글: 27
언어: Esperanto
nornen (프로필 보기) 2021년 1월 25일 오후 5:27:14
sergejm:R. R. Tolkien dekomence kreis elfian, gnoman k.t.p. lingvojn kun histoirio de ilia deveno kaj nur poste skribis Majstron de l'Ringoj kaj fine oni fari filmon.Fakte la unua libro anglalingva, kiun mi –eble dekdu-aĝa– legis volante (ne pro lernejo), estis La Hobito kaj traleginte ĝin, mi tuj eklegis La Majstron de l'Ringoj kaj La Silmarilion. Mi studadis la aldonaĵojn de LMdlR: la skribsistemojn kaj la lingvojn.
Vi proponas fari la samon kun Esperanto?
Kiel vi jam menciis, JRR Tolkien faris la ununuran sencplenan aferon: li kreis la praelfan kaj poste pensis pri tio, kiel tiu pralingvo povus disvolviĝi kaj disiĝi en malsamaj (sed ĉiam parencaj) lingvidoj (noldo, sindarin, ktp). Kiuj ŝanĝoj fonetikaj okazus, kiuj ŝanĝoj gramatikaj okazus.
Jes, mi ŝatokupiĝas foje pri tiu pensero: "Kiel aspektus la pralingvo el kiu disvolviĝus la nuna Esperanto?" La morfemo -iĝ-, ĉu tio estas resto de voĉo meza flanke al la voĉoj aktiva kaj pasiva? La tabelvortoj povas esti la resto de pli kompleksa konjugacio: eble -es markis genitivon, eble -e lokativon, eble -al instrumentalon. Kial la respondo al "kiel?" estas "rapide" kaj ne "rapidel"? La malsameco inter tiu/tio, kiu/kio povas esti la resto de du deklinacioj, unu por vivaĵoj, alia por nevivaĵo. Eble en la Praesperanto amiko estis amiku kaj domo ĉiam estis domo.
Mi jam ŝatokupiĝadis pri tio dum jaroj, ĉiam flankenlasante la temon dum monatoj, sed ĉiam revenante al ĝi.
nornen (프로필 보기) 2021년 1월 26일 오후 7:32:07
Altebrilas:Vi ŝatis tabelvortojn, vi ŝategos tabelliterojn!Bazaj grafemoj:
Kiom da bazaj literoj, kaj da kromsignoj, entute?
P T K S Ŝ R L J H
A E O
Kromsigno “Superpunkto” altigas:
E → I
O → U
Kromsigno “Interpunkto” voĉigas:
P → B
T → D
K → G
S → Z
Ŝ → Ĵ
Kromsigno “Streketo” afrikatigas:
S → C
Ŝ → Ĉ
Kromsignoj “Interpunkto” kaj “Streketo” kune voĉigas kaj afrikatigas:
S → DZ
Ŝ → Ĝ
Kromsigno “Vosteto” nazaligas konsonantojn kaj diptongigas vokalojn, origine markis forlason:
T → N (← Tℕ)
P → M (← Pℕ)
A → AŬ (←AVU)
E → EŬ (← EVU)
Duobligo diptongigas vokalojn kaj farigas Ĥ:
A → AJ
E → EJ
O → OJ
U → UJ
H → Ĥ
Hoketoj:
Hoketo supren: mallongigo por vortfina -S
Hoketo malsupren: mallongigo por vortfina -N.
thyrolf (프로필 보기) 2021년 1월 27일 오전 8:36:30
nornen (프로필 보기) 2021년 1월 27일 오후 1:07:04
thyrolf:https://en.wikipedia.org/wiki/Arcaicam_EsperantomMi konadis.
Altebrilas (프로필 보기) 2021년 1월 27일 오후 7:20:24
Ŝajnas, ke la alfabeto povas enhavi nur 12 literojn kaj 5 kromsignojn. Kial krei kromajn literojn por diftongoj (komputile, oni devas uzi du malsamaj literojn anstataŭ kombinaĵon)? Estas la malan sistemon, ĉu ne?
nornen (프로필 보기) 2021년 1월 27일 오후 8:12:53
Altebrilas:Dankon pri via respondo.Nedankinde kaj mi dankas por via intereso.
Ŝajnas, ke la alfabeto povas enhavi nur 12 literojn kaj 5 kromsignojn. Kial krei kromajn literojn por diftongoj (komputile, oni devas uzi du malsamaj literojn anstataŭ kombinaĵon)? Estas la malan sistemon, ĉu ne?
Kial krei kromajn literojn por diptongoj?
Nu, oftaj sekvencoj de grafemoj en iu lingvo havas tendencon formi ligaturojn aŭ fariĝi kromsignoj.
Ekzemple en la germana: ſ+ʒ (s+z) → ß; a+e → ä; o+e → ö; u+e → ü
Ekzemple en la hispana: n+n → ñ
Ekzemple en la franca: a+s → â (blâmer < blasmer); o+s → ô (rôtir < rostir): e+s → ê (forêt < forest)
La samo okazas ĉi tie. Ĉar AJ kaj OJ estas ege frekventaj en Esperanto, ili fariĝis po unu nura grafemo. Kaj paralele ekestis EJ kaj UJ.