メッセージ: 36
言語: Esperanto
mbalicki (プロフィールを表示) 2015年7月15日 15:23:38
Tempodivalse:ĥameleon/, ĥimer/, ĥirurg/, ĥaos/, ĥemi/, ĥamsin/, ĥan/, ĥord/, ĥoral/, ĥoler/ ...Iam mi trarigardis mian esperantan vortaron, serĉante por vortoj, kiuj enhavas ĥon aŭ laŭdevene povus ĝin enhavi, kaj mi faris liston de tiuj vortoj.
Nemalmulte da vortoj povas uzi la ĥon (eĉ se en kelkaj situacioj oni povas anstataŭigi ĝin per ko).
Mi uzas ĝin laŭeble, ĉar la ko jam estas troofta.
En la maldekstra kolumno troviĝas ĥ-vortoj. Neniu simbolo ĉe vorto signifas, ke ĝi estas ekzistanta vorto, kaj la gradosigno (°) signifas, ke ĝi laŭdevene povus ĥon havi (sed mi nenie vidis tiun formon). Tradukoj (la meza kolumno) estas en la pola, do verŝajne malgranda helpo por vi. Kaj en la dekstra kolumno oni havas senĥ-vortojn („?” signifas, ke eblas ke tiu ne ekzistas).
Jen mia listo.
Mi neniam havas problemon elparoli ĝin. Tiamaniere, miaopinione, la nomo Ĥaron pravas Esperante. 
HaleBopp (プロフィールを表示) 2015年7月16日 1:43:56
Malapero de ĥ ne estas nur la fakto de francoj aŭ angloj, kaj eĉ Zamenhof siatempe komprenis la problemojn rilatajn al tiu litero:
"En ĉiuj nove enkondukotaj vortoj oni devas eviti la sonon ĥ kaj uzi anstataŭ ĝi la sonon "k". La ĝisnun jam ekzistantajn vortojn kun "ĥ" estas permesate uzi ankaŭ kun "k". (Leteroj de Zamenhof, SAT, 1948, vol. 2 p. 121.)
Breto (プロフィールを表示) 2015年7月16日 4:45:47
Kirilo81 (プロフィールを表示) 2015年7月16日 7:39:07
HaleBopp:"En ĉiuj nove enkondukotaj vortoj oni devas eviti la sonon ĥ kaj uzi anstataŭ ĝi la sonon "k". La ĝisnun jam ekzistantajn vortojn kun "ĥ" estas permesate uzi ankaŭ kun "k". (Leteroj de Zamenhof, SAT, 1948, vol. 2 p. 121.)Sed depost 1905 Zamenhof neniel plu estas leĝdonanto en E-o.
La Akademio donis licencon ĉie anstataŭigi rĥ per rk kaj krome oficialigis k-ajn kromformojn al kelkaj(!) vortoj kun ĥ. Sed neniu rajtas ŝanĝi ekz. ĥoro aŭ ĥolero.
La etimologio kaj la alia trakto de le helena theta entute ne ludas rolon ĉi tie, sed nur la internacia rekoneblo de la formo. Kaj tie tre ofte la litero ĥ permesas konsideri kaj la skriban kaj la parolan formojn de multaj lingvoj, pli bone ol k.
Tempodivalse (プロフィールを表示) 2015年7月16日 13:52:06
Ĉiu estas libera diri orĥestro anstataŭ orkestro pro etimologiaj konvinkoj.Laŭ mia memoro, ekde la plej fruaj tagoj de Esperanto oni jam skribis orkestro, kaj orĥestro per ĥo estas formo nova, neologisma. Eble tiu etimologia escepto estiĝis tial, ke en la rusa oni skribas оркестр, kaj Z. subkonscie enportis tiun malpli logikan formon, nekonsiderinte la devenon.
Urho (プロフィールを表示) 2015年7月16日 14:17:14
Tempodivalse:Estante rusparolanto mi trovas la ĥon pli taŭga por vortoj de greklingva (aŭ araba) deveno. En la rusa oni preskaŭ ĉiam uzas la ĥon, ne la kon, por tiaj pruntovortoj - ekz. химия, neniam кимия; хамелеон, ne камелеон...Mi tute samopinias.
HaleBopp (プロフィールを表示) 2015年7月16日 15:33:08
Tempodivalse:Estante rusparolanto mi trovas la ĥon pli taŭga por vortoj de greklingva (aŭ araba) deveno.Do vi devos flankenmeti tiujn vortojn el la Esperanta vortotrezoro: kronologio, kondrito, kolero, kiasmo, kiromancio, klorofilo, kromosomo, kronika, ktp… ĉar ili ĉiuj devenas el la greka "chi", bedaŭrinde sen ekvivalento kun ĥ.
Aŭ ĉiuj aŭ neniu!
Tempodivalse (プロフィールを表示) 2015年7月16日 16:36:23
HaleBopp:Kial ni estu absolutistoj?Tempodivalse:Estante rusparolanto mi trovas la ĥon pli taŭga por vortoj de greklingva (aŭ araba) deveno.Do vi devos flankenmeti tiujn vortojn el la Esperanta vortotrezoro: kronologio, kondrito, kolero, kiasmo, kiromancio, klorofilo, kromosomo, kronika, ktp… ĉar ili ĉiuj devenas el la greka "chi", bedaŭrinde sen ekvivalento kun ĥ.
Aŭ ĉiuj aŭ neniu!
En la dua parto de mia mesaĝo (kiun vi ne citis), mi indikis ke ekzistas kelkaj esceptoj. Ekde la fruaj jaroj de Esperanto estas neunuformeco rilate la literumadon de grekdevenaj vortoj - ĥemio, sed orkestro.
Klarigite, mia pozicio estas: Kie estas forta precedento aŭ aprobo por nur unu formo (kiel okaze de "orkestro" ), mi uzas tiun formon. Kie estas pluraj akceptitaj aŭ aprobitaj formoj, aŭ kie ne estas ankoraŭ precedento, mi preferas la ĥon por pli rekte montri la etimologion, kaj por eviti trooftecon de la ko.
Ankaŭ, mi notu, ke kelkaj Esperantistoj ja literumas la vortojn ĉi-supre listigitajn de vi per ĥo, kreante formon novan - ĥronologio, orĥestro, ĥronika. Tiuj restas nenormaj, sed ne entute neutiligitaj.
mbalicki (プロフィールを表示) 2015年7月16日 21:15:23
Tempodivalse:Ankaŭ, mi notu, ke kelkaj Esperantistoj ja literumas la vortojn ĉi-supre listigitajn de vi per ĥo, kreante formon novan - ĥronologio, orĥestro, ĥronika. Tiuj restas nenormaj, sed ne entute neutiligitaj.Se mi uzus formojn „ĥristano”, „Pasĥo”, „maĥino”, „sĥismo” aŭ „sĥemo”, ĉu estus mi komprenata? Kaj „araĥneo”, „kuĥo”, „braĥo”, „suĥero” aŭ „tuĥo”? (Mi suspektas, ke unuaj kompreneblas kaj la duaj ne tute.)