La seksa malsimetrio en Esperanto ĝenas min, same ĝenas multajn personojn. Estas pluraj proponoj de novaj pronomoj (ekz. ŝli, gi, ri, ktp) kaj sufiksoj (-iĉ), tamen estas forta opozicio kontraŭ ili, ĉar ili estas kontraŭfundamenta. Do mi pripensis se eblus trovi solvon laŭfundamentan...

Unue mi pensis pri uzo de la vorto "ulo", tamen tiu vorto ne klaras kiun ni priparolas, ĝi ŝajnas kiel "oni". Do, mi pensis pri kunmeti la proksimilon "ĉi", farante "ĉiulo"-n tiel, kiel en vortoj "ĉinokte" kaj "ĉijaro", ekzemple:

Kiam homo suferas, ĉiulo ( = li = tiu ĉi persono ) plendas.
Mi vidis ĉaron de ĉiulo ( = Mi vidis lian ĉaron ).

Tamen oni devas kompreni "ulo"-n kiel senseksa vorteto. Por emfazi sekson, oni uzu la malnovajn vortojn "li" kaj "ŝi" aŭ eĉ la kunmetaĵojn "ĉiviro"-n kaj "ĉiino"-n. Tiu eblus esti utila en frazoj kiel:

"Tiam Jesuo diris al ili (LA VIRINOJ): Ne timu; iru, diru al miaj fratoj, ke ili (LA FRATOJ) foriru en Galileon, kaj tie ili (LA FRATOJ) min vidos. Kaj dum ili (LA VIRINOJ) iris..."

Ĉisupre, "ili" raportas du malsamajn ularojn, la virinoj kaj la fratoj (ĉu estas nur virfratoj aŭ gefratoj?). Tiu frazo estus pli klare se oni dirus:

"Tiam Jesuo diris al ĉiinoj: Ne timu; iru, diru al miaj (vir/ge)fratoj, ke ili (aŭ ĉiviroj, aŭ ĉiuloj) foriru en Galileon, kaj tie ili (aŭ ĉiviroj au ĉiuloj) min vidos. Kaj dum ĉiinoj iris..."

Mi ankaŭ sugestas ke oni uzu vortojn kiel "patro", "frato", "instruisto" nepre seksneŭtrale. Kiam oni bezonas emfazi la viran sekson, oni uzu la prefikson "vir-": Virpatro estas patro, patrino estas patro, ambaŭ estas gepatroj.

Kio vi pensas pri tiuj sugestoj? Kaj pri la seksmalsimetrio en Esperanto?

Se sekssimetrio kaj seksneŭtraleco estas tiom gravaj, tiam mi proponas, ke oni antaŭ ol fari la lingvon tiel, oni unue faru la homojn sekssimetriaj kaj seksneŭtralaj.

Saluton!

Vilinilo:La seksa malsimetrio en Esperanto ĝenas min, same ĝenas multajn personojn.

Laŭ mia persona observo estas ĉefe viraj personoj, kiujn ĝenas la "seksismo" de nuntempa E-o.

Ĉu do inoj en E-ujo estas malgranda minoritato aŭ ĉu ili simple ne konsideras la aferon sufiĉe pricerbuminda?

Estas pluraj proponoj de novaj pronomoj (ekz. ŝli, gi, ri, ktp) kaj sufiksoj (-iĉ), tamen estas forta opozicio kontraŭ ili, ĉar ili estas kontraŭfundamenta.

Kiam mi eksciis pri geli el Vikipedia artikolo, mi tiom impresiĝis, ke mi dum kelka tempo eĉ uzis ĝin foje.

Sed mi jam rezignis pri tio.

Do mi pripensis se eblus trovi solvon laŭfundamentan...

... ĉu ...

Mi ankaŭ sugestas ke oni uzu vortojn kiel "patro", "frato", "instruisto" nepre seksneŭtrale. Kiam oni bezonas emfazi la viran sekson, oni uzu la prefikson "vir-": Virpatro estas patro, patrino estas patro, ambaŭ estas gepatroj.

Vi povas sugesti tion, sed por resti laŭ-Fundamenta -- kaj tion vi ja volas, ĉu ne? --, vi ne rajtas redifini patro tiel, ke ĝi ne plu estas viro.

Kiel biologiisto mi foje emas uzi singularan gepatro (faka lingvaĵo; germane: Elter, angle: parent), kiam laŭseksa distingo ne necesas.

* * * Averto: La ĉi-subaj frazoj povas esti konfuzaj por E-isto! * * *

En Ido la situacio estas tia:

Ekzistas sufiksoj por marki virecon kaj inecon. Anstataŭ prefiksa vir- oni uzas sufiksan -ul- en tiu planlingvo.

En Ido frato estas sekse neŭtrala, do por esprimi E-an frato oni bezonas uzi fratulo.

Sed patro ankaŭ en Ido konservis sian virecon. Ĉar -in- nur uzeblas kun neŭtrala radiko, patrino en Ido ne ekzistas. Anstataŭe oni devas uzi (la certe pli naturalisman) matro.

(Fontoj: Kiel kompreni la lingvon Ido kaj Provizora vortaro Ido-Esperanto)

Ne patre, sed certe frate,
Kolonjano

Vilinilo:La seksa malsimetrio en Esperanto ĝenas min, same ĝenas multajn personojn. Estas pluraj proponoj de novaj pronomoj (ekz. ŝli, gi, ri, ktp) kaj sufiksoj (-iĉ), tamen estas forta opozicio kontraŭ ili, ĉar ili estas kontraŭfundamenta. Do mi pripensis se eblus trovi solvon laŭfundamentan...

aldoni novajn pronomojn estas kontraŭfundamente, sed aldoni novajn sufiksojn eblas.

Tamen, se vi volus havi sekse neutralajn pronomojn, kiom da ili ni havu?
Kalkulu:
Bazaj:
1.Li
2.Ŝi
3.Ĝi
4.Li kiu naskiĝis kiel Ŝi
5.Ŝi kiu naskiĝis kiel Li
6.Li kaj Ŝi samtempe.
k.t.p.
Kaj ni havu ĉiujn kombinaĵojn de tiuj, do almenaŭ du en sesa potenco, 64.
Ĉu vi povus memori tiom da pronomoj?

Pri 'ĉi': vi ne povas fari de ĝi substantivon, adjektivon, adverbon ĉar 'ĉio', 'ĉia', 'ĉie' jam havas alian signifon. Sed por via celo ne necesas 'ĉi':

'ulo' jam signifas 'vivanta estaĵo' (laŭ ReVo), sed estas substantivo, ne pronomo.
Pri 'ĉiulo' kelkaj povas pensi ka mankas vokalo kaj tio estas 'ĉiu-ulo', 'ĉio-ulo', 'ĉiaulo', 'ĉie-ulo' aŭ eĉ 'ĉies-ulo'.
Sed vi povas diri 'ĉi ulo' (duvorte) anstataŭ 'ĉi tiu homo'.

KoLonJaNo:
Vi povas sugesti tion, sed por resti laŭ-Fundamenta -- kaj tion vi ja volas, ĉu ne? --, vi ne rajtas redifini patro tiel, ke ĝi ne plu estas viro.

Kiel biologiisto mi foje emas uzi singularan gepatro (faka lingvaĵo; germane: Elter, angle: parent), kiam laŭseksa distingo ne necesas.

Vi pravas, sed la uzado de 'ge-' kun ununombraj vortoj ankaŭ estus ridifino de sian signifon... Diri 'gepatro' estas erara, oni nur eblas diri 'gepatroj'. Tial Esperanto estas konfuza foje, la vorto 'patro' ja eblas esti vira aŭ neŭtra.

sergejm:aldoni novajn pronomojn estas kontraŭfundamente, sed aldoni novajn sufiksojn eblas.

Tamen, se vi volus havi sekse neutralajn pronomojn, kiom da ili ni havu?
Kalkulu:
Bazaj:
1.Li
2.Ŝi
3.Ĝi
4.Li kiu naskis kiel Ŝi
5.Ŝi kiu naskis kiel Li
6.Li kaj Ŝi samtempe.
k.t.p.
Kaj ni havu ĉiujn kombinaĵojn de tiuj, do almenaŭ du en sesa potenco, 64.
Ĉu vi povus memori tiom da pronomoj?

Ekzakte pro tiu, mankas neŭtra pronomo en Esperanto, havante unu ni povus diri iun el tiuj 64 kombinaĵoj kun ununura vorto.

sergejm:Pri 'ĉi': vi ne povas fari de ĝi substantivon, adjektivon, adverbon ĉar 'ĉio', 'ĉia', 'ĉie' jam havas alian signifon. Sed por via celo ne necesas 'ĉi':

'ulo' jam signifas 'vivanta estaĵo' (laŭ ReVo), sed estas substantivo, ne pronomo.
Pri 'ĉiulo' kelkaj povas pensi ka mankas vokalo kaj tio estas 'ĉiu-ulo', 'ĉio-ulo', 'ĉiaulo', 'ĉie-ulo' aŭ eĉ 'ĉies-ulo'.
Sed vi povas diri 'ĉi ulo' (duvorte) anstataŭ 'ĉi tiu homo'.

La problemo kun ulo estas ke ĝi ne klaras kiun ni priparolas, ekzemple:
"Kiam homo suferas, ulo plendas."
Kiu ulo? La sama homo aŭ alia? La vorteto 'ĉi' antaŭ ulo klarigas ke ulo estas la sama homo.

R2D2!:Mı ĉıam kredıs/as/os tıon, ke la plej bona solvo al ĉı tıu “problemo” estas nur uzı la ȷam ekzıstanta “ĝı” kıel seksneŭtrala pronomo.

Eblas, sed ne plaĉas al mi raporti homojn kun pronomo por aĵoj kaj bestoj...

R2D2!:Mı ĉıam kredıs/as/os tıon, ke la plej bona solvo al ĉı tıu “problemo” estas nur uzı la ȷam ekzıstanta “ĝı” kıel seksneŭtrala pronomo.

—Ilhuıtemoc δ

En hungara lingvo estas tiel:
ő - li, ŝi, ĝi
ők - ili (-k estas multenombro)

R2D2!:Mı ĉıam kredıs/as/os tıon, ke la plej bona solvo al ĉı tıu “problemo” estas nur uzı la ȷam ekzıstanta “ĝı” kıel seksneŭtrala pronomo.

—Ilhuıtemoc δ

Mi pensas, ke tio estis la propono de Zamenhof.

Mi uzas 'ĝi'-n, kiel sugestis Z. Kiam necesas, mi uzas 'vir-'n. Kaj neŝerce, mi ĉiam sukcesis esprimi ĉian aspekton de mia elpenso.

Sammondane,
Ĥod

Vilinilo:Vi pravas, sed la uzado de 'ge-' kun ununombraj vortoj ankaŭ estus ridifino de sian signifon... Diri 'gepatro' estas erara, oni nur eblas diri 'gepatroj'. Tial Esperanto estas konfuza foje, la vorto 'patro' ja eblas esti vira aŭ neŭtra.

Laŭ ReVo:
Patro: Virseksulo naskiginto de ido

Do patro neniam eblas esti neŭtra, ĉar patro ĉiam estas virseksulo.

Mi pensas ke oni povas fari laŭfundamentan kunmetodan vorton, kiu signifas 'unu ulo el la gepatroj', ekzemple 'elgepatrarulo'.