Esperanto, justa komuna lingvo por Eŭropa Unio kaj por mondo: 50 faktoj ekscii
de morico, 20 d’agost de 2019
Missatges: 54
Llengua: Esperanto
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.49.17
Tamen la artikolo 2 de la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj diras, ke neniu diskriminacio okazos laŭ lingvo.
Ĉu ni povas stopigi lingvan diskriminacion en la eŭropaj institucioj?
Fakte, la institucioj rezignis pri la egaleco de la 24 oficialaj lingvoj en sia interna funkciado, sed ankaŭ en sia komunikado kun la civitanoj. Plej multaj retejoj kaj dokumentoj favoras komunikadon en nur unu lingvo, la angla. La uzo de ununura lingvo, kiu estas plie maljusta, ne estas konsentebla. La solvo estas trovi en la traduko de la retejoj en EU lingvoj apud la angla kiam eble, kaj en la uzo de la helpa, neŭtrala kaj facila internacia lingvo.
http://claudepiron.free.fr/articlesenesperanto/hom...
http://claudepiron.free.fr/articlesenesperanto/lin...
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.49.46
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.50.15
La filozofo Emile Boirac [Bŭarak] skribis: "Esperanto estas la latina de la demokratio".
Kvankam Esperanto ne perfektas (kiel iu ajn lingvo), ĝi ege superas ĉiujn siajn rivalojn kiel rimedo de justa kaj alirebla komunikado je eŭropa kaj tutmonda skalo.
Por konstrui civitanan Eŭropon kaj doni gravecon al eŭropa civila socio, la iniciatoj de civitanoj devas esti liberigitaj je la eŭropa nivelo. Ili estos morgaŭaj alternativoj por plenumi la defiojn. Por tio, la enkonduko de komuna lingvo justa kaj alirebla kiel Esperanto povas esti la cemento de eŭropa civitaneco: la interŝanĝoj fariĝas egalaj
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.50.51
ZAMENHOF oftalmologo kaj pola lingvisto, la iniciatinto de Esperanto, deklaris: "Kiam homoj povos kompreni unu la alian, ili ĉesos malami unu la alian. "
Aliflanke, li verkas en sia Alvoko al Diplomatoj en 1915: "Sinjoroj diplomatoj! Post ĉi tiu terura milito de ekstermo, kiu malaltigis la homaron pli malalte ol la plej sovaĝaj bestoj, Eŭropo atendas pacon de vi. Ĝi ne atendas provizoran pacigon, sed konstantan pacon, kiu taŭgas por la civilizita homa raso. Sed memoru, memoru, memoru, ke la sola maniero atingi tian pacon estas forigi unu fojon por ĉiam la ĉefan kaŭzon de militoj, la barbarajn sekvojn de la plej antikva tempo antaŭ la civilizo, la superregado de iuj popoloj super aliaj popoloj. "
Plie, hodiaŭ, por sukcesi, la defendo de la medio devas esti kunordigita internacie kaj plifortigeblos per la helpa internacia lingvo.
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.51.34
44- Esperanto sukcesis en ĉiuj kampoj
Franz JONAS, prezidanto de la Aŭstria Respubliko, en sia esperanta parolado okaze de la malfermo de la 55a Universala Kongreso de Esperanto en Vieno en 1970, diris:
"De longe, la problemo de internacia helpa lingvo ne plu estas nur teorio, Esperanto solvis ĉi tiun problemon, realigis la teorion kaj transdonis ĝin al la praktiko. Dum jardekoj, ne nur la juveloj de naciaj literaturoj estis tradukitaj, sed multaj verkoj estis eldonitaj, originale verkitaj en Esperanto. [...]
Ĝis nun Esperanto sukcesis trapasi ĉiujn ekzamenojn, al kiuj ĝi estis submetita de la flanko de scienco kaj teknologio, de politiko kaj komerco, de pedagogio kaj de literaturo. Kiajn pliajn pruvojn bezonas skeptikuloj pri taŭgeco de Esperanto? "
Henri Masson, L'espéranto au présent
http://www.ipernity.com/blog/32119/211524
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.52.17
Por Claude Piron [Klod Piron], Esperanto estas la plej bona saltotabulo por lingvoj. "Kion tio signifas praktike? Ke lerneja jaro de Esperanto antaŭ la studado de alia lingvo ŝparas almenaŭ unu jaron al ĝi. Estas sufiĉe da sperto en Britujo, Finnlando, Germanio kaj aliaj landoj por certigi, ke estas neniu dubo. Studentoj, kiuj havas unu jaron da Esperanto kaj kvin jarojn de la angla, estas tiel bone aŭ pli bone en la angla ol tiuj, kiuj havas ses jarojn de la angla. Mi diras "angla", sed mi povus diri "germanan", "latinan" aŭ "rusan".
http://claudepiron.free.fr/articlesenfrancais/trem...
http://claudepiron.free.fr/articlesenfrancais/joya...
La studento trovas du avantaĝojn al Esperanto
-li havas lingvon, kiun li mastras bone antaŭ la fino de sia lernejado (lerneja jaro sufiĉas al li) kaj pri kiu li lernis la praktikan utilecon (korespondado, vojaĝoj) ;
- li utiligas stimulan propedeŭtikan agadon ambaŭ por lernado de fremdaj lingvoj kaj por profundigado de sia gepatra lingvo. Esperanto helpas malkovri kaj ami lingvojn.
Max MANGOLD, profesoro pri fonetiko kaj fonologio, Universitato de Sarrebrücken skribas:
"Oni povus establi kaj sekvi la principon: Estas pli bone lerni, prefere, facilan lingvon ol lerni malbone malfacilan."
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.53.19
La hegemonio de la angla ĉefe donacas kvin kategoriojn de avantaĝoj por la naskiĝ -anglalingvaj landoj :
" 1) kvazaŭ-monopola pozicio en la merkatoj por tradukado kaj interpreto xal la angla, la redaktado de anglaj tekstoj, la produktado de instruaj materialoj por la instruado de la angla ;
2) ŝpari tempon kaj monon en internacia komunikado, ĉar preskaŭ ĉiuj nedenaskaj parolantoj penas esprimi sin en la angla;
3) ŝpari tempon kaj monon por anglalingvanoj, kiuj malmulte penas lerni aliajn lingvojn;
4) la produktiveco de investoj en aliaj formoj de homa kapitalo, ĉar naskig-anglalingvanoj ne plu bezonas investi en lernado de fremdaj lingvoj;
Kaj (5) la reganta pozicio de anglalingvanoj en iu ajn intertraktado, konkurenco aŭ konflikta situacio en la angla. (P.65-66)
La ekzisto mem de ĉi tiuj distribuaj efikoj estas malmulte konata. Pri ili, ĝis nun ne estis detala takso (Grin, 2004a); sed preliminaj taksoj indikas, ke ĉi tiuj sumoj ĉiujare estas en miliardoj da eŭroj. En iu ajn alia kampo de publika politiko, tiaj translokigoj estus tuj raportitaj kiel neakcepteblaj. (P.66)
(...) Eblas trairi la instruadon de fremdaj lingvoj por enteni lingvan hegemonion "(p.68).
La kosto de tute-angla financo de la 27 ne-denaskaj anglalingvaj landoj estas ĉirkaŭ 25 miliardoj da eŭroj jare, samvalora al ĉirkaŭ kvarono de la eŭropa buĝeto. La kosto de Esperanto estas ĉirkaŭ dekoble pli malalta.
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 17.53.58
(Maurice GENEVOIX (ĴENEVŬA]) franca verkisto, porĉiama sekretario de la Franca Akademio, diris en intervjuo en la radio ĉe la nacia kanalo de Pierre Delaire [Deler], la 18-an de februaro 1955:
"Esperanto tute ne estas uniforma lingvo, robotlingvo, sed male, natura kaj fleksebla lingvo. [...] La lingvo Esperanto kapablas esprimi la plej subtilajn nuancojn de penso kaj sento, kaj tial kapablas esprimi plej ĝustan, literaturan, estetikan kaj naturan esprimon. kontentigi la plej apartistajn mensojn, kaj ĝi ne povas skui la fidelulojn de la naciaj lingvoj ... "
Plej multaj el la grandaj ĉefverkoj de monda literaturo estis tradukitaj al Esperanto. Plie la lingvo havas originalan literaturon kaj belajn poeziajn verkojn.
En Vikipedio, Esperanto estas unu el la 35 lingvoj la plej riĉaj en artikoloj.
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 18.01.09
La Akadémio de la sciencoj en Francio donis rezolucion en 1924 : ĝi esprimas la deziron, ke Esperanto, « ĉefverko de logiko kaj simpleco", estu enkondukita en la programon de Sciencaj klasoj kaj agnoskita kiel oficiala lingvo. en internaciaj kongresoj.
Pluraj dekoj de Premioj Nobelo subtenis Esperanton.
Gravas la tempo pasigita de ne-denaskaj anglalingvaj esploristoj pri la angla-studado. Ĝi ofte kostas efikecon en ilia sperta kampo.
Plie, la internacia scienca kunlaboro, kiu estas ĉefa por la homaro pri la ekologia krizo, estos pli efika per la uzo de la helpa internacia lingvo ol per ununura hegemonia nacia lingvo.
morico (Mostra el perfil) 20 d’agost de 2019 18.02.09
La pivota lingvo estas lingvo uzata por faciligi tradukojn de la sama teksto al multoblaj lingvoj. Nuntempe la ĉefaj traduk-iloj, kiel Guglo Traduko, funkcias kun la angla kiel pivota lingvo. Do por traduki tekston de la franca al la itala, unua traduko iras de la franca al la angla, poste dua de la angla al la itala.
Tamen la angla ne estas regula kaj preciza. Laŭ la fama usonana pedagogo kaj profesoro Edward Thorndike, « la 850 vortoj de la baza angla vortprovizo havas 21 120 malsimilajn signifojn ». Plie, homonimoj kaj idiomoj estas tre multnombraj.
La plej evoluintaj tradukprogramoj nuntempe baziĝas sur la angla, la statistiko kaj la kunteksto. Sed ĉi tiuj programoj, malgraŭ multe da progreso, estas ankoraŭ fonto de gravaj eraroj.
Kompare kun la angla, Esperanto estas regula lingvo, preciza, preskaŭ ne dubasenca. La identigo de la gramatika funkcio estas klara kaj tuja ; la monemoj (simplaj vortetoj) estas nevarieblaj; Homonimoj kaj idiomoj preskaŭ forestas; la polisemo de vortoj estas malofta.
La verkisto Tristan BERNARD sekvis tradukan eksperimenton en ses lingvoj, inkluzive Esperanton de literatura teksto, kaj poste gxia traduko denove al la franca. En la fino la verkisto diris: "Kiam mi havas teatran pecon por traduki eksterlande, mi unue traduku ĝin al Esperanto, ĉi tiu traduko farita, ĝi estos sendita eksterlande al kompetenta Esperantisto, kiu tradukos ĝin en sian gepatran lingvon. "