הודעות: 97
שפה: Esperanto
nornen (הצגת פרופיל) 12 במרץ 2020, 17:37:22
Ŝajnas, ke la Finna estas en certaj okazoj kapo-markanta “takanani; voidaksesi”, kaj samtempe en aliaj okazoj dependanto-markanta “minun takana; näen talon”.
En la okazo de “minun vieressäni” (kiun vi taksis ridiga kaj malmoderna, sed ne bezone neebla), ĝi eĉ estas ambaŭ-markanta (kiel ekz la araba).
Esperanton mi taksas kiel tute dependanto-markanta lingvo. La majaaj lingvoj estas tute kapo-markantaj lingvoj. La finna ŝajnas esti trovinta vojon meze inter ili du.
Koira näkee kissan.
Koirat näkevät kissan.
Koira näkee kissat.
Koirat näkevät kissat.
Kaj la kazoj (nominativo/akuzativo) kaj la nombroj (singularo/pluralo) estas markataj ĉe la dependantoj. Samtempe la verbo akordiĝas la nombro kaj persono.
Naril mes tz'i'.
Ne'ril mes tz'i'.
Narileb' mes tz'i'.
Ne'rileb' mes tz'i'.
(il = vidi; n(a) = nuntempo; il = vidi; r = 3aP singulara ergativa; ∅ = 3aP singulara absolutiva; e'r = 3aP plurala ergativa; eb' = 3aP plurala absolutiva)
Ni vidas, ke, dum en la finna la vortoj “kato” kaj “hundo” ŝanĝas, en la kekĉia ili restas samaj, kvankam foje ili estas singularaj foje pluralaj. La tuta markado okazas ĉe la kapo de la propozicio, ĉi-okaze la verbo. Tiuj ekzemploj tute malsamas inter la majaaj kaj la finna.
Tamen…
Hän seisoo edessäni.
Hän seisoo edessäsi.
Hän seisoo edessämme.
Hän seisoo edessänne.
Xaqxo chi wu.
Xaqxo chi aawu. (= chaawu)
Xaqxo chi qu.
Xaqxo chi eeru. (= cheeru)
(xaqxo = ri staras; chi ~u= antaŭ; w- = -ni; aaw- = -si; q- = -mme; eer- = -nne)
Ĉi tie, la finna kaj la kekĉia tute samas. Ambaŭ lingvo markas la kapon.
Kaj meze…
Hän seisoo talon edessä.
Xaqxo chi ru kab'l.
(xaqxo = ri staras; chi ~u = antaŭ; r- = 3aP singulara poseda; kab'l = domo)
Ĉi tie ambaŭ similas, pero ne tute. La kekĉia frazo strukture estus en pseŭdo-finna ”hän seisoo edessään talo”.
Pro tiaj aferoj, lingvoj neniam cesos mirigi min.
Vinisus (הצגת פרופיל) 15 במרץ 2020, 18:32:41
Metsis (הצגת פרופיל) 16 במרץ 2020, 11:13:38
nornen:Koran Dankon. Fakte, ege interese. Mi havas plian dubon.Pardonu mian malfruan respondon. Mi partoprenis kunvenon de la landa Esperanto-asocio dum la semajnfino.en la finna la poseda sufikso sekvas la montrilon de la gramatika kazo, talossani: en mia domoA) Hän seisoo talon edessä.
B) Hän seisoo edessämme.
C) Hän seisoo talomme edessä.
A kaj B estas tute klaraj. Sed ĉe C, ĉu talomme estas posedata nominativo (talo + mme) aŭ posedata genitivo (talon + mme) kun forigita -n-?
Kiel aspektas la formoj de talo, kiam ĝi estas posedata de la unua persono plurala?
(Jen mia verŝajne malĝusta konjekto):
Via unua demando temis pri la frazo
C) Hän seisoo talomme edessä.
Mi ne certas, ĉu temas pri posedata nominativo aŭ posedata genetivo, sed oni ofte pritraktas esprimojn talomme, automme kiel iuj difinaj. Ekz. "En ĉi tiu foto estas nia domo kaj mia avo. Li staras antaŭ la domo."
Vi konjektas bone! Vi ĝuste observis, ke oni forlasas la literon n ĵus antaŭ la literon m (talon → talomme) por prononca kialo. Kiam temas pri formo taloomme, oni kelfoje duobligas la lastan vokalon en la ilativo.
- talo → taloon → taloomme
- seinä → seinään → seinääme
- maa → maahan → maahamme
- talo → talo+ine+mme
Metsis (הצגת פרופיל) 16 במרץ 2020, 11:41:25
Jxusteno (הצגת פרופיל) 16 במרץ 2020, 13:00:32
Metsis (הצגת פרופיל) 16 במרץ 2020, 19:36:11
Jxusteno:Hän signifas ri, ĉu? Sed kiel en la finna oni priparolas aĵojn kaj bestojn?En singularo per se, ĝi aŭ tiu, en pluralo per ne, ili aŭ tiuj.
Hän seisoo talomme edessä. Se on punainen : Ri staras antaŭ nia domo. Ĝi estas ruĝa.
Pihalla on kissoja. Ne naukuvat kovaa : Estas katoj sur la korto. Ili laŭte miaŭas.
sergejm (הצגת פרופיל) 17 במרץ 2020, 04:47:36
Metsis (הצגת פרופיל) 17 במרץ 2020, 13:14:58
- täällä : ĉi tie
- tuolla : tie
- siellä : tie for
- tämä : ĉi tiu
- tuo : tiu
- se : tiu tie for
- nämä : ĉi tiuj
- nuo : tiuj
- ne : tiuj tie for
StefKo (הצגת פרופיל) 17 במרץ 2020, 17:18:47
La poloj faras nombrajn erarojn (malgraŭ nur 7 kazoj). Ili uzadas:
- genitivon anstataŭ akuzativon (post verboj)
- instrumentalon anstataŭ akuzativon (kaze de substantivoj, adjektivoj kaj pronomoj)
- nominativon anstatŭ vokativon.
Metsis (הצגת פרופיל) 17 במרץ 2020, 18:35:07
StefKo:Ĉu la finnoj ne eraras pro tielnombraj kazoj en la finna?Miapense oni nur tre malofte faras erarojn, kiam temas pri la kazoj. Sed estas aliaj malfacilaĵoj, ekz.:
kunmetitaj vortoj
Nombro de eraroj pri kunmetitaj vortoj kreskas pro influo de la angla.
Ekz.
- minkälainen (ne minkä lainen) : kia, kiatipa
- yhtä aikaa (ne yhtäaikaa) : samtempe
- ennen kuin (nek ennenkuin nek ennenkun) : antaŭ ol
vi-pasivo
Ne ekzistas, sed pro influo de la angla kelkaj uzas.
absoluta komparativo
Ne ekzistas (mankas ankaŭ en Esperanto), sed pro influo de la angla kelkaj uzas.
nombraj esprimoj
Oni faras multajn erarojn.
uzo de komo
Oni uzas komon laŭ gramatikaj reguloj, ne kiel en Esperanto.
rilativa pronomo
Rilativaj pronomoj preskaŭ ĉiam devas rekte sekvi la vorton, al kio ili rilatas. Esperanta uzo estas terura (vd. la tri propozicoj de Nornen ĉi tie en Lernu).