Al la enhavo

"La birdo flugis trans multe(n?) da riveroj."

de akueck, 2014-oktobro-24

Mesaĝoj: 87

Lingvo: Esperanto

akueck (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 07:14:02

Terurĉjo:
dankon, estimata s-ro akueck, pro tre interesa problemo.
Ne dankinde. Ne estis mi, kiu estigis tiun lingvan demandon, sed ano de alia forumo. La de li prezentita ekzemplofrazo estis, se mi bone memoras:
"Li shovas la nazon en multe(n?) da vazoj."

En tiu alia forumo kundiskutis ankau Akademianoj, el ili Bertilo. Lau li adverbo de kvanto ne povas havi n-finajhon.

Tamen neniu prezentis konvinkan norman bazon por tio.

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 17:56:04

Ĉu oni povas uzi MULTEN? Kial ne MULTON? Trans kion? Trans multon.
Flugas trans multon da...

Mi havas kiom? Multe da io.
Mi iras trans kion? Trans multon da...

Trans kien aŭ trans kiomen estas nevera (elpensita formo) demando.

akueck (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 18:05:03

Lakiro:Ĉu oni povas uzi MULTEN? Kial ne MULTON?
Tion, ke la vortigo "la birdo flugis trans multon da riveroj", estas ghusta, neniu pridubas.

Lakiro:Mi havas kiom? Multe da io.
Mi iras trans kion? Trans multon da...

Trans kien estas nevera demando.
Sed lau tia logiko ankau "la birdo flugis trans multe da riveroj" estas erara, char la el tio chi rezulta "trans kie" estas - vialogike - "nevera respondo" demando.gif.

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 18:06:50

akueck:
Lakiro:Ĉu oni povas uzi MULTEN? Kial ne MULTON?
Tion, ke la vortigo "la birdo flugis trans multon da riveroj", estas ghusta, neniu pridubas.

Lakiro:Mi havas kiom? Multe da io.
Mi iras trans kion? Trans multon da...

Trans kien estas nevera demando.
Sed lau tia logiko ankau "la birdo flugis trans multe da riveroj" estas erara, char la el tio chi rezulta "trans kie" estas - vialogike - "nevera respondo" demando.gif.
Vi absolute pravas! ridulo.gif

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 18:35:41

MULTE estas kvanta adverbo, kiu ne povas havi formon de la akuzativo.
Tamen substantivo MULTO povas akcepti formon de la akuzativo.

Trans kiom(en)? - neekzistanta formo de la demando.
Trans kiom? - neekzistanta formo de la demando.
Trans kion? - la ekzistanta.

amigueo (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 18:55:50

"MULTE, kiel kvanta adverbo, ne povas ricevi N de akuzativo."

mi havas tri amikojn
mi havas trion da amikoj

(pardonu, kara komencanto, "trio" ne signifas "esti la tria")

mi havas trien da amikoj
mi havas trie da amikoj

mi havas mult amikojn
mi havas kelk amikojn
kiu havas tridekkelk amikojn?

ĉu iu ĉisupera frazo estas nelaŭgramatika? antaŭdankon

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-25 19:21:14

amigueo:"MULTE, kiel kvanta adverbo, ne povas ricevi N de akuzativo."

mi havas tri amikojn
mi havas trion da amikoj

(pardonu, kara komencanto, "trio" ne signifas "esti la tria")

mi havas trien da amikoj
mi havas trie da amikoj

mi havas mult amikojn
mi havas kelk amikojn
kiu havas tridekkelk amikojn?

ĉu iu ĉisupera frazo estas nelaŭgramatika? antaŭdankon
Apliku ĉiam provan vorton en demando!
KIOM da amikoj mi havas? Tri (trion da.. se demandas KIUN)!

Neniu diras KIOMen aŭ KIOMe - trien (trie). Tio estas absurdaĵo!

akueck (Montri la profilon) 2014-oktobro-26 09:00:40

Lakiro:Trans kiom? - neekzistanta formo de la demando.
Oni nepre povas gramatike ghuste demandi: "Trans kiom da riveroj flugis la birdo?"

Lakiro:Trans kiom(en)? - neekzistanta formo de la demando.
Chu nur hazarde ghis nun neniu uzis la kunmetajhojn "kiom'e", "kiom'e'n" kaj "mult'e'n"?

Au chu ilin malpermesas iu regulo? Se jes: Kiu?

Efektive estas Regulo 4, lau kiu la bazaj nombrovortoj estas ne-deklinacieblaj. Sed "kiom" kaj "mult'" ne estas bazaj nombrovortoj. Kial do Regulo 4 koncernu ilin?

Miascie ankau ne estas en la Fundamento iu modelfrazo kun nur e-finajh-hava adverbo de kvanto, kvankam aldona n-finajho estas atendebla lau Regulo 13.

Kion ni pretervidas?

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-26 18:15:45

Se ekzistas demanda vorto, kiun vi povas diri, do ekzistas kaj responda vorto.

Kien - tien;
kiom - tiom (multe, malmulte);
? - multen.

1.TEZ
Prepozicio montranta lokon kuŝantan sur la alia, pli malproksima flanko de la objekto, kiun la prepozicio enkondukas: trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj [2]; la popoloj loĝantaj trans la maro; antaŭ la malleviĝo de la suno ni devas esti trans la limo; aŭskulti trans muroZ (subaŭskulti); (figure) se trans la tombo (post la morto) estas ja ankoraŭ vivo.
Rim.: Trans kaj preter signifas ambaŭ, ke oni iras pli malproksimen ol la priparolata objekto; sed preter signifas ke oni antaŭe laŭiris tiun objekton, kaj trans, ke oni pasis sur aŭ super ĝi.
Rim.: Pri uzo de trans kun akuzativo, vd al trans, trans ...-n.
2.TEZ
(evitinde) =al trans, trans ...-n pensoj iras trans limo sen pago kaj timo [3]; la tuta Izrael iris trans seka tero, ĝis la tuta popolo transiris Jordanon [4]; Hanibalo iris trans la Alpoj [5]; [en atletika konkurso] homoj simile al katoj saltas trans la barieroj [6].
Rim.: Kvankam ĉi tiu senco troviĝas en aŭtoritataj fontoj, ne klare vidiĝas, kial oni ĝin agnosku ĝusta, dum ĉe ĉiuj aliaj lokaj prepozicioj oni tiom zorge distingas per uzo de deviga akuzativo la sencon „celo“ disde la senco „loko“.

Kvantaj adverboj ne povas akcepti formon de akuzativo. MULTE ĉiam estas MULTE.
Tamen substantivo MULTO bonege transformiĝas en MULTON.

Lakiro (Montri la profilon) 2014-oktobro-26 18:36:33

Terurĉjo:"Se la vorto markas la lokon, kien oni iras, la vorto ricevas la finajhon de akuzativo."

multe da riveroj ne estas loko, sed kvanto

loko estas aŭ multo da riveroj aŭ multaj riveroj
Terurĉjo, multo da riveroj estas kvanto en formo de la substantivo, kiu povas ricevi finaĵon de akuzativo.
Sed kvanta adverbo ne povas ŝanĝi sian finaĵon.

Reen al la supro