Multan dankon por viaj klarigoj; ili helpas min multe.

Por mi, kiel neslavo, la elekto inter hoditi/idti, jezditi/jehati, voziti/vezti ktp estas tre malfacila. La MS’a gramatiko tekstas tion:

A special category of verbs in terms of aspects are verbs of motion. Unlike other verbs, they usually make a three-way distinction: non-directional imperfective, directional imperfective, perfective. The first of these expresses movement without any particular direction, and therefore has no perfective equivalent of its own. For example:

Mi interpretas tion tiel: Se la movado estas sencela, oni uzu hoditi/jezditi ktp, sed se la movado havas celon, oni uzu idti/jehati.

La unua linio de la poemo signifas Esperante pli malpli “La maljustaĵo ĉirkaŭir(ad)as nuntempe per aplomba paŝo.” La vorton “heute” mi ne interpretas kiel “hodiaŭ kaj nur hodiaŭ, nek hieraŭ nek morgaŭ” sed kiel “heutzutage = nuntempe”. Imaginu policiiston kiu ĉirkaŭiras sur la stratoj de urbo, observante sed sen difinita celo. Pri tio temas la linio. Konsiderante ĉion ĉi, ĉu vi uzus “idti” aŭ “hoditi”? Mi antaŭdankas.

- - - -

Tute nova demando pri vortordo. La himno de mia lando tekstas:

Recostada en el ande soberbio,
de dos mares al ruido sonoro,
bajo el ala de grana y de oro
te adormeces del bello quetzal.

La “vi” en tiu teksto estas Gvatemalo mem, kvazaŭ ĝi estus virino. La interesa punkto pri tiu tekstero estas la formovado de la genitivoj (markitaj nigrete). En konteksto lirika-poeta (ne en konteksto ĉiutaga), ĉu en slavaj lingvoj oni povus meti la genitivojn en la samajn lokojn? Ekz (mi tradukis sen ŝanĝi la vortordon):

Opierając się o górę dumną,
dwóch mórz przy szumie donośnym,
pod skrzydłem szkarłatu i złota
zasypiasz pięknego quetzala.

Konsiderante, ke “dwóch mórz” rilatas al “szum“ kaj “quetzala” rilatas al “skrzydło”. Ĉu en kantoj kaj poemoj, tiaj vortordoj eblas en la slavaj lingvoj?

@nornen:
Vi skribas: “Se la movado estas sencela”, sed kiel mi povas konstati ĉu ia movado estas sencela aŭ cela, se mi ne konas ĝian kuntekston, do intencon de la movo? Ekzemple: Moj syn hodi/ide v školu. Kiu verbo estas konvena? Se ni aldonados (mi substrekas „ad”) pli kaj pli la kuntekston, en ia momento ni konstatos: „Pli konvena estas la verbo...”. Tial mi preferus tiun diferencadon: "La ago estas unufoja aŭ ripetata". Tio kion mi skribas koncernas la polan. Mi ne estas spertulo rilate al MS.
Rilate al la policisto
Se mi vidas lin irantan sur strato, mi uzus idti, se mi scias ke li faras ĉirkaŭiron, mi uzus hoditi.
Pri dua demando
Mi suspektas ke la traduko ne estas bona.
Se temas pri la vortordo – en slavaj lingvoj la vortordo estas pli libera ol ekz. romanaj lingvoj pro uzado de la kazoj. Tio ne signifas, evidente, ke ĝi estas tute libera!
Ĉu en via traduko vortordo estas bona? Mi ne komprenas bone la polan tradukon (malbona traduko?) do mi ne povas konkrete respondi. Ni devus fari analizon de la teksto (aŭ turni nin al iu tradukisto) por bone traduki citatajn vortojn.

Ĉu en via traduko vortordo estas bona?

La vortoordo mi intence rekte kopiis el la hispana.

Mi ne komprenas bone la polan tradukon (malbona traduko?)

Evidente ĝi ne estas bona, ĉar mi ĝin faris.

Ni devus fari analizon de la teksto

Vot: Ni forigu la unuan linion, ĉar ĝi ne gravas; restas "de dos mares al ruido sonoro, bajo el ala de grano y de oro te adormeces del bello quetzal". Tia vortordo esta poeta-lirika. La ĉiutaga vortordo en la hispana estus:

Al ruido sonoro de dos mares, bajo el ala de grano y de oro del bello quetzal te adormeces.
Ĉe la bruo sonora de du maroj, sub la flugilo de skarlato kaj de oro de la bela kecalo vi ekdormas.
Przy szumie donośnym dwóch mórz, pod skrzydłem szkarłatu i złota (=skrzydłem szkarłatnym i złotym/złocistym) pięknego quetzala zasypiasz.

Ĉe kio vi ekdormas? Ĉe la sonora bruo.
Kies sonora bruo? La sonora bruo de du maroj.
Sub kio vi ekdormas? Sub la flugilo skarlatkolora kaj orkolora.
Kies flugilo skarlatkolora kaj orkolora? La flugilo de la bela kecalo.

Sed en la kanto, la vortordo estas otra:
Al ruido sonoro de dos mares, bajo el ala de grano y de oro del bello quetzal te adormeces.
fariĝas:
De dos mares al ruido sonoro ..., bajo el ala de grano y de oro ... te adormeces del bello quetzal.
(neeble en EO: ) *De du maroj ĉe la bruo sonora ..., sub la flugilo de skarlato kaj de oro ... vi ekdormas de la bela kecalo.
(ŝajna ankaŭ neeble en la PL: ) *Dwóch mórz przy szumie donośnym ..., pod skrzydłem szkarłatnym i złotym ... zasypiasz pięknego quetzala.

Tiu vortordo eblas en la hispana, sed certe ne en Esperanto, kaj leginte viajn komentarojn, ŝajnas, ke ankaŭ ne eblas en la pola. Ĉu ja?

en slavaj lingvoj la vortordo estas pli libera ol ekz. romanaj lingvoj

Eble tiu eldiro ne estas vera ĝenerale.

- - - -
Ankaŭ la latina (la patrino de la latinidaj lingvoj) havas tre liberan vortordon. La antaŭparolo de la Metamorfosoj de Ovidio komenciĝas tiel:

ín¹ nova² fért³ animús⁴ mutátas⁵ dícere⁶ fórmas⁷ córpora⁸.

Esperantigite:
La menso⁴ klopodas³ priparoli⁶ formojn⁷ ŝanĝitajn⁵ en¹ novajn² korpojn⁸.

Ĥaoso.

Tia vortordo ne eblas en nuna rusa, sed estis ebla en tempo de Lomonosov aŭ novgorodaj betulŝelaj leteroj.
Двух морей от звенящего шума, под крылами алыми и златыми просыпаешься ты красивого кецала.

1. Przy szumie donośnym dwóch mórz, pod skrzydłem szkarłatu i złota pięknego quetzala, zasypiasz. - ĝuste, sed la komo post quetzala necesas.
2. Przy dwóch mórz szumie donośnym, pod skrzydłem szkarłatu i złota pięknego quetzala, zasypiasz. - ankaŭ ĝuste (komo!). La stilo de 19-jarcenta romantisma poezio.
3. Dwóch mórz przy szumie donośnym ..., pod skrzydłem szkarłatu i złota ... zasypiasz pięknego quetzala. - nekomprenebla, sensenca.

Do:
Frazo 1 kongruas kun ĉiutaga vortordo en la hispana
Frazo 2 ne kongruas kun hispana poeta-lirika vortordo. Rimarku ke mi (ankaŭ vi) transmetis przy. Hispane (laŭŝajne) tio estus: Al de dos mares ruido sonoro...
3. Kiel mi ekskribis - sensenca. Oni povas ordigi ĝin ankaŭ tiel:
Przy dwóch mórz szumie donośnym zasypiasz, pod skrzydłem szkarłatu i złota pięknego quetzala.
Hispane (laŭŝajne):
Al de dos mares ruido sonoro te adormeces, bajo el ala de grana y de oro del bello quetzal.

Ĉu tio ĉi plaĉas al vi?

Rilate al la latina sentenco

Pola traduko estas:
Deziras prikanti estaĵojn ŝanĝitajn en novajn korpojn (pole: Bierze chęć opiewać postacie zmienione w nowe ciała)

Oni povas tiel reordigi ĝin (sen ŝanĝo de la senco):

En novajn korpojn deziras prikanti ŝanĝitajn estaĵojn aŭ:

En novajn korpojn, ŝanĝitajn estaĵojn deziras prikanti aŭ:

Deziras, en novajn korpojn ŝanĝitajn estaĵojn prikanti

Mi ne scipovas la latinan, sed en Eperanto ni havas ankaŭ grandan (kaj sufiĉan) kapablon diversspece ordigi la frazojn.

PS. La baroka literatura pola lingvo havis analogian al la latina ordigo de frazoj. Nun mi scias de kio. De la latina!

Bedaŭrinde "al de dos mares ruido sonoro" ne eblas en la hispana. Mi supozas, ke tio estas tia, ĉar ni havas du propoziciojn unu post la alia.

- - - -

Psihologična ocěnka na rabotě.
Psiholog: —Vy s synom proježdžajete črěz pustynju. Vy vidite u dragy avtomobil. Obstanavjajete. Šofer avtomobila je mrtvy, bagažnik je otvorjeny, a v bagažniku sut sto slitkov zlata. Kakovoj lekciji vy učite svojego syna?
Ja: —Nagni nogy, ne nagni hrebet.

- - - -

Zdravje

Od početka pandemije, každy večer, ja staraju se prigotoviti proteinovy koktejl. Ale one vsegda okazyvajut se Margaritami.

Kde jesmo objavili se!?

Kitajsky virus – kak vsečto kitajsko – trval kratko. Nyně vlada anglijsky virus. Jestli on bude vladati tako dolgo kako kraljeva Elizabeta II, jesmo v črnoj dirě, v zadnicy, to znači skoro budemo pokojni, umrěli!
Držajte se, drugi!

Saluton, amikoj.
Ahoj, prijatelji.
Tiu estas rakonteto el la rakontaro de Klod Piron "Lasu min paroli plu".
To je povědka iz sbornika Kloda Pirona "Lasu min paroli plu" (Pozvolite mně govoriti dalje).
====================
Izabela
Izabela

Izabela rigardas al la granda spegulo.
Izabela smotri v veliko zrcalo.

La knabino en la granda spegulo rigardas al Izabela.
Děvčina v velikom zrcalu smotri na Izabelu.

Izabela scias, kiu estas la knabino en la spegulo.
Izabela znaje, kto jest děvčina v zrcalu.

Tiu enspegula knabino estas juna, malgranda kaj ne bela.
Tamta zrcaljna děvčina jest juna, malorastla i ne krasiva.

Estas Izabela.
To jest Izabela.

«La mondo ne estas bela,» diras Izabela al la spegulo.
— Sej svět ne jest lěpy, — govori Izabela zrcalu.

«Mi ne estas bela, mi ne estas granda, mi estas juna, tro juna.
— Ja ne jesm krasiva, ja ne jesm vysoka, ja jesm juna, prěmnogo juna.

Nenio okazas al mi.
Ničto ne slučaje se so mnoju.

En la tuta mondo ne estas knabo, kiu venus al mi, dirus al mi «saluton» kaj sidus kun mi.
V cělom světu nemaje hlapca, ktory prihodil by do mene, govoril by mně "ahoj" i sěděl by so mnoju.

En la tuta mondo ne estas juna viro, kiu venus al mi, rigardus al mi kaj dirus:
V cělom světu nemaje mladogo muža, ktory prišel by do mene, posmotril by na mene i skazal by:

«Kara Izabela, vi estas juna kaj bela, sed vi laboras tro multe.
"Draga Izabela, ty jesi juna i krasiva, ale ty rabotaješ prězměrno mnogo.

Ne laboru nun.
Ne rabotaj nyně.

Venu kun mi.
Pojdi so mnoju.

Ne demandu, kiu mi estas, kio mi estas.
Ne pytaj, kto ja jesm i čto ja jesm.

Mi estas nur juna viro, kiu rigardas al vi kaj diras:
Ja jesm toljko mlady muž, ktory gledě na tebe i govori:

«Vi estas tute sola.
"Ty jesi sovsěm samotna.

Venu kun mi.
Pojdi so mnoju.

Kun mi la mondo estas bela kaj granda.»
So mnoju sej svět jest lěpy i veliky."

Sed ne venas tiu knabo, kaj en la tuta mondo nenio okazas.
No ne prihodi toj hlapec, i vo vsem světu ničto ne toči se.

Nenio okazas al mi, nenio nova okazas, nenio speciala okazas.
Ničto ne slučaje se so mnoju, ničto novo ne odbyvaje se, ničto osoblivo ne dělaje se.

Nur laboro, laboro, laboro...
Toljko rabota, praca, trud...

Estas tro.»
To je prězměrno.

«Mi sidas tute sola.
Ja sěděm absolutno jedna.

Mi rigardas al vi, spegulo.
Ja smotrju v tebe, zrcalo.

Kaj en la spegulo estas nur Izabela, la plej malbela knabino en la tuta mondo.
A v zrcalu jest toljko Izabela, najbolje nekrasiva děvčina v cělom světu.

Vere la nuna mondo ne estas bela.»
Zaisto nyněšny svět ne jest lěpy.

Kategoričny Imperativ

Ljudi bojajut se inoplanetjanov, ibo my mnimo, že oni budut odnositi se k nam tako, kako my odnosimo se k drugym životnym na Zemji.

- - - -

Pogreb

Kogda ja umru, ja hoču vikingsky pogreb, ale ja ne imaju barkasa. Tomu prosto kydnite moj trup na jahtu bylo kogo bogatogo i podpalite ju [1].

(Jedna jahta? Jedin jaht? Ja ne znaju a jesm izbral žensky variant.

Ahoj, Katja! Interesa avataro!
Kde ty jesi byvala? Koronavirus prěmogl tebe?

nornen:Kategoričny Imperativ

Ljudi bojajut se inoplanetjanov, ibo my mnimo, že oni budut odnositi se k nam tako, kako my odnosimo se k drugym životnym na Zemji.

- - - -

Pogreb

Kogda ja umru, ja hoču vikingsky pogreb, ale ja ne imaju barkasa. Tomu prosto kydnite moj trup na jahtu bylo kogo bogatogo i podpalite ju [1].

(Jedna jahta? Jedin jaht? Ja ne znaju a jesm izbral žensky variant.

En la pola jacht (prononco jaht) estas virgenra. Anstataŭ jaht vi povas uzi lod, kiu havas larĝan sencon, enhavas ankaŭ la vorton "jaĥto".

Nornen, ne navodi volka iz lěsa! (Jestli volěš - jaguara)