fonemo naza la prononcado en ĉi tiuj paroj, sen duecoj kiel mampreno/manpreno. Do, kun nur unu fonemo, la simpla vaska solvo, ĉiam per la litero "n", solvas facile la problemon. Se iu deziras uzi foje la literon "m" por ĉi tiuj vortoj... jen neniu problemo. La prononcado ne ŝanĝos radikale kaj tiu estos facile komprenata. Tipe, la naza fonemo de ĉi tiuj konsonantaj paroj estas duonlipa; sed, pli aŭ malpli lipa, denta, kaj tiel plu, la prononcado restas laŭ la komforto de la uzanto, kaj ĝi ne ŝanĝas la signifon nek la ortografion.
Antaŭ ol fini ĉi tiun mesaĝon, jen ankoraŭ iu konsilo, ho Amigeo.
Ci ne penu mastri komplete Ikuson por Ikuson paroli aŭ skribi. La internacia komunikado ne funkcias tiel! Se ci havas gravan dirindan ion, tion ci mesaĝu per Ikuso en ĉi tiu fadeno... kaj sendube ci estos komprenita, ĉar ni estas ĉe eŭroklona etoso. Perfekte ci povas komenci per kurtaj (mallongaj) frazoj. Aliflanke, ciaj "lingvaj eraroj uzante Ikuson" povas diskonigi kaŝitajn malfacilaĵojn korektindaj kaj korektendaj en Ikuso, kiel la "lingva eraro uzante la akuzativon de Esperanto) revelaciis ke, reale, specifa prepozicio por indiki la akuzativon kaj nur la akuzativon (do sen malfacilaj inventaĉoj kiel la "akuzativo de movo") estas prefera rimedo por akuzativi ol naza kaj apenaŭ aŭdebla sufikso.
Amike, Aleksandro Ksavero Kasanovo Domingo, elektronika poŝto trigrupo @ yahoo . es (trigrupo arobo yahoo punkto es)/
Alexandrex (顯示個人資料) 2023年4月13日下午5:26:33
se nosos konsideran la aktuala kriso franca de las pensionos kon eskopo anpla, ultra la situasiono konkreta transitoja, nosos konprenon pe la kauso profunda de kuestas krisos pensionas ei pe sua soluciono radika/
la eskemo piramida de vendasiono esan unanimamente konsiderata komo ana fraudo ekonomika, ana estafo, ei inkluso punata komo ana krimino inportanta kon karcero, non solamente komo ana infraciono komerca minora/
eske komo funcionan la estafo piramida? kada participanto komenca obtenan, posiblamente, pe ana pekena ingreso laborundo produktivamente dentro la enpreso, ma senpre devan pagar para bikamar menbro de la enpreso, ei eto solamente obtenan pe ingresos inportantas invitundo pe novas menbros kualos senpre donan pe nova kapitalo komo participantos komencas/ la produktasiono reala de ojetos ou objektos fisikas, ou de servicos necesatas para las klientos pagantas, esan nula ou kuasi nula; las totas ou kuasi totas ingresos de ana enpreso piramida bikaman fa la kaptasiono de novas menbros/
kuesta eskemo kolapsan rapidamente, prokue non esan posibla la kaptasiono kontinua de novas naivas participantos ei pagantos/ menan, las kreantos de la estafo piramida fugan, kon la dinero pe kualo itos furtin ta las estafatos/ tipikamente, las unikas participantos kon benefico reala dentro kuesta klaso de bisnesos fraudas esan las uomos en las nivelos plus altas de la piramido; eis, las kreantos ei mantenantos de la efemera eskemo/
kon kuesto ja dicata, nosos eksamenen la kriso franca de las pensionos/
la problemo esan ke la eskemo ekonomika moderna, sea en la varianto kapitalista, sea en la varianto komunista, sea (komo tipikamente, komo la okasiono plus frekuenta) segon ana konbinasiono de kapitalismo ei komunismo, tenan pe ana nukleo de estafo piramida/ efektivamente, tanto en isa cinijo komunista komo en isa jankijo ou estatunijo kapitalista, la sistemo ekonomika dependan under la inkremento konstanta de laborantos, produktantos, enpresoros, konsumantos ei klientos/ kuestas eskemos kapitalistas ou komunistas non esan konpletamente piramidas, ei por kueso itos tenan ana durasiono majora kuanto la efemera durasiono de la eskemo piramida pura/ ma la saturasiono, la nonposibleso tien aumentar kontinuamente la merkato, la konsumo, la populasiono, las infraestrukturos, ecetera... estan ali; donke la kolapso non esan evitabla under la kapitalismo ni under la komunismo/
konkretamente dentro isa francijo, la eskemo ekonomika de las pensionos esan klaramente piramida/ ono suponan ke kada individuo laboran durante certa tenpo ei, pos, cesan komo laboranto; frekuentamente, kontra sua propra volunto, aspekto progresivamente kontestata ei protestata komo jubilasiono non desirata/ eksistan ja movementos pro la jubilasiono volunta inves forcoja/ ma, dentro isa francijo, la jubilasiono esan kuasi senpre forcoja/ eske komo ono pagan en isa francijo pe las gastos de ana populasiono jubilata kada volto plus numeroja ei lonjeva? ana parto minora esan pagata via las kotisasionos forcojas previas durante la etapo labora aktiva de kada jubilato/ ma la parto majora esan pagata via las kotisasionos forcojas de las uomos ankora laborantas/ donke, la eskemo esan piramida: kuesta eskemo necesan pe ana kuanteso kada volto plus granda de novas laborantos efemeras, para pagar pe las pensionos de ana populasiono kada volto plus granda ei lonjeva tien jubilatos/ naturamente, las situasionos ekonomikas realas esan tre konpleksas ei eksistan donke altras faktoros ei nuancos dentro la situasiono franca/ ma kuesto non refutan, sino solamente nuancan, pe la eskemo basika, kualo esan ansi/
la reduktasiono masiva de laborantos por la baixa naskiveso ei por la automatikasiono de la produktasiono, plus la kreskanta maso de jubilatos progresivamente lonjevas, oji provokan pe la kolapso de la sistemo/ ei ana kanbio ideologia ou politika forma non reverson intrinsekamente la problemo: isa francijo posibla esar monarkista ou republikista, faxista (fascista) ou demokratista, kristista, islamista, budista ou ateista, komunista, socialista, kapitalista, anarkista ou ekologista, parolundo principamente la franciko ou la angliko, la arabiko, la ciniko, la esperanto, ecetera/ kuestas kanbios kulturas, linguas, ideologias, relijionas ou politikas eskarsamente transformon pe las faktos basikas aki presentatas/
ante la kolapso de las pensionos, la presidanto de isa francijo, sea la presidanto aktuala ou altro, tenan ana marjino de aktuasiono realmente limitata/ elo ou ejo posiblan aumentar pe las inpostos ta las rikos, kualos reakcionun, naturamente, kon estraikos de inversionos ei fugos de kapitalos, presionundo pe la goberno kon la reduktasiono de jobos pagatas fa las kotisantos aktivas/ ou la goberno posiblan aumentar pe las kotisasionos forcojas ta las laborantos/ ou la goberno posiblan aumentar pe las anos de laboro necesata para obtenar pe la jubilasiono/ under la eskemo de laboro forcoja ei jubilasiono inoltre forcoja pe kualo las francanos tenan, realamente kuestas praktikos, solas ou konbinatas, esan las unikas praktikos posiblas, ou kuasi, para la aktuasiono de la presidanto franca ei de sua goberno/
la autentika soluciono esan, ba tenpomarko longa, la aceptasiono de la naturo piramida, donke frauda ei non sostenabla, mater la ekonomio aktuala, dentro isa francijo ei ekster isa francijo; plus la superasiono de kuesta fraudo ekonomika ei kultura/
kuesto inplikan pe ana produktasiono materiamente tre minora kuanto la aktuala, kon ana konpleta recikleso ekologia de las produktos/ ei kuesto inplikan pe ana intensa reduktasiono de la populasiono monda, juska ana nivelo kualo permesun pe la rekreasiono de anplas rejionos virjinas, non habitatas fa las uomos; ana populasiono kualo eson centos ou milos de voltos minora kuanto la aktuala/ ei, naturamente, kuesto inplikan pe ana demokratio autentika dove non eksiston ana elito privilejata ekonomikamente kualo, en la praktiko, esan la unika grupo uoma kualo adoptan las decidasionos politikas basikas/ ei kuesto inplikan ke la jubilasiono esen... volunta, non forcoja/
ui, mio saban ben ke kon kuestas proponasionos mio intencionan pe ana revoluciono politika profunda/ mira efektivamente! nosos non solucionon pe kuestas problemos kon reformos anekdotas ou kojunturas (kreundo pe alkunas novas fabrikos en las lokos kon disjobeso plus alta, por eksenplo)/ nosos necesan pe ana revoluciono ben meditata, ben diskutata demokratamente fa la populo/ kuesta revoluciono non eson realata facilamente/ ma pe kuesta revoluciono la digneso uoma, sin demagogeso, necesan/
amikamente, fa isula alexandro xaviero kasanovo domingo, imeilo trigrupo @ yahoo . es (trigrupo arobo yahoo punto es)/