Wpisy: 8
Język: Esperanto
nornen (Pokaż profil) 18 listopada 2015, 02:45:40
La Majaoj ne konis la bestan lakton antaŭ ol ilin konkeris la Hispanoj. Ĉe ili ne estis laktdonantaj bestoj. Ĉiuj mamuloj aŭ (a) klopodis manĝi homojn kiel jaguaroj, aŭ (b) estis ronĝuloj, aŭ (c) estis tapiroj. Ŝajne neniu el ili taŭgis por esti melkataj.
Sekve, la majaaj lingvoj ne havas vorton por "lakto". Ili ja havas la vorton "ya’al", kiun signifas "suko" aŭ "rezino".
xya’al tu’ [ʃtʲaʔal tuʔ] = mamsuko = patrina lakto
xya’al xtu’ wakax [ʃtʲaʔal ʃtuʔ kʷakaʃ] = mamsuko de bovino* = bovina lakto
Tiu vorto "ya’al" estas tre utila kiel en:
xya’al u [ʃtʲaʔal ʔu] = okulsuko = larmo
ya’al kab’ [tʲaʔal kaɓ] = suko dolĉa = mielo
xya’al kun [ʃtʲaʔal kun] = penissuko = spermo
...lingvo sen lakto tamen kun multe da sukoj.
----
* Ankaŭ la vorto "wakax" estas prunita el la Hispana. "Wakax" = "vacas" = "bovinoj".
nornen (Pokaż profil) 20 listopada 2015, 01:22:12
Тerurĉjo:xya’al tu’Eble eĉ pli plaĉe al vi:
xya’al xtu
xya’al
ya’al
xya’al
хуаляль tre plaĉas al mi
Ankaŭ ekzistas la vorto "juy", kiu prononcatas "ĥuj". Tamen ĝi signifas tute malsaman aferon.
nornen (Pokaż profil) 20 listopada 2015, 01:39:09
Тerurĉjo:Ne. Ĝi signifas "batadu ĝin", "frapadi ĝin".nornen:damne, mi estas в ахуеТerurĉjo:xya’al tu’Eble eĉ pli plaĉe al vi:
xya’al xtu
xya’al
ya’al
xya’al
хуаляль tre plaĉas al mi
Ankaŭ ekzistas la vorto "juy", kiu prononcatas "ĥuj". Tamen ĝi signifas tute malsaman aferon.
ĉu pugo?
erinja (Pokaż profil) 22 listopada 2015, 21:06:42
sergejm (Pokaż profil) 23 listopada 2015, 04:58:54
erinja:Memorigas min pri tuko en Esperanto. Praktike ajnspeca ŝtofo, kiu havas plej diversajn nomojn en aliaj lingvoj, estas ia tuko en Esperanto. Naztuko, koltŭko, kaptuko, vindotuko, antaŭtuko, ktp., eĉ por ne paroli pri bantuko, mantuko, ktpPor Esperanto tio estas normale - tio estis farita por malpliigi kvanton de radikoj.
Majaoj ja sciis nek ĉevalojn, nek bovinojn. Sed ili ja sciis virinan lakton kaj devis scii ke tio estas ne simpla "suko". Alie, oni ankaŭ devis nomi sangon ankaŭ "suko", kiel nomis ĝin antikvaj grekaj kuracistoj.
erinja (Pokaż profil) 23 listopada 2015, 17:25:19
sergejm:Por Esperanto tio estas normale - tio estis farita por malpliigi kvanton de radikoj.Vi ne diris, kio estas la majaa vorto por "sango", laŭ mia imago, tio ankaŭ povus esti ia suko.
Majaoj ja sciis nek ĉevalojn, nek bovinojn. Sed ili ja sciis virinan lakton kaj devis scii ke tio estas ne simpla "suko". Alie, oni ankaŭ devis nomi sangon ankaŭ "suko", kiel nomis ĝin antikvaj grekaj kuracistoj.
Kiam mi estis infano, mia patro ofte ŝerce nomis lakton "muu-suko" (laŭ la bleko de bovino). Do por mi, nomi tion kun "suko" ne estas aparte stranga, kvankam ĝi sendube estas videble malsama ol la suko de frukto.
nornen (Pokaż profil) 23 listopada 2015, 17:31:00
sergejm:Por Esperanto tio estas normale - tio estis farita por malpliigi kvanton de radikoj.La samo certas pri la majaaj lingvoj, ĉar ili estas aglutinaj. Tamen mi havas la impreson, ke la majaaj lingvoj havas malpli da radikoj ol Esperanto, kaj ĉ. 90% el ili estas unusilabaj CV(C)(C). Iuj morfemoj havas direktan analogaĵon en Esperanto: -b'aal = -ej, -leb' = -il, -el = -ist, resi = -ig, o' = -iĝ, -enaq = -int, -b'il = -it. ktp. Aliaj ne havas analogaĵon: -jik = tempo de fari ion, ekz tikla = komenci ion -> tiklajik = momento de la komenco. Ankaŭ de ĉiu verbo oni derivas grandnombron de novaj verboj: aw = semi ion (transitiva), awok = semi (antipasiva), awe'k = esti semata (pasiva), awmank (senpersona) = semi oni, awresi = semigi ion (transitiva), awresink = semigi (antipasiva), awresiik = esti semigata (pasiva), kaj verboj por semi rapide, semi multajn aĵojn, semi unu post la alia, semi subite, semi por alia persono, semi pasante, veni por semi, iri por semi, ktp, ktp. Ekzemple la nura vorto "xolinxnume'b'oq" [1] signifas "li venis kaj pasante li alvokis min" kaj "molinaab'oq" [2] signifas "Ne venu por alvoki min".
----
[1] x-ol-in-x-nume'-b'oq = pasinteco-venante-min-li-pasante-voki.
[2] m-ol-in-aa-b'oq = malpermeso-venante-min-vi-voki.
nornen (Pokaż profil) 23 listopada 2015, 17:51:10
erinja:Vi ne diris, kio estas la majaa vorto por "sango", laŭ mia imago, tio ankaŭ povus esti ia suko.Sango ja estas aparta vorto kik’ [kikʼ]. Por aliaj likvaĵoj oni uzas derivaĵojn de ha’ (akvo, ĉiu maldika livkaĵo, ekz kaxlan ha’ [haʔ] = eksterlanda akvo = biero, waxha’ = freneza akvo = alkoholaĵo, hab’ = akvoj = pluvo, nimha’ = granda akvo = rivero, purulha’ = molusko-akvo = nomo de urbo), aŭ derivaĵojn de ya’al [tʲaʔal] (suko, ĉiu dika likvaĵo, ekz fruktsuko, mielo, lakto, rezino, kaŭĉuko).
Kiam mi estis infano, mia patro ofte ŝerce nomis lakton "muu-suko" (laŭ la bleko de bovino). Do por mi, nomi tion kun "suko" ne estas aparte stranga, kvankam ĝi sendube estas videble malsama ol la suko de frukto.