Закрыта
Макс. 500 сообщений.
Сообщений: 501
Язык: Esperanto
mikrstanley464 (Показать профиль) 28 августа 2020 г., 5:29:09
Zam_franca (Показать профиль) 29 августа 2020 г., 12:03:53
nornen (Показать профиль) 31 августа 2020 г., 20:32:21
Uns ist in alten mæren wunders vil geseit
Von helden lobebæren, von grôzer arebeit,
Von fröuden, hôchgezîten, von weinen und von klagen,
Von küener recken strîten muget ir nu wunder hœren sagen.
Ez wuohs in Burgonden ein vil edel magedîn,
Daz in allen landen niht schœners mohte sîn,
Kriemhilt geheizen; si wart ein schœne wîp.
Dar umbe muosen degene vil verliesen den lîp.
Ir pflâgen drîe kunege edel und rîch,
Gunther unde Gêrnôt, di recken lobelich,
Und Gîselher der junge, ein ûzerwelter degen.
Diu frouwe was ir swester, di fürsten hetens in ir pflegen.
- - - -
Nibelungov Běda
Nam jest skazano v staryh razkazah mnogo čudes
O herojah slavnyh, o velikom trudu,
O veselosti, slavjenjah, o plakaniju i narěkaniju,
Ob odvažnyh bojecev bitkě možete vy nyně čudesa slyšati.
Radla v Burgundiji taka dvorjanska děvica,
Že vo vsih stranah ne mogla byti krasivějša,
Kriemhilt zvana; ona byla krasiva žena.
Za njej dolžno bylo rycarov mnogo ostaviti tělo.
Ju hranili tri kralji dvorjanski i močni,
Gunther i Gêrnôt, bojeci blagorodni,
I Gîselher junak, razkošny rycar.
Dvorjanka byla jih sestra, ktoru vladeci držali pod jih opekoju.
- - - -
Ĉu iu povus revortigi la unuan strofon tiel, ke ĝi havas la saman ritmon kiel la originalo kaj la saman rimskemon A-A-B-B?
nornen (Показать профиль) 1 сентября 2020 г., 16:47:51
velut luna
statu variabilis,
semper crescis
aut descrescis;
vita detestabilis
nunc obdurat
et tunc curat
ludo mentis aciem;
egestatem,
potestatem
dissolvit ut glaciem
O Sudba
kako luna
stana izměnnogo,
vesgda rasteš
abo smenšaješ se;
žitje mrzko
nyně tvrděje
a potom lěči
igroju duha ostrost;
bědu,
moč
razvodi kako led.
Sors immanis
et inanis,
rota tu volubilis,
status malus,
vana salus
semper dissolubilis,
obumbrata
et velata
michi quoque niteris;
nunc per ludum
dorsum nudum
fero tui sceleris.
Sudba ogromna
i naprazdna,
kolo ty obračajuče se,
stan zly,
naduto zdravje
vsegda razvodimo;
v těnju
i za vualjem
me takože mučiš;
nyně igroju
hrebet goly
prinošu tvojej zlobě.
Sors salutis
et virtutis
michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria.
Hac in hora
sine mora
corde pulsum tangite;
quod per sortem
sternit fortem,
mecum omnes plangite!
Sudba zdravja
i čestnosti
mi nyně protivna,
jest slabost
i ustalost
vsegda v rabstvu.
Sej v časině
bez opozdnjenja
srdcem strunu udarjajte;
ibo sudboju
ruši krěpkogo,
so mnoju vsi plačite!
KatjaMcFlores (Показать профиль) 1 сентября 2020 г., 20:40:13
Či imaješ ekzistencialjnu depresiju abo prosto stradaješ od pohmelja?
nornen (Показать профиль) 1 сентября 2020 г., 21:05:11
Jesm stoik. Ja izběgaju iz depresije s pomočju ataraksije, priznavši, že vse věči –či dobre, či zle– sut toliko adiafora.
Ja nikogda ne stradaju od pohmelja; ja obimaju go, milovaju go, vitaju go.
StefKo (Показать профиль) 2 сентября 2020 г., 11:00:25
nornen:Der Nibelunge NôtKiom da silaboj estas en ĉiu verso? Mi demandas ĉar mi ne scipovas la germanan.
Uns ist in alten mæren wunders vil geseit
Von helden lobebæren, von grôzer arebeit,
Von fröuden, hôchgezîten, von weinen und von klagen,
Von küener recken strîten muget ir nu wunder hœren sagen.
(...)
Ĉu iu povus revortigi la unuan strofon tiel, ke ĝi havas la saman ritmon kiel la originalo kaj la saman rimskemon A-A-B-B?
nornen (Показать профиль) 2 сентября 2020 г., 15:03:49
StefKo:Kiom da silaboj estas en ĉiu verso? Mi demandas ĉar mi ne scipovas la germanan.Fakte ne gravas, kiom da silaboj havas ĉiu verso, sed gravas nur, kiom da akcentitaj silaboj ĝi havas. La metriko nomiĝas Langzeile (longlinio) kaj estas tia:
Ĉiu verso estas unu longlinio, kiu disfalas en du duonliniojn nomitajn Anvers (al-verso) und Abvers (de-verso), dividitajn per cezuro (paŭzeto):
Uns ist in alten mæren || wunders vil geseit
Von helden lobebæren, || von grôzer arebeit,
Von fröuden, hôchgezîten, || von weinen und von klagen,
Von küener recken strîten || muget ir nu wunder hœren sagen.
La unuaj sep duonlinioj enhavas po tri akcentitaj silaboj, sed la lasta (oka) duonlinio enhavas kvar:
Uns ist in alten mæren || wunders vil geseit
Von helden lobebæren, || von grôzer arebeit,
Von fröuden, hôchgezîten, || von weinen und von klagen,
Von küener recken strîten || muget ir nu wunder hœren sagen.
Kiom da neakcentitaj silaboj troviĝas antaŭ kaj malantaŭ la akcentitaj tute ne gravas. Ankaŭ eblas ke du akcentitaj silaboj troviĝas unu rekte post la alia (ekz: Dar umbe muosen degene || vil verlie-sen den lîp).
La Anverse ĝenerale havas inan rimon (t.e. la lasta silabo estas neakcentita), la Abverse povas havi libere inan aŭ viran rimon.
La rimo estas simpla AABB.
StefKo (Показать профиль) 3 сентября 2020 г., 6:08:33
Ĝermanlingva aleksandro
La anglalingva kaj germanlingva aleksandro estas sesjambo, ofte kun cezuro:
⏑– ⏑– ⏑– ‖ ⏑– ⏑– ⏑– (⏑)
Kroma lasta senakcenta silabo eblas, por ina rimo. Tiel, la ĝermana aleksandro havas 12 (se vira) aŭ 13 (se ina) silabojn.
Jambo estas verspiedo uzata en poezio. Ĝi konsistas el du silaboj, el kiuj la unua estas mallonga aŭ senakcenta, kaj la dua longa aŭ akcenta
Esperanta aleksandro
En Esperanto, la aleksandro tipe konsistas el du hemistikoj (hemistiko estas la duono aŭ fragmento de verso kiu mezuriĝas en metriko kiel se ĝi estus entera verso kaj tiu duono estas separita de la alia duono per paŭzo en la modulado aŭ cezuro. Cezuro estas spaco ene de verso, kiu separas ĝin en du partoj nomitaj hemistikoj), po sep silaboj, konsistantaj el du jamboj kaj unu amfibrako. Amfibrako estas trisilaba versero, konsistanta el unu longa aŭ akcenta silabo inter du mallongaj aŭ senakcentaj silaboj. Oni kutime notas ĝin per ∪—∪. Ekzemploj: "doloro" (unu amfibrako), "Tra densa | mallumo | briletas | la celo" (kvar amfibrakoj).
Jen skemo de la esperanta aleksandro:
⏑– ⏑– ⏑–⏑ ‖ ⏑– ⏑– ⏑–⏑
Pri la Esperanta aleksandro, William Auld komentis jene:
„Alia faktoro estas, ke Esperanto adaptiĝas al la teĥnikaj specialaĵoj de—verŝajne—ĉiuj lingvoj. Oni kutime tradukas la francan aleksandron per la angla kvinjambo, kaj inverse; tamen la naturo de la du versoj kaj de la du lingvoj estas reciproke tiel malsama, ke vera traduko apenaŭ estas ebla, kaj eĉ la plej bona traduko devas doni malĝustan impreson. Esperanto same taŭgas por reprodukti ambaŭ versojn: oni povas traduki aleksandron per aleksandro kaj kvinjambon per kvinjambo. Rezulte, la bonaj tradukoj donas fidindan impreson pri la originaloj! ”
Jen ekzemplo de germanlingva aleksandro, la aleksandra soneto “Ĉio vanas” (germane Es ist alles eitel) de Andreas Gryphius:
Du siehst, / wohin / du siehst, II nur Ei- / telkeit / auf Erden.
Ci vidas, kie ajn ci vidas, II nur Vano sur Tero.
⏑– ⏑– ⏑– II ⏑– ⏑⏑ ⏑–⏑
Was die- / ser heu- / te baut, II reißt je- / ner mor- / gen ein:
Tio, kion oni konstruas hodiaŭ II estos detruita morgaŭ:
⏑– ⏑– ⏑– II ⏑– ⏑– ⏑–
La slovianski estas simila al la pola pro la akcento. Kiel aspektas la aleksandro en la pola (el Vikipedio):
En la pola, ĉi tiu formo estas tre malofta pro malfacilaĵoj akiri puran jamban verson kaj en tre nenature sonanta versa ŝablono kun lasta silabo akcentita. En tradukoj, la aleksandro ofte estas igita en malsama linio, kutime dektri-silaba de miksita bazo, kiel ekzemple Jan Andrzej Morsztyn tradukis „Le Side“ de Corneille verkitan en la aleksandro.
nornen (Показать профиль) 3 сентября 2020 г., 16:19:32
Ŝajnas al mi, ke ne estos bezone sekvi strikte la Aleksandrinon, kaj ke ni povas esti iom pli liberaj pri la neakcentitaj silaboj. La germana originalo kutime ne estas analizata kiel jamba (◡—), sed kiel trokea (—◡) kun anakruzo (antaŭtakto):
Uns ist in alten mæren || wunders vil geseit
◡|—◡|—◡|—◡ ‖ —◡|—◡|—
La anakruzo povas manki aŭ esti unusilaba aŭ dusilaba:
Manko:
wunders vil geseit
—◡|—◡|—
Unusilaba:
Uns ist in alten mæren
◡|—◡|—◡|—◡
Dusilaba
muget ir nu wunder hœren sagen.
◡◡|—◡|—◡|—◡|—◡
Ĉiu trokeo (—◡) povas esti anstataŭigata per daktilo (—◡◡):
Dar umbe muosen degene
◡|—◡|—◡|—◡◡
La lasta trokeo de ĉiu hemistiko (duonvero) povas perdi la lastan silabon kaj fariĝi vira:
wunders vil geseit
—◡|—◡|—
TL;DR
Konsiderante ĉion ĉi, mi opinias ke por slovianska traduko, oni povas uzi tiun ĉi metron por la unuaj sep (tri-akcentaj) hemistikoj de ĉiu strofo:
(◡)(◡)|—◡(◡)|—◡(◡)|—(◡)(◡)
Kaj por la lasta (kvar-akcentaj) hemistiko de ĉiu strofo:
(◡)(◡)|—◡(◡)|—◡(◡)|—◡(◡)|—(◡)(◡)
Tio al ni donas pli grandan liberecon por akomodi la slovianskajn silabojn.
Jen mia provo de la unuaj du versoj:
V razkázah stáryh skazáno || nám je mnógo čudés,
O herójah vélmi slávnyh, || téžkoj trudnósti dělés,
◡|—◡|—◡◡|—◡ ‖ —◡|—◡◡|—
◡◡|—◡|—◡|—◡ ‖ —◡◡|—◡◡|—
Kion vi opinias? Ĉu vi havus inklinon, slovianskigi la sekvantajn du versojn?