Saluton al ĉiuj.

Ĉi tie ne temas pri internacia geopolitika diskuto, sed pri grava demando por Lernu kaj ĝiaj forumanoj: ĉu la Lernu-administrantoj havas ĝis nun kaŝitan ideologian tendencon rilate geopolitikon, aŭ ĉu la ideologio de Esperanto limigas la liberecon esprimi opiniojn pri geopolitiko, internaciaj rilatoj kaj aktualaj aferoj.

La evento, kiu instigis ĉi tiun diskuton, estas la ŝajne maljusta forbaro de eksforumano Leopold, tre aktiva kontribuanto en la forumero Vidpunktoj, precipe pri aktualaj temoj kiel Ukrainio kaj Israelo. La administranto, nomata Jev, aplikis kvazaŭ fact-checking protokolon por rajtigi sin etikedi Leopold kiel propagandanto, manipulanto, mensoganto kaj malĝentilulo. Jev instigis ĉiujn forumanojn delacii, akuzi kaj denonci aliajn supozitajn manipulatorojn ĉe la forumo, por ŝpari al si la penon. Ŝajnas al mi, ke Jev implicite promesis kaŝi kaj protekti la identecojn de la denoncantoj, kio inkluzivas sekretecan kaj arbitran juĝadon.

SlavikDze iel protestis en la rusa, kaj Jev ne klarigis la verajn kialojn de sia ago kontraŭ Leopold; li nur implicite minacis SlavikDze, por ke ĉi tiu ne petu klarigojn de la Lernu-superulo Jev, kaj do silentu pri la afero.

Krome, Jev fermis, ankaŭ sen klarigo, mian forumfadenon "Ukrainio 2022". Li estas ĉefo kun limigita tempo por kontroli la forumon, kaj ŝajnas ke li preferas semi malkonfidon kaj instigi al akuzemo inter la forumanoj.

Mi ne mensogas nek manipulas: mi nur esprimas miajn opiniojn kaj invitas ĉiujn esprimi siajn vidpunktojn pri tio. Ĉu vi pensas, ke sekreta juĝado kaj instigo al denoncado estas bonaj por la forumo?

Kontrolu vi mem la spurojn de la cxu misa cxu malmisa jugxado:
https://lernu.net/forumo/temo/33642

Pri Leopold: Se mi volus doni argumenton al Jev, mi dirus ke Leopold estis tro aktiva, tro kreema kaj tro inteligenta por la nuna dekadenco de la forumo. La forumo ne meritas eksforumanon kiel Leopoldon; Lernu devus pagi al li salajron por vigligi la diskutojn pri aktualaj aferoj.

Mi neniam kontrolis forumon. Do mi morale ne rajtas doni konsilojm al Jev. Tamen:

Amiko diris al mi ke:

La arto de kontroli forumojn kaj sociajn retojn baziĝas sur delikata ekvilibro inter libereco kaj ordo. Administrantoj devas permesi al uzantoj esprimi opiniojn kaj partopreni diskutojn, ĉar ĉi tio vigligas la komunumon kaj fortigas senton de aparteno. Tamen, por eviti kaoson kaj protekti la ĝeneralan harmonion, ili devas ankaŭ starigi regulojn kaj limigi kondutojn, kiuj povas vundi, manipuli aŭ ofendi aliajn.

La veraj lertoj de administrantoj inkluzivas klare komunikitajn regularojn, kun rigora sed justa aplikado, kaj respondeman aliron, kiu ne ignoras uzantajn demandojn aŭ plendojn. Ili devas povi agnoski la diferencon inter konstruema kritiko kaj malbona konduto, agi kun trankvilo, kaj eviti personajn preferojn aŭ troan kaŝemon en siaj decidoj.

Alia esenca aspekto estas travideblo. Kiam administrantoj klarigas decidojn pri moderado, ili kreas komprenon kaj fidon. Ĉiu ago kontraŭ uzanto aŭ fermado de fadeno postulas klarigon, tiel ke la komunumanoj povas aprezi la motivojn kaj eviti senton de arbitreco. Lerta modereco ne celas sufoki esprimon, sed krei sekuran, respekteman spacon por viglaj interagoj.

Cxu vi pensas ke Jev bone agis?

Se li malbone agis, tio signifas, ke li misaplikis iun regulon aŭ ke iu regulo ne taŭgas. Pri kiu regulo temas?

Koncerne vin, mia "altebrila" kolego, temas pri neceso esti malpli hipokriteca kaj pli sincera.

Nedubinde, ke vi forbarus min laŭ viaj memaplikataj malklaraj reguloj, sed tiu fadeno ne koncernas min...

1. La baza teksto de nia temfadeno estas:

Jev:-
《Mi blokis Леопольд pro lia tre malrespekta stilo de komunikado kaj klara manipulado kaj mensogo en la mesaĝoj. Se vi konas aliajn uzantojn, kiuj faras la samon, bonvolu mencii ilin kun kelkaj konkretaj ekzemploj de mensogo aŭ manipulado. Mi mem ne havas eblon tiom aktive kontroli la prezentatajn faktojn. Mi ne blokas uzantojn pro iliaj opinioj, sed se iu klare kaj konscie mis-informas kaj mensogas, tio estas jam tute alia afero.》

2. La kerna ideo estas:
a) opinii ne estas, en Lernu-forumo, kontrauxregula, sed mensogi.
b) Jev invitas la forumanojn denonci mensogajn mesagxojn.

3. Por savi sin de tiu regulo, estas facila rimedo: meti antaux cxiu mesagxo: "Kelkaj "mensogoj" eble englitigxis en la tekston. Bv pardoni erarojn kaj averti min. Kelkaj cerboj plibone verkas ol unu sola".

4. Kio estas "persona opinio"? Tio ne tielm facile decidigxas, cxe la landaj legxaroj. Kaze de opinio dangxeri al sxtato aux al sxtataj legxoj, tiu opinio estas punendajxo de malamo aux psika perverso. Afisxi tiun opinion ricevas punon, se la delacio aux la polico efike funkcias.
Do oni vidas ke ne cxiuj opinioj estas senkulpaj aux nepunendaj laux landaj legxaroj. Cxu oni pensu ke nia forumo estas pli respektema al libero opinii ol sxtatoj?

Ekzercoj:
Trovi 20 opiniojn malpermesitajn en EU.

La identigo de opinioj malpermesitaj en la Eŭropa Unio (EU) estas delikata tasko, ĉar ĝi varias laŭ la leĝoj de ĉiu membroŝtato, kaj malpermesoj plejparte rilatas al esprimoj konsiderataj kontraŭleĝaj pro sia enhavo. Jen kelkaj ekzemploj de esprimoj, kiuj povas esti malpermesitaj aŭ limigitaj laŭ diversaj leĝoj en EU-landoj:

• Holokaŭsto-neo (ekzemple en Germanio, Francio, kaj aliaj landoj kun specifaj leĝoj).

• Instigo al malamo kontraŭ etnaj, religiaj, aŭ seksaj minoritatoj.

• Terorisma propagando aŭ instigo al terorismaj agoj.

• Kontraŭleĝa pornografio, inkluzive de infanpornografio.

• Blasfemaj deklaroj, en landoj kiel Irlando (kvankam tiuj leĝoj estas malpli uzataj nuntempe).

• Kalumnio kontraŭ publikaj oficiroj (aplikata diversgrade en landoj kiel Francio kaj Italio).

• Negado de genocidoj, krom la Holokaŭsto, laŭleĝe rekonitaj de EU aŭ landoj.

• Propagando por ekstremdekstraj aŭ ekstremmaldekstraj grupoj, se ĝi instigas al perforto.

• Komercaj fraŭdoj tra malveraj reklamoj aŭ misgvidaj asertoj.

• Malrespekto de civitaj simboloj, kiel flagoj aŭ himnoj, en certaj landoj.

• Rektaj minacoj kontraŭ individuoj aŭ grupo.

• Kruda insultado de religiaj kredoj, precipe se ĝi kaŭzas publikan maltrankvilon.

• Malkaŝado de ŝtatsekretoj aŭ aliaj konfidencaj informoj.

• Anonco de kontraŭleĝaj drogoj aŭ armiloj.

• Maljusta diskriminacio en publikaj rimedoj, kiel en dungado aŭ loĝado.

• Glorado de faŝismo, nazismo, aŭ similaj ideologioj.

• Falsaj novaĵoj, se ili grave endanĝerigas publikan sekurecon.

• Subteno de sklavismo aŭ homkomerco.

• Neaŭtorizita uzo de kopirajtita materialo, precipe en komerca kunteksto.

• Publika instigo al memmortigo aŭ aliaj memdamaĝaj agoj.

Nun mi alfrontas la ĉefan problemon por forumo rilate al Leopold. Bedaŭrinde, forumo ne ekzistas en ideala medio de esprimlibero.

Mi opinias, ke la leĝoj de la EU ne malpermesas "individue" esprimi opiniojn favorajn al Rusio, neŭtralajn, aŭ malsamajn ol la oficiala versio pri la milito en Ukrainio (2022). Tamen, persono kun tia opinio devas aparte solide argumenti por sukcesi superi kontroladon kontraŭ misinformado. Kontraste, "opinioj favoraj al la oficiala linio ne bezonas solidajn argumentojn por elteni tiajn kontrolojn." Ĉu ĉi tiu aserto mem baziĝas sur solidaj pruvoj? Se ne, ĝi ankaŭ riskas esti kandidato por ekskludo el la diskuto.

Indas rimarki, ke la agoj de la EU kaj la dominantaj opinioj en amaskomunikiloj pri la konflikto en Ukrainio ne estas la frukto de ampleksaj demokratiaj diskutoj, sed prefere de elitaj decidoj. Tiuj decidoj dependas ne nur de la interesoj de la EU, sed ankaŭ de tiuj de Usono. Ĉio ĉi celas substreki, ke eĉ individua opinio povas ĝeni la postulatan konsenton ene de la EU pri ĉi tiu geopolitika temo.

La EU efektive uzas diversajn metodojn por protekti sin, ne nur kontraŭ eksterlandaj opinioj, sed ankaŭ kontraŭ enlandaj. Tio inkluzivas kontrolon de enhavoj, limigon de specifaj informfluoj, kaj reguladon de amaskomunikiloj.

Ekzercoj

• Kiuj estas la metodoj uzataj de la EU por defendi sin kontraŭ eksterlandaj kaj enlandaj opinioj, ekz. pri la konflikto en Ukrainio?

• Ĉu ĉiuj opinioj havas egalan ŝancon esti esprimitaj en forumoj ene de la EU? Kial aŭ kial ne?

• Analizu, kiel la ekvilibro inter esprimlibero kaj geopolitikaj interesoj influis la politikan dialogon en la EU.

La Eŭropa Unio (EU) uzas diversajn metodojn por protekti sin kontraŭ eksterlandaj kaj enlandaj opinioj kiuj povus endanĝerigi ĝiajn valorojn, stabilecon, aŭ unuecon. Ĉi tiuj metodoj fariĝas aparte evidentaj en konfliktoj kiel tiu en Ukrainio, kie la EU devas alfronti kaj eksteran propagandon kaj internajn dividojn pri geopolitikaj temoj. Jen superrigardo pri la strategioj:

1. Kontraŭpropaganda iniciatoj

La EU efektivigas kontraŭpropagandajn kampanjojn por malneutraligi eksterajn influojn, precipe de landoj kiel Rusio, kiuj aktive uzas amaskomunikilojn kaj sociajn retojn por disvastigi misinformadon. Ekzemple, la East StratCom Task Force estis establita en 2015 por kontraŭbatali rusajn informmilitojn kaj antaŭenigi fidindajn informojn pri EU-agadoj en la regiono.

Ilo: EUvsDisinfo

EUvsDisinfo estas platformo kiu celas identigi kaj malkonstrui falsajn rakontojn, montrante ekzemplojn de misinformado pri temoj kiel la Ukrainia konflikto. Ĝi donas rimedojn al civitanoj kaj ĵurnalistoj por pli bone distingi inter faktoj kaj manipulado.

2. Leĝaj kaj regaj mekanismoj

La EU efektivigas regularojn kaj leĝojn por limigi la efikon de eksteraj kaj enlandaj opinioj, kiuj povas damaĝi publikan sekurecon aŭ disvastigi malamon.

Ekzemple:

• Leĝoj kontraŭ malamo kaj misinformado: Multaj membroŝtatoj, kiel Francio kaj Germanio, havas leĝojn kontraŭ misinformado en amaskomunikiloj, inkluzive sociajn platformojn. La EU ankaŭ petas teknologiajn gigantojn kiel Facebook, Twitter, kaj YouTube agi kontraŭ falsaj novaĵoj kaj malica enhavo.

• Digitaj Servoj Leĝo (DSA): Adoptita en 2022, ĉi tiu leĝo postulas ke interretaj platformoj rapide forigu kontraŭleĝan enhavon kaj provizu travideblajn raportojn pri moderigado de enhavo.

3. Subteno al sendependa ĵurnalismo

La EU promociis sendependan ĵurnalismon kiel rimedon por kontraŭbatali falsajn novaĵojn kaj protekti la publikon kontraŭ manipulado. Por tio:

• Ĝi financas sendependajn amaskomunikilajn projektojn en regionoj trafitaj de propagando, kiel en la orientaj najbarecaj landoj.

• Ĝi donas teknikan helpon al ĵurnalistoj por akiri sciojn pri kontrolado de faktoj kaj raportado pri geopolitikaj konfliktoj, kiel tiu en Ukrainio.

4. Diplomatiaj kaj politikaj rimedoj

La EU agas unuece sur la internacia scenejo por kontraŭi falsajn rakontojn kaj difini komunan pozicion, speciale rilate al geopolitikaj konfliktoj.

• Sanktioj kontraŭ eksteraj aktoroj: Ekde 2014, post la anekso de Krimeo fare de Rusio, la EU trudis larĝajn sankciojn al Rusio, celante influi la politikajn kaj ekonomiajn mekanismojn de la lando, kaj limigi ĝian propagandilon.

• Unuigita mesaĝado: La EU uzas siajn diplomatiajn retojn por promocii komunajn valorojn kaj faktojn pri konfliktoj, eviti ke membroŝtatoj disvastiĝu en konfliktantaj opinioj.

5. Kultura kaj eduka aliro

La EU klopodas longtempe kontraŭbatali propagandon per edukado kaj kulturaj iniciatoj. Ĉi tio inkluzivas:

• Amaskomunikila legopovo: Programoj estas lanĉitaj por instrui al civitanoj (precipe junuloj) kiel analizi informojn, rekoni propagandon, kaj kontraŭstari manipulan enhavon.

• Subteno al historia konscio: La EU financas projektojn, kiuj edukas homojn pri historiaj faktoj, kiel la Holokaŭsto kaj la Dua Mondmilito, por kontraŭi relativismon kaj misgvidan historiajn rakontojn.

6. Kontrolo de sociaj retoj

La EU kunlaboras kun grandaj teknologiaj kompanioj por limigi la efikon de manipulado kaj falsaj novaĵoj en sociaj retoj. Ekzemple:

• Kodo de Konduto kontraŭ Misinformado: Subskribita en 2018, ĝi petas platformojn monitori enhavon kaj pli travideble funkcii.

• Detekto de aŭtomatigitaj kontoj kaj "bot" retoj: Teknologiaj iloj estas uzataj por malaktivigi falsajn kontojn, kiuj disvastigas misinformadon.

7. Publika informado

La EU investas en informado de civitanoj per oficialaj kanaloj, antaŭenigante travideblajn kaj fakt-bazitajn informojn pri ĝiaj agoj en geopolitikaj aferoj. La celo estas redukti skeptikecon kaj konspiran teoriumadon inter civitanoj.

*

En konfliktoj kiel tiu en Ukrainio, la EU devas navigi kompleksan interplektiĝon de eksteraj propagandaj klopodoj kaj internaj opiniaj malkonsentoj. Kombinante leĝaron, teknologion, edukon, kaj diplomation, ĝi strebas antaŭenigi travideblecon, defendon de demokratiaj valoroj, kaj pli vastan publikan komprenon pri geopolitikaj aferoj. Tamen, la efikeco de ĉi tiuj strategioj ofte dependas de la kunordigo inter membroŝtatoj kaj la subteno de civila socio.

Laŭ mi, la tikla punkto estas, ke kelkaj sekretaj denoncantoj kuniĝis kontraŭ Leopold. Ĉu tiuj denoncantoj estis nur tre feblaj aŭ tre malicaj? Ili ja preferis sekrete denunci anstataŭ diskuti kun Leopold rekte. Eble ili iam diskutis, konvinkiĝis pri sia supereco kaj decidis silentigi Leopoldon per sendialogaj metodoj.

Ĉu ekzistas forumregulo, kiu diras: "Neniu opinio rajtas ĝeni alian forumanon, kaj se la ĝenito plendas, dum la ĝeninto insistas ĝeni per la sama opinio, la administranto devas agi severe kontraŭ la ĝeninto"?

Se ni relegas la bazan tekston de ĉi tiu fadeno, Jev ne akuzas Leopoldon je ĝenado, sed je mensogado. Por pruvi tion, Jev montras, ke artikolo, kies ligilo troviĝas en la mesaĝo de Leopold, ne subtenas la enhavon de tiu mesaĝo. Do, aŭ Leopold ne bone resumis, aŭ li tro libere interpretis la artikolon. Jev asertas, ke Leopold uzis "aŭtoritatan" artikolon por fortigi sian opinion kaj ke li fraŭde prezentis sin kiel humilan resumanton de "prestiĝa" artikolo.

Sed ĉu Leopold iam vere diris, ke li modeste resumis la cititan artikolon? Ĉu la artikolo estis simple ilustraĵo de ĝenerala temo, aŭ ĝi estis la fonto, kiu inspiris la mesaĝon (la guto, kiu troplenigis la glason de la Leopold-verka universo)? Ĉu la administranto opinias, ke pruvi Leopoldon malkompetenta kiel vikipediisto sufiĉas por pruvi lian supozatan oftan mensogemon?

Leopold fervore insistis pri sia praveco. Ĉu la denoncantoj opiniis sin malpli pravaj? Temas pri konflikto inter malmolaj kapoj, kaj la administranto (ŝajne ĝenita de la ĝenitoj) reagis, laŭ mi, tro impete al la premoj de la denoncantoj.

Ukrainiaj subtenantoj rajtas ja denunci kaj diskonigi siajn opiniojn per publikaj mesaĝoj en la forumo. Ili rajtas manipuli kaj propagandi – kial ne? Tio povus eĉ pliriĉigi la diskutojn. Sed ĉu ili parolas Esperanton?

---

Alia demando estas, ke la pasio de Leopold en liaj mesaĝoj igas lin suspektinda je ricevado de salajro de Rusio. Ĉu ekzistas pruvoj, ke la denoncantoj ne ricevis salajron de la CIA aŭ Ukrainio? La afero pri salajro estas tikla punkto. Ĉu salajrataj kontribuantoj devus esti malpermesitaj? Nur se ili ĝenas? Eble ili ja regas Esperanton pli bone ol la sensalajraj. Ĉu indas mediti pri tio?

Alia demando estas, ĉu la fluo de forumaj mesaĝoj servas aŭ malservas la ĝeneralajn celojn de la forumo?

Opiniado estas pasia sporto – rigardu Leopoldon. Kiam oni pasie uzas Esperanton, oni ofte forgesas pri gramatiko, vortaro, stilo, ktp. Kaj tamen, paradokse, oni tiam verŝajne atingas la esencon de Esperanto.

Geopolitiko – militoj, pandemioj, klimatkatastrofoj, tendencoj, kaj tiel plu – pasiigas kelkajn Esperantistojn. Tiuj opiniemuloj amas pravigi sin kaj konvinki aliajn. Ili kutime ne bone argumentas kaj ne estas kompetentaj vikipediistoj aŭ spertaj diskutigantoj. Tamen, ili ja sukcesas ĝeni aliajn opiniantojn.

Eĉ sciencistoj estas pasiaj interbatalantoj. Newton mem dediĉis duonon de sia vivo al malkovroj kaj la alian duonon al konfliktoj kun kolegoj.

La vera problemo ne estas la opinioj mem – nek ilia ebleco esti mensogaj aŭ malĝentilaj – sed ilia manko.

Kiam forumano spertas hiperaktivan fazon, sekretaj denoncantoj ofte plendas pri la "biaso". Ili eble diras: "Nova vizitanto povus pensi, ke Esperanto estas espiritisma, nudisma, por-Ukrainia, por-Rusia, kovim-kontraŭvakcina aŭ amigueisma" – depende de la hazardo de epoko.

Jen averto: gardu la forumon kontraŭ ekvilibristoj. Ĉar "ekvilibrigi la forumon" estas kiel murdi ĝin.