Sisu juurde
Vasta

Prefikso 'ek'

kelle poolt parxium, 9. august 2014

Postitused: 10

Keel: Esperanto

parxium (Näita profiili) 9. august 2014 21:16.25

Saluton!

Mi havas demandon pri prefikso 'ek', ĉu povas uzi nur kun verboj aŭ ankaŭ kun substantivoj? Ekzemple: 'Ekjulio', aŭ dovu paroli 'komenco de julio'?

Dankon!

fcovitor (Näita profiili) 9. august 2014 22:05.22

Laŭ la PMEG, "ek" signifas 'komenco de ago' (I) aŭ 'subita ago' (II). Tial, tiu prefikso estu uzata nur ĉe agaj vortoj, ĉar ĝi ĉiam montras manieron de la ago. Ekzemple:

I
1) labori → eklabori = komenci labori;
2) kuri → ekkuri = komenci kuri;
3) sidi → eksidi = komenci sidi, ktp.

II
1) fulmi → ekfulmi = momente kaj subite fulmi;
2) brili → ekbrili = subite kaj momente ĵeti brilon;
3) bati → ekbati = fari unu subitan baton, ktp.

Ĝis revido!

tommjames (Näita profiili) 9. august 2014 23:26.13

Eble estas pli bone diri ke ek- staras antaŭ agaj radikoj, ol vortoj. 'Ekbrilo' ekzemple estas tute bona.

fcovitor (Näita profiili) 10. august 2014 0:06.07

Probable la derivado de la vortoj klarigos la kazon. Jen:

brilo> brili> ekbrili> ekbrilo

Iel, "ekbrilo" ne signifas 'subita brilo', sed 'la ago de ekbrili'.

hilex (Näita profiili) 10. august 2014 0:13.31

parxium:Saluton!

Mi havas demandon pri prefikso 'ek', ĉu povas uzi nur kun verboj aŭ ankaŭ kun substantivoj? Ekzemple: 'Ekjulio', aŭ dovu paroli 'komenco de julio'?

Dankon!
Reguloj de nia lingvo ne baras la uzadon de substantivoj en rolo de ago konvertinte ilin en agecajn vortojn. Ekzemple, "julias" povas signifi ke estas daŭra procezo de fenomenoj kiuj ĉiam okazas en tiu tempo de la jaro. Tial kaj "ekjulio" kaj "ekjuliis" plenrajteblas, miaopinie.

Xitsa (Näita profiili) 15. august 2014 8:54.35

Ankaŭ, ek- eblas kuniĝi kun alia prepozicio, por ekzemple, «ekde».

nornen (Näita profiili) 18. august 2014 3:51.47

fcovitor:Probable la derivado de la vortoj klarigos la kazon. Jen:

brilo> brili> ekbrili> ekbrilo

Iel, "ekbrilo" ne signifas 'subita brilo', sed 'la ago de ekbrili'.
Almenaŭ laŭ la Akademio de Esperanto la ordo estus: bril'i > ek'bril'i > ek'bril'o.
BRIL/ ja baze estas i-vorteca radiko.
Tiel ankaŭ estas klare ka "ekbrilo" signifas "ago de ekbrili".

yugary (Näita profiili) 7. september 2014 12:12.31

fcovitor:Laŭ la PMEG, "ek" signifas 'komenco de ago' (I) aŭ 'subita ago' (II). Tial, tiu prefikso estu uzata nur ĉe agaj vortoj, ĉar ĝi ĉiam montras manieron de la ago. Ekzemple:

I
1) labori → eklabori = komenci labori;
2) kuri → ekkuri = komenci kuri;
3) sidi → eksidi = komenci sidi, ktp.

II
1) fulmi → ekfulmi = momente kaj subite fulmi;
2) brili → ekbrili = subite kaj momente ĵeti brilon;
3) bati → ekbati = fari unu subitan baton, ktp.

Ĝis revido!
"Komenci labori" kaj "eklabori", "komenci kuri" kaj "ekkuri", kaj tiel plu ne estas tute samsignifaj. Se vi scipovas la anglan, la diferenco similas al "begin to work" vs. "start a job," "begin to run," vs. "take off running," ktp. La nuancaj diferencoj estas gravaj. Ekzemple, se mi dirus "Ni iru", sen iu kunteksto oni ne povas scii kiam ni iru. Sed se mi dirus "Ni ekiru", estas klare ke ni iru jam nun.

amigueo (Näita profiili) 20. oktoober 2014 13:53.37

ekjulio ridulo.gif

ĉu MALEK?
malekjulio?
julifino?
finjulio?
eljulio?
plenjulio?

ĉu EKO DE JULIO? ĈESO DE JULIO?
ĉu JULIEKO?
ĉu JULIMALEKO?

julimezo? mezjulio? duonjulio? juliduono?

antaŭdankon

amigueo (Näita profiili) 22. oktoober 2014 16:13.19

"ek-sidi" estas praktika vorto,
preskaŭ same praktika ol "malek-sidi".
"ekdormi" vi devas ĉiutage, ankaŭ "malekdormi"

tamen, mia dubo estas:

dormiĝi =/= ekdormi

ĉu?

Tagasi üles