Skip to the content

Esperanto mankas esprimojn?

by Jorn644, August 1, 2010

Messages: 30

Language: Esperanto

sergejm (User's profile) August 1, 2010, 1:34:15 PM

jan aleksan:ĝuste ne temas pri lerneja instruado.
Sed pri kio temas? "pliatigi" povas esti uzata ne nur pri instruado, sed vi devas precizigi tion, ĉar simpla "mi pliatigis ŝin" signifas "mi levis ŝin" (eble sur la ŝultrojn, por ke ŝi pli bone vidu okazantaĵon).
"eduki" eble estas bona vorto, sed mi ne scias cirkonstancoj por taksi tion.

sergejm (User's profile) August 1, 2010, 1:43:02 PM

Jorn644:Sed mi ne bone komprenas kion estas "elkonstrui"
Tio estas ke la domo estas konstruita, kaj vi aŭ iu alia (ne gravas) povas loĝi en ĝi.
Kaj oni ne planas (sed eble nur nun) pligrandigi la domon
"Mi eledukis ŝin" signifas ki vi finis ŝian edukadon, sed eble poste iu alia kaj eble eĉ vi mem edukos ŝin sed pri io alia.

sergejm (User's profile) August 1, 2010, 2:35:58 PM

Mi ridardis nederlandajn tradukojn en ReVo kaj vidis, ke "eduki" taŭgas. Sed verŝane temas ne pri "eleduki" (fini edukadon), sed pri "ekeduki" (komenci edukadon). La aŭtoro elektu ĉu uzi simplan "eduki" aŭ precizigi la signifon per prefikso.

Chainy (User's profile) August 3, 2010, 10:46:13 AM

Mi longatempe ne respondis al tiu ĉi demando, ĉar estis ankaŭ por mi kiel anglalingvano malfacile kompreni la uzadon de 'eduki' en Esperanto.

Oni ofte vidas frazojn kiel ekzemple "Ŝi estas bonedukita homo" aŭ simple 'edukita homo', kiuj plej ofte havas la signifon, ke ŝi estas 'well-educated' or 'an educated person'. Tio signifas, ke ŝi ricevis bonan edukadon en lernejo kaj poste verŝajne ankaŭ en universitato ktp...

Kiam oni volas diri, ke la gepatroj bone instruis sian infanon pri moraloj, kaj la kutimoj de ĝentileco kaj dececo, tiam oni dirus en la angla 'She's a well brought-up person'. Kiel oni tion dirus en Esperanto? Nu, laŭ mi la unua signifo de 'bonedukita' rilate al plenkreskuloj temas pri edukado en universitato ktp - Se ni volas diri ke plenkreskulo estas 'well brought-up' do necesas verŝajne diri 'bonedukita de siaj gepatroj' Kaj la vorto 'edukita' (sen 'bon') verŝajne ĉiam temas pri universitato ktp (edukita homo)?!

Kiam oni parolas pri infanoj kaj adoleskuloj (junaĝuloj) do oni povas kompreni, ke 'bonedukita' kutime temas pri 'upbringing' (la edukado/ upbringing de la infano/junaĝulo fare de la gepatroj).

Do, kiam ni legas 'Li bone edukis sian filinon', la signifo estas plej verŝajne "He brought his daughter up well' aŭ 'He raised his daughter well'

Rilate al via anglalingva frazo: "I found her a year ago and before I knew it I was raising her" eble oni povus traduki ĝin tielmaniere:

1. Mi trovis ŝin antaŭ unu jaro, kaj jam post malmulta tempo mi komencis edukadi ŝin kiel gepatro

Aŭ eble,

2. Mi trovis ŝin antaŭ unu jaro, kaj jam post malmulta tempo mi fariĝis por ŝi kvazaŭ patro.

Rimarkindaĵoj:

- 'and before I knew it' - Mi pensas, ke oni ne povas laŭlitere traduki tian esprimon en Esperanton. Estas surprizo por mi, ke eblas en la nederlanda! (Ŝajne la nederlanda pensmaniero pli similas al la angla ol mi supozis!)

- Povas esti, ke iuj ne ŝatas la vorton 'gepatro'. Do, eblas evidente simple diri 'patro' aŭ 'patrino'... Mi aldonis 'kiel gepatro' nur por ke estu tute klare, pri kio temas la vorto 'edukadi'... Sed, eble tio ne necesas.

Nu, povas esti, ke mi ne tute pravas, sed tio estas mia nuna kompreno de la vorto 'eduki'. Eble, ĝi iom ŝanĝiĝos...? rideto.gif

mihxil (User's profile) August 3, 2010, 11:21:56 AM

Van Dale priskribas 'educatie' baze kiel 'opvoeding' sed ankaŭ aldonas signifon 'onderwijs' (instruado). PIV priskribas 'eduki' sen tiu 'instrua' signifo.

Ankaŭ mia konkludo do estus ke 'eduki' estas bona radiko por traduki 'opvoeden'.

Por diri ke iu estis bone instruita en lernejoj, mi sugestus ke oni diru 'boninstruita', kaj ne 'bonedukita'.

darkweasel (User's profile) August 3, 2010, 1:24:44 PM

miĥil:Por diri ke iu estis bone instruita en lernejoj, mi sugestus ke oni diru 'boninstruita', kaj ne 'bonedukita'.
+1
La koncernaj esprimoj en la germana estas gelehrt (= "instruita") kaj erzogen (= "edukita"). En ekz. la angla, oni diras education ne nur por "edukado", sed ankaŭ por "instruado". (La fama frazo we don't need no education estu do, se oni precize tradukas, en Esperanto: ni ne bezonas edukadon nek instruadon.)

super-griek: Mi konsentas, ke por la demandita frazo patri ŝajnas la plej bona solvo.

Chainy (User's profile) August 3, 2010, 1:57:31 PM

darkweasel:En ekz. la angla, oni diras education ne nur por "edukado", sed ankaŭ por "instruado".
Ŝajne ankaŭ estas tiel en Esperanto: www.edukado.net

Chainy (User's profile) August 3, 2010, 2:07:15 PM

darkweasel: En ekz. la angla, oni diras education ne nur por "edukado", sed ankaŭ por "instruado". (La fama frazo we don't need no education estu do, se oni precize tradukas, en Esperanto: ni ne bezonas edukadon nek instruadon.)
En la angla, 'education' kutime rilatas al la instruado, kiun oni ricevas en lernejo aŭ universitato ktp...

Por la alia senco, kiun vi mencias, tio estus 'upbringing'. (Eduki siajn infanojn = to bring up your children)

mihxil (User's profile) August 3, 2010, 2:09:05 PM

Chainy:
darkweasel:En ekz. la angla, oni diras education ne nur por "edukado", sed ankaŭ por "instruado".
Ŝajne ankaŭ estas tiel en Esperanto: www.edukado.net
Tio do ŝajnas esti fuŝo, supozeble temas pri instruado.

Chainy (User's profile) August 3, 2010, 2:16:40 PM

La retpaĝaro 'edukado.net' ne donas al ni informojn pri kiel gepatroj eduku siajn infanojn! Ĝi temas pri informilo por instruistoj de Esperanto, do pri 'instruado'. Ŝajne 'Edukado' havas du signifojn en Esperanto. Verŝajne la kunteksto montras al ni kiel ĝuste uzi la vorton 'eduki'. Mi provis kompreni tion en mia pli frua mesaĝo...

"patri" povus esti ebla, sed tio sonas iom strange al mi en la kunteksto 'I brought her up/ I raised her'. Kiel mi jam diris, mia nuna prefero estus "Mi edukis ŝin kvazaŭ patro" aŭ io simila...

Back to the top