Mergi la conținut
Răspunde

La evoluo de Esperanto

de jchthys, 16 februarie 2013

Contribuții/Mesaje: 82

Limbă: Esperanto

darkweasel (Arată profil) 24 februarie 2013, 20:03:52

Kirilo81:Nu, mi plieksplicu:

Unue, neniu garantias, ke Chomsky pravas. Ĝis nun mankas ajna pruvo de la generativismo.
Evidente, mi scias tion.

Mi volis nur refuti la argumenton, ke la nereguleco de esti estas lingva universalaĵo. Mi konfesas, ke precize tion neniu tie ĉi fakte diris, sed iuj asertoj ja estis proksimaj al tio. ridulo.gif

jchthys (Arată profil) 25 februarie 2013, 00:52:14

Dankon, N-true, pro viaj helpemaj kaj pensemaj rimarkoj!

Altebrilas (Arată profil) 25 februarie 2013, 22:15:31

Kirilo81: Ĉe la latina esse morfologiaj ŝanĝoj estis pli gravaj ol fonetikaj:

*h1ésmi > *esm → sum (kp. malnovlat. esum)
*h1ési → *ess > es*
*h1ésti > *est > est
*h1smés > *smes → *smos > sumus
*h1sté(s) > *stes → estis
*h1sénti > *sent → *sont > sunt
Tio estas ege interesa. Ĉu la verbaj finaĵoj funkcias ankaŭ tiel por aliaj hindeŭropidaj lingvoj, kiel la germana aŭ la rusa (krom por "esti", kiu en tiu lasta lingvo estas plejsimpligita je la prezento)?

Kirilo81 (Arată profil) 26 februarie 2013, 08:56:35

Altebrilas:
Kirilo81: Ĉe la latina esse morfologiaj ŝanĝoj estis pli gravaj ol fonetikaj:

*h1ésmi > *esm → sum (kp. malnovlat. esum)
*h1ési → *ess > es*
*h1ésti > *est > est
*h1smés > *smes → *smos > sumus
*h1sté(s) > *stes → estis
*h1sénti > *sent → *sont > sunt
Tio estas ege interesa. Ĉu la verbaj finaĵoj funkcias ankaŭ tiel por aliaj hindeŭropidaj lingvoj, kiel la germana aŭ la rusa (krom por "esti", kiu en tiu lasta lingvo estas plejsimpligita je la prezento)?
Nu, la prahindeŭropa depende de la tenso kaj modo havis kelkajn arojn da verbaj finaĵoj, kiuj parte dependas unuj de la aliaj, ekz. la plej oftaj (kiel en la supra ekzemplo kun la radiko *h1es- 'ekzisti' ) estas *-mi, -si, -ti, -me(s/n), -te(s), -nti (por la prezenco), evidente derivaĵoj de la pli simpla (ekz. preteritaj, sed origina ekstertempaj) *-m, -s, -t, -me, -te, -nt (ankaŭ la mediopasivaj finaĵoj parte baziĝas sur ili). Neregulaĵon oni trovas nur en la 1a singulara persono ĉe stamoj, kiuj formiĝas per la sufikso *-e/o-, nome la finaĵo estas *-ō(m), sed verŝajne tio devenas de regula *-o-mi pere de sonŝanĝiĝo.

Parenteze, estas supozoj, ke la verbaj finaĵoj devenas de pronomoj, sed mankas "pruvo".

zan (Arată profil) 26 februarie 2013, 10:43:55

Ankaŭ la japana lingvo ŝanĝis la sonojn laŭregule kaj nun ĝi fariĝis kompleksa. Nun ni ne scias, kiel ŝanĝiĝis nia lingvo, kiel ĝi estis antaŭe. Tion scias nur fakuloj. Ŝanĝiĝo facile okazas, sed el tio rezultas malfacilaj ne-regulaĵoj. Do mi opinas, ke ni povas facile ŝanĝi Esperanton sed ni ne faru tion por estontuloj.

Plue, prononca facileco ne estas sama inter diversaj lingvanoj. Ekzempligitaj malfacilaĵoj por eŭropanoj ne estas malfacilaj por mi. Male, mia malfacilaĵo verŝajne facilas por aliaj. Ĉiuj havas siajn malgrandajn malfacilaĵojn en Esperanto. Pro tio mi ŝatas Esperanton.

sudanglo (Arată profil) 26 februarie 2013, 13:21:03

Sudanglo denove kun siaj sensciencaj kontraŭlingvistikaj ideoj, ho ve...
Kaj ĉiam tia ĝis oni pruvos al mi ke lingvistiko estas scienco. Kiam vi laste faris eksperimenton N-true en via laboratorio?

Kirilo81 (Arată profil) 26 februarie 2013, 13:43:20

sudanglo:
Sudanglo denove kun siaj sensciencaj kontraŭlingvistikaj ideoj, ho ve...
Kaj ĉiam tia ĝis oni pruvos al mi ke lingvistiko estas scienco. Kiam vi laste faris eksperimenton N-true en via laboratorio?
Oni ne devas fari eksperimentojn por esti sciencisto. Opinii nur natursciencojn sciencoj signifas ne kompreni la esencon de scienco.
Se vi volas serĉi ŝajnsciencon, prefere rigardu al la teologio.

jchthys (Arată profil) 27 februarie 2013, 02:34:35

sudanglo:
Sudanglo denove kun siaj sensciencaj kontraŭlingvistikaj ideoj, ho ve...
Kaj ĉiam tia ĝis oni pruvos al mi ke lingvistiko estas scienco. Kiam vi laste faris eksperimenton N-true en via laboratorio?
Oni konduktas "kampan laboron" tre ofte—en la propraj landoj kaj en eksteraj, antaŭe nekonataj, landoj. Oni ne prenas teoriojn el la aero.

fajrkapo (Arată profil) 1 mai 2013, 21:08:15

Altebrilas:Mi jam aŭdis "'stas" anstataŭ "estas" uzata en kanzonoj.
(skriba referenco eble trovebla)

Mi aŭdis "malde" anstataŭ "maldekstre" en gimnastika - aŭ danca - kurso, por ke ĝi estu klare distingebla de "dekstre"...
Nu, ankaŭ ke en kanzonoj, poezio, aŭ similaj aferoj, estintus eble regulo por elimini -as-n el la estanteco (ĉu elizio?), por agi rimojn pli facile aŭ rapide, kiel ĉe o-vortoj, ankaŭ ĉe as-vortoj. Eble plia uzado en tiuj aferoj farus ĝin iutage.

Altebrilas (Arată profil) 2 mai 2013, 09:33:32

La scienceco de lingvistiko ne estas simpla afero, ĉar le sciencoj kiuj zorgas pri la lingvo kaj la lingvokapablo apartenas al pluraj fakoj. La tri ĉefaj fakoj estas:
- lingvistiko, kiu studas la spurojn de la lingva aktiveco. Ĝi laboras el materialo (lingvaj korpusoj) kaj uzas rigorajn metodojn. Lingvistoj malfidas teoriemulojn kiuj imagas ekzemplojn por pravigi siajn teoriojn.
- informadiko, kiu provas imiti la lingvajn mekanismojn de la homo, sen studi ilin: nur la rezulto gravas. Ekzemplo estas aŭtomata tradukado.
- neŭrologio, kiu studas interalie la partojn de la cerbo kiuj rilatas al la lingvokapablo. Ili disponas pri sciencaj aparatoj kiuj ebligas al ili vidi ("neŭro-bildado" ) kiuj partojn de la cerbo funkcias kiam la homo havas tiun aŭ tiun lingvan aktivecon.

La scioj necesaj por taŭge kaj science studi kaj ellabori planlingvon apartenas al tiuj tri fakoj.

Înapoi mai sus