閉じられた
最大 500メッセージ
メッセージ: 967
言語: Français
Matthieu (プロフィールを表示) 2009年12月25日 15:21:02
MALIGNA
Malin
Havanta malbonan prognozon:
Qui a une prévision défavorable :
Mi ne mortos ankoraŭ, ĉar mia malsano ne estas maligna.
Je ne vais pas encore mourir, parce que ma maladie n'est pas maligne.
Ŝi ne timis la malignecon de la afekcio.
Elle n'a pas eu peur du caractère malin de l'affection.
Maligna okulo estas tiu, kiu, laŭ popola superstiĉo, kapablas sorĉe malutili al iu.
L'œil malin est, d'après une superstition populaire, capable d'ensorceler nuisiblement quelqu'un.
Mi estas certa, ke la malbonon al mi kaŭzis iu malignanto!
Je suis sûr que c'est quelqu'un de diabolique qui m'a causé le mal !
Note : d'après Reta Vortaro, ce mot est rare, et Bona lingvo recommande à la place simplement malbona. Je suggère aussi malutila, diabla ou insidema.
Je ne serai pas là pendant une bonne semaine parce que je vais à JES. Si quelqu'un veut prendre la relève, qu'il le fasse.
Bonnes fêtes.
Malin
Havanta malbonan prognozon:
Qui a une prévision défavorable :
Mi ne mortos ankoraŭ, ĉar mia malsano ne estas maligna.
Je ne vais pas encore mourir, parce que ma maladie n'est pas maligne.
Ŝi ne timis la malignecon de la afekcio.
Elle n'a pas eu peur du caractère malin de l'affection.
Maligna okulo estas tiu, kiu, laŭ popola superstiĉo, kapablas sorĉe malutili al iu.
L'œil malin est, d'après une superstition populaire, capable d'ensorceler nuisiblement quelqu'un.
Mi estas certa, ke la malbonon al mi kaŭzis iu malignanto!
Je suis sûr que c'est quelqu'un de diabolique qui m'a causé le mal !
Note : d'après Reta Vortaro, ce mot est rare, et Bona lingvo recommande à la place simplement malbona. Je suggère aussi malutila, diabla ou insidema.
Je ne serai pas là pendant une bonne semaine parce que je vais à JES. Si quelqu'un veut prendre la relève, qu'il le fasse.
Bonnes fêtes.
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月6日 15:30:44
Bon, je suis revenu et j'ai un peu de temps, alors je vais essayer de rattraper le retard accumulé.
KAVO (26 décembre)
Cavité, creux, trou, dépression
Malplenaĵo en solida materio aŭ en organo:
Vide dans un matériau solide ou dans un organe :
Li falis en kavon.
Il est tombé dans un trou.
Al kavo senfunda ŝtopado ne helpas.
On ne peut pas reboucher un trou sans fond.
Ni ne veturu laŭ tiu ĉi vojo - ĝi estas kava.
Ne passons pas par ce chemin – il est cabossé.
Mi tre ŝatas la ĉarmajn kavetojn (belkavetojn) de ŝiaj vangoj.
J'aime beaucoup les fossettes charmantes de ses joues.
Kio kavigis la teron?
Qui a creusé la terre ?
La benko kaviĝis sub lia pezo.
Le banc se creusa sous son poids.
Ni elkavigis arbradikojn, ĉar ili ĝenis.
Nous avons sorti les racines de l'arbre du trou, parce qu'elles nous gênaient.
Ni ne havis tasojn, pro tio trinkis fontan akvon el mankavoj.
Nous n'avions pas de tasses, pour cette raison nous avons bu l'eau de source en faisant un creux avec nos mains.
TUSI (27 décembre)
Tousser
1. Subite, spasme kaj brue elspiri:
1. Expirer subitement, avec un spasme, bruyamment :
Mi tusas pro malvarmumo.
Je tousse à cause du rhume.
Tuso kaj amo ne estas kaŝeblaj.
La toux et l'amour ne peuvent pas être cachés.
Mi ne povas reteni konstantan tusadon.
Je ne peux pas retenir une toux constante.
Trinku antitusan siropon kaj vi baldaŭ saniĝos.
Bois du sirop contre la toux et tu guériras bientôt.
2. Intence aŭdigi similan bruon por atentigi iun:
2. Faire intentionnellement un bruit similaire pour attirer l'attention de quelqu'un :
La direktoro tusis kaj ĉiuj eksilentis.
Le directeur toussa et tout le monde se tut.
KRAĈI (28 décembre)
1. Elĵeti salivon el la buŝo per rapida, vola elspiro:
1. Rejeter de la salive par la bouche par une expiration rapide et volontaire :
La knabo malĝentile parolis kaj kraĉis sur la teron.
Le garçon parlait de manière malpolie et crachait par terre.
En puton ne kraĉu, ĉar vi trinki bezonos.
Ne crache pas dans le puits, parce que tu auras besoin de boire.
Kiu supren kraĉon ĵetas, sian barbon al ĝi submetas.
Qui jette un crachat vres le haut lui soumet sa barbe. (Traduction qui laisse à désirer…)
Li kraĉetas parolante (nevole elĵetas saliverojn).
Il postillonnait en parlant (rejetait des gouttes de salive involontairement).
Mi diris mian opinion kaj ne timis insultojn kaj kraĉadon.
J'ai dit mon opinion et je n'ai pas eu peur des insultes et des crachats.
2. Elĵeti:
2. Rejeter :
Ĉu vi vidis, kiel Vezuvio kraĉis la fajron?
Tu as vu comment le Vésuve a craché du feu ?
Ĉiudimanĉe la urbo kvazaŭ elkraĉas sian tutan loĝantaron en la ĉirkaŭaĵon.
Chaque dimanche, la ville recrache pratiquement tous ses habitants vers les environs.
VERO (29 décembre)
Vérité
1. Tio, kio estas konforma al la ekzistantaj faktoj, al la realaĵo:
Ce qui est conforme aux faits existants, à la réalité :
Mi diris veron al vi!
Je t'ai dit la vérité !
La tempo ĉiam malkaŝas la veron.
Le temps révèle toujours la vérité.
Vi estas vera amiko.
Tu es un vrai ami.
Mi vere nenion scias!
Je ne sais vraiment rien !
Li ne dubis pri vereco de miaj vortoj, ĉar mi estas verema (inklina ĉiam diri la veron).
Il n'a pas douté de la vérité de mes mots, parce que je suis sincère (enclin à toujours dire la vérité).
Ĉiuj scias, ke vi estas verama kaj instruas laŭ vero.
Tout le monde sait que tu aimes la vérité et que tu enseignes selon la vérité.
La de sorĉistino ne veriĝis.
(On dirait qu'il manque des mots là-dedans…)
Iom da malvero ne estas danĝero.
Un peu de mensonge n'est pas un danger.
La pentraĵo estas vivovera (tiel vera, kiel la vivo mem).
La peinture était aussi vraie que nature.
KAVO (26 décembre)
Cavité, creux, trou, dépression
Malplenaĵo en solida materio aŭ en organo:
Vide dans un matériau solide ou dans un organe :
Li falis en kavon.
Il est tombé dans un trou.
Al kavo senfunda ŝtopado ne helpas.
On ne peut pas reboucher un trou sans fond.
Ni ne veturu laŭ tiu ĉi vojo - ĝi estas kava.
Ne passons pas par ce chemin – il est cabossé.
Mi tre ŝatas la ĉarmajn kavetojn (belkavetojn) de ŝiaj vangoj.
J'aime beaucoup les fossettes charmantes de ses joues.
Kio kavigis la teron?
Qui a creusé la terre ?
La benko kaviĝis sub lia pezo.
Le banc se creusa sous son poids.
Ni elkavigis arbradikojn, ĉar ili ĝenis.
Nous avons sorti les racines de l'arbre du trou, parce qu'elles nous gênaient.
Ni ne havis tasojn, pro tio trinkis fontan akvon el mankavoj.
Nous n'avions pas de tasses, pour cette raison nous avons bu l'eau de source en faisant un creux avec nos mains.
TUSI (27 décembre)
Tousser
1. Subite, spasme kaj brue elspiri:
1. Expirer subitement, avec un spasme, bruyamment :
Mi tusas pro malvarmumo.
Je tousse à cause du rhume.
Tuso kaj amo ne estas kaŝeblaj.
La toux et l'amour ne peuvent pas être cachés.
Mi ne povas reteni konstantan tusadon.
Je ne peux pas retenir une toux constante.
Trinku antitusan siropon kaj vi baldaŭ saniĝos.
Bois du sirop contre la toux et tu guériras bientôt.
2. Intence aŭdigi similan bruon por atentigi iun:
2. Faire intentionnellement un bruit similaire pour attirer l'attention de quelqu'un :
La direktoro tusis kaj ĉiuj eksilentis.
Le directeur toussa et tout le monde se tut.
KRAĈI (28 décembre)
1. Elĵeti salivon el la buŝo per rapida, vola elspiro:
1. Rejeter de la salive par la bouche par une expiration rapide et volontaire :
La knabo malĝentile parolis kaj kraĉis sur la teron.
Le garçon parlait de manière malpolie et crachait par terre.
En puton ne kraĉu, ĉar vi trinki bezonos.
Ne crache pas dans le puits, parce que tu auras besoin de boire.
Kiu supren kraĉon ĵetas, sian barbon al ĝi submetas.
Qui jette un crachat vres le haut lui soumet sa barbe. (Traduction qui laisse à désirer…)
Li kraĉetas parolante (nevole elĵetas saliverojn).
Il postillonnait en parlant (rejetait des gouttes de salive involontairement).
Mi diris mian opinion kaj ne timis insultojn kaj kraĉadon.
J'ai dit mon opinion et je n'ai pas eu peur des insultes et des crachats.
2. Elĵeti:
2. Rejeter :
Ĉu vi vidis, kiel Vezuvio kraĉis la fajron?
Tu as vu comment le Vésuve a craché du feu ?
Ĉiudimanĉe la urbo kvazaŭ elkraĉas sian tutan loĝantaron en la ĉirkaŭaĵon.
Chaque dimanche, la ville recrache pratiquement tous ses habitants vers les environs.
VERO (29 décembre)
Vérité
1. Tio, kio estas konforma al la ekzistantaj faktoj, al la realaĵo:
Ce qui est conforme aux faits existants, à la réalité :
Mi diris veron al vi!
Je t'ai dit la vérité !
La tempo ĉiam malkaŝas la veron.
Le temps révèle toujours la vérité.
Vi estas vera amiko.
Tu es un vrai ami.
Mi vere nenion scias!
Je ne sais vraiment rien !
Li ne dubis pri vereco de miaj vortoj, ĉar mi estas verema (inklina ĉiam diri la veron).
Il n'a pas douté de la vérité de mes mots, parce que je suis sincère (enclin à toujours dire la vérité).
Ĉiuj scias, ke vi estas verama kaj instruas laŭ vero.
Tout le monde sait que tu aimes la vérité et que tu enseignes selon la vérité.
La de sorĉistino ne veriĝis.
(On dirait qu'il manque des mots là-dedans…)
Iom da malvero ne estas danĝero.
Un peu de mensonge n'est pas un danger.
La pentraĵo estas vivovera (tiel vera, kiel la vivo mem).
La peinture était aussi vraie que nature.
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月7日 16:13:26
SOPIRI (30 décembre)
Languir après, regretter, soupirer
1. Senti bedaŭron pro io aŭ iu perdita kaj fortan deziron retrovi la perditaĵon:
1. Ressentir un regret pour quelqu'un ou quelque chose de perdu, ou un fort désir de retrouver ce qui a été perdu :
Estante en fremdaj landoj mi ĉiam sopiras al la patrolando.
Étant à l'étranger, je regrette toujours ma patrie.
Lupo sopiras, al arbaro sin tiras.
Le loup soupire, il se traîne à la forêt.
La sopiro al la patrujo konsumis min.
La nostalgie de la patrie m'a consommé.
Ŝiaj sopiraj ĝemoj min malgajigis.
Ses gémissements de soupir (?) m'ont attristé.
Ĉu vin denove ekregis hejmosopiro?
Est-ce que tu es de nouveau sujet à la nostalgie ?
2. Malĝoji pro la manko de io, kion oni deziregas akiri:
2. Être triste à cause du manque de quelque chose que l'on désire vraiment acquérir :
Li tre sopiras je belega aŭto.
Il languit après une très belle voiture.
Ĉiuj sciis lian sopiradon atingi ĉiam pli altajn celojn.
Tout le monde connaissait son envie d'atteindre des buts toujours plus elevés.
La infano rigardis sopire al la ludilo en la butiko.
Les enfants sont regardé avec regret les jouets dans la boutique.
GARDI (31 décembre)
Garder
1. Zorgi, ke ies vivo ne venu en danĝeron:
1. Se soucier que la vie de quelqu'un ne soit pas mise en danger :
La prezidenton gardis eĉ kelkaj korpogardistoj.
Le président a même été gardé par quelques gardes du corps.
Gardatan ŝafon eĉ lupo timas.
Un mouton gardé a même peur du loup.
Post la falo oni fariĝas singarda.
Après la chute on devient prudent.
La knabo nesingarde trakuris tra la strato.
Le garçon a traversé la route imprudemment.
2. Zorgi, por evitigi al iu malbonon:
2. Se soucider d'éviter du mal à quelqu'un :
La hundo bone gardis lin.
Le chien l'a bien gardé.
Sen rigardo, sen gardo.
Sans regard, sans garde.
Singardeman Dio gardas.
Dieu garde les prudents.
3. Zorgi, ke io restu bonstata, ne difektiĝu:
3. Se soucier que quelque chose reste en bon était, ne s'abîme pas :
La ĉefo tute ne gardas niajn interesojn.
Le chef ne garde pas du tout nos intérêts. (?)
Tiu komitato ekzistas por la gardado de la interesoj de la tuta Esperantistaro.
Ce comité existe pour garder les intérêts de tous les espérantistes.
Oni priŝtelas ne riĉulon, sed sengardulon.
On ne vole pas un riche, mais quelqu'un sans garde.
La noktogardisto ne aŭdis la ŝtelistojn.
Le gardien de nuit n'a pas entendu les voleurs.
4. Zorgi, ke iu ne forkuru, ne kaŭzu danĝeron:
4. Se soucier que quelqu'un ne s'enfuie pas, ne cause pas de danger :
La gardisto de la malliberejo gardis la krimulojn.
Les gardiens de la prison ont gardé les criminels.
Gardu vin du baroj: lipoj kaj dentaroj.
Tu dois être gardé par deux barrières : les lèvres et les dents.
5. Ŝirmi, evitigi danĝeron aŭ malbonon:
5. Protéger, éviter un danger ou un mal :
La ĉapelo gardis mian kapon kontraŭ la suno.
Le chapeau gardait ma tête du soleil.
Dubo gardas kontraŭ risko.
Le doute garde contre le risque.
La vakcino ne antaŭgardos de tiu malsano!
Le vaccin ne protégera pas de cette maladie !
6. Teni nedifektita aŭ neŝanĝita:
6. Tenir sans défaut ou inchangé :
Mi ĉiam gardos tiun sekreton!
Je garderai toujours ce secret !
Gardu kandelon por la nokto.
Garde une bougie pour la nuit.
7. Observi, ne forgesi aplikadon de io:
7. Observer, ne pas oublier l'application de quelque chose :
Gardu miajn vortojn en via memoro.
Garde mes mots dans ta mémoire.
Languir après, regretter, soupirer
1. Senti bedaŭron pro io aŭ iu perdita kaj fortan deziron retrovi la perditaĵon:
1. Ressentir un regret pour quelqu'un ou quelque chose de perdu, ou un fort désir de retrouver ce qui a été perdu :
Estante en fremdaj landoj mi ĉiam sopiras al la patrolando.
Étant à l'étranger, je regrette toujours ma patrie.
Lupo sopiras, al arbaro sin tiras.
Le loup soupire, il se traîne à la forêt.
La sopiro al la patrujo konsumis min.
La nostalgie de la patrie m'a consommé.
Ŝiaj sopiraj ĝemoj min malgajigis.
Ses gémissements de soupir (?) m'ont attristé.
Ĉu vin denove ekregis hejmosopiro?
Est-ce que tu es de nouveau sujet à la nostalgie ?
2. Malĝoji pro la manko de io, kion oni deziregas akiri:
2. Être triste à cause du manque de quelque chose que l'on désire vraiment acquérir :
Li tre sopiras je belega aŭto.
Il languit après une très belle voiture.
Ĉiuj sciis lian sopiradon atingi ĉiam pli altajn celojn.
Tout le monde connaissait son envie d'atteindre des buts toujours plus elevés.
La infano rigardis sopire al la ludilo en la butiko.
Les enfants sont regardé avec regret les jouets dans la boutique.
GARDI (31 décembre)
Garder
1. Zorgi, ke ies vivo ne venu en danĝeron:
1. Se soucier que la vie de quelqu'un ne soit pas mise en danger :
La prezidenton gardis eĉ kelkaj korpogardistoj.
Le président a même été gardé par quelques gardes du corps.
Gardatan ŝafon eĉ lupo timas.
Un mouton gardé a même peur du loup.
Post la falo oni fariĝas singarda.
Après la chute on devient prudent.
La knabo nesingarde trakuris tra la strato.
Le garçon a traversé la route imprudemment.
2. Zorgi, por evitigi al iu malbonon:
2. Se soucider d'éviter du mal à quelqu'un :
La hundo bone gardis lin.
Le chien l'a bien gardé.
Sen rigardo, sen gardo.
Sans regard, sans garde.
Singardeman Dio gardas.
Dieu garde les prudents.
3. Zorgi, ke io restu bonstata, ne difektiĝu:
3. Se soucier que quelque chose reste en bon était, ne s'abîme pas :
La ĉefo tute ne gardas niajn interesojn.
Le chef ne garde pas du tout nos intérêts. (?)
Tiu komitato ekzistas por la gardado de la interesoj de la tuta Esperantistaro.
Ce comité existe pour garder les intérêts de tous les espérantistes.
Oni priŝtelas ne riĉulon, sed sengardulon.
On ne vole pas un riche, mais quelqu'un sans garde.
La noktogardisto ne aŭdis la ŝtelistojn.
Le gardien de nuit n'a pas entendu les voleurs.
4. Zorgi, ke iu ne forkuru, ne kaŭzu danĝeron:
4. Se soucier que quelqu'un ne s'enfuie pas, ne cause pas de danger :
La gardisto de la malliberejo gardis la krimulojn.
Les gardiens de la prison ont gardé les criminels.
Gardu vin du baroj: lipoj kaj dentaroj.
Tu dois être gardé par deux barrières : les lèvres et les dents.
5. Ŝirmi, evitigi danĝeron aŭ malbonon:
5. Protéger, éviter un danger ou un mal :
La ĉapelo gardis mian kapon kontraŭ la suno.
Le chapeau gardait ma tête du soleil.
Dubo gardas kontraŭ risko.
Le doute garde contre le risque.
La vakcino ne antaŭgardos de tiu malsano!
Le vaccin ne protégera pas de cette maladie !
6. Teni nedifektita aŭ neŝanĝita:
6. Tenir sans défaut ou inchangé :
Mi ĉiam gardos tiun sekreton!
Je garderai toujours ce secret !
Gardu kandelon por la nokto.
Garde une bougie pour la nuit.
7. Observi, ne forgesi aplikadon de io:
7. Observer, ne pas oublier l'application de quelque chose :
Gardu miajn vortojn en via memoro.
Garde mes mots dans ta mémoire.
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月7日 16:26:19
JUĜI (1er janvier)
1. Decidi laŭleĝe, ĉu iu estas kulpa aŭ ne:
1. Décider légalement si quelqu'un est coupable ou non :
Pri propra afero neniu juĝas libere.
Personne ne juge librement de ses propres affaires.
Venos ŝtelisto al la juĝisto.
Un voleur viendra au juge.
Kontraŭ nehavo eĉ juĝo silentas.
Je ne comprends pas ce que nehavo est censé vouloir dire…
Li jam dek jarojn sidas sur la juĝista seĝo.
Depuis dix ans, il est assis sur la chaise du juge.
Pli valoras interkonsento, ol juĝa dokumento.
Un consentement vaut mieux qu'un document légal.
Dum la juĝado la akuzita persono silentis.
Pendant le jugement, la personne accusée s'est tue.
La juĝistaro aljuĝis al mi domon.
Les juges m'ont attribué une maison.
2. Esprimi opinion, per kiu oni aprobas aŭ malaprobas iun aŭ ion:
2. Exprimer une opinion par laquelle on approuve ou désapprouve quelqu'un ou quelque chose :
Ne juĝu pri afero laŭ ĝia ekstero.
Ne juste pas une affaire selon son aspect extérieur.
Kiom da juĝantoj, tiom da juĝoj.
Tel nombre de juges, tel nombre de jugements.
Li ankoraŭ ne legis la libron, sed antaŭjuĝas ĝin.
Il n'a pas encore lu le livre, mais le juge à l'avance.
3. Esprimi pri io aŭ iu opinion kun la celo kondamni:
3. Exprimer une opinion sur quelqu'un ou quelque chose dans le but de condamner :
Ne juĝu, tiam vi ne estos juĝata.
Ne juge pas, et tu ne seras pas jugé.
Ebriulon kaj malsaĝulon oni ne juĝas.
On ne juge pas un ivrogne ou un fou.
Ili proponis la filmon al la prijuĝo de la publiko.
Ils ont proposé le film au jugement du public.
RIFUĜI (2 janvier)
Se réfugier
Serĉi ie aŭ ĉe iu protekton kontraŭ danĝero, persekuto, malfacilaĵoj:
Chercher quelque part ou auprès de quelqu'un une protection contre un danger, une persécution, des difficultés :
Multaj homoj de nia lando dum revolucio rifuĝis en eksterlando.
Beaucoup de gens de notre pays se sont réfugiés à l'étranger pendant la révolution.
Kiu kutimis ĉion juĝi, nenie povas rifuĝi.
Celui qui avait l'habitude de tout juger ne peut se réfugier nulle part.
Granda estas la mondo, sed rifuĝon ne donas.
Le monde est grand, mais ne donne pas de refuge.
Tiu povra homo trovis rifuĝejon en mia domo.
Ce pauvre homme a trouvé un refuge dans ma maison.
Rifuĝinto estas persono de fremda lando, rifuĝinta pro politikaj aŭ religiaj persekutoj.
Un réfugier est une personne d'un pays étranger qui s'est réfugiée à cause de persécutions religieuses ou politiques.
PRUVI (3 janvier)
Prouver
1. Montri per rezonado aŭ faktoj, ke io estas vera:
1. Montrer par un raisonnement ou des faits que quelque chose est vrai :
Mi sukcesis pruvi mian senkulpecon.
J'ai réussi à prouver mon innocence.
Lia krimo jam estas pruvita.
Son crime est déjà prouvé.
Ili senpruve min akuzis.
Ils m'ont accusé sans preuves.
2. Esti la pruvo de io:
2. Être la preuve de quelque chose :
Tio pruvas la facilan lerneblecon de Esperanto.
Cela prouve la facilité de l'espéranto à être appris.
Larmoj pravecon ne pruvas.
Les larmes ne prouvent pas le bon droit.
Komparo ne estas pruvo.
La comparaison n'est pas une preuve.
CERTA (4 janvier)
Certain, sûr
Ne havanta ian dubon kaj konsekvence:
Qui n'a aucun doute et par conséquent :
1. Nedubanta:
1. Qui ne doute pas :
Mi estas certa (mi certas), ke li revenos.
Je suis sûr qu'il reviendra.
Kiu iras sperte, iras certe.
Qui va avec de l'expérience va sûrement.
Pli da okuloj, pli da certeco.
Plus d'yeux, plus de certitude.
Disputo kredigas, sed ne certigas.
Une dispute fait croire, mais ne certifie pas.
Mi nur volis certiĝi, ĉu li diras veron.
Je voulais juste être sûr qu'il dit la vérité.
Ŝi ŝatas montri sin memcerta.
Elle aime se montrer sûre d'elle-même.
2. Nedubebla:
2. Indubitable :
Lia intenco estas certa, kaj neniu ŝanĝos ĝin.
Son intention est sûre, et personne ne la changera.
Plej certa laboro - laboro per oro.
Le travail le plus sûr – le travail par l'or.
Certe, kiel duoble du kvar.
Certain, comme deux fois deux font quatre.
Certaĵo kaj leĝo, kiel amen en preĝo.
Certitude et loi, comme amen dans une prière.
3. Iu difinita:
3. Quelque défini :
Mi revis tiam, ke pasos certa nombro da jaroj kaj ĉio ŝanĝiĝos.
J'ai rêvé alors qu'un certain nombre d'années passerait et que tout changerait.
(Personnellement, je préfère éviter d'utiliser certa dans ce troisième sens qui n'a pas grand-chose à voir avec les autres.)
1. Decidi laŭleĝe, ĉu iu estas kulpa aŭ ne:
1. Décider légalement si quelqu'un est coupable ou non :
Pri propra afero neniu juĝas libere.
Personne ne juge librement de ses propres affaires.
Venos ŝtelisto al la juĝisto.
Un voleur viendra au juge.
Kontraŭ nehavo eĉ juĝo silentas.
Je ne comprends pas ce que nehavo est censé vouloir dire…
Li jam dek jarojn sidas sur la juĝista seĝo.
Depuis dix ans, il est assis sur la chaise du juge.
Pli valoras interkonsento, ol juĝa dokumento.
Un consentement vaut mieux qu'un document légal.
Dum la juĝado la akuzita persono silentis.
Pendant le jugement, la personne accusée s'est tue.
La juĝistaro aljuĝis al mi domon.
Les juges m'ont attribué une maison.
2. Esprimi opinion, per kiu oni aprobas aŭ malaprobas iun aŭ ion:
2. Exprimer une opinion par laquelle on approuve ou désapprouve quelqu'un ou quelque chose :
Ne juĝu pri afero laŭ ĝia ekstero.
Ne juste pas une affaire selon son aspect extérieur.
Kiom da juĝantoj, tiom da juĝoj.
Tel nombre de juges, tel nombre de jugements.
Li ankoraŭ ne legis la libron, sed antaŭjuĝas ĝin.
Il n'a pas encore lu le livre, mais le juge à l'avance.
3. Esprimi pri io aŭ iu opinion kun la celo kondamni:
3. Exprimer une opinion sur quelqu'un ou quelque chose dans le but de condamner :
Ne juĝu, tiam vi ne estos juĝata.
Ne juge pas, et tu ne seras pas jugé.
Ebriulon kaj malsaĝulon oni ne juĝas.
On ne juge pas un ivrogne ou un fou.
Ili proponis la filmon al la prijuĝo de la publiko.
Ils ont proposé le film au jugement du public.
RIFUĜI (2 janvier)
Se réfugier
Serĉi ie aŭ ĉe iu protekton kontraŭ danĝero, persekuto, malfacilaĵoj:
Chercher quelque part ou auprès de quelqu'un une protection contre un danger, une persécution, des difficultés :
Multaj homoj de nia lando dum revolucio rifuĝis en eksterlando.
Beaucoup de gens de notre pays se sont réfugiés à l'étranger pendant la révolution.
Kiu kutimis ĉion juĝi, nenie povas rifuĝi.
Celui qui avait l'habitude de tout juger ne peut se réfugier nulle part.
Granda estas la mondo, sed rifuĝon ne donas.
Le monde est grand, mais ne donne pas de refuge.
Tiu povra homo trovis rifuĝejon en mia domo.
Ce pauvre homme a trouvé un refuge dans ma maison.
Rifuĝinto estas persono de fremda lando, rifuĝinta pro politikaj aŭ religiaj persekutoj.
Un réfugier est une personne d'un pays étranger qui s'est réfugiée à cause de persécutions religieuses ou politiques.
PRUVI (3 janvier)
Prouver
1. Montri per rezonado aŭ faktoj, ke io estas vera:
1. Montrer par un raisonnement ou des faits que quelque chose est vrai :
Mi sukcesis pruvi mian senkulpecon.
J'ai réussi à prouver mon innocence.
Lia krimo jam estas pruvita.
Son crime est déjà prouvé.
Ili senpruve min akuzis.
Ils m'ont accusé sans preuves.
2. Esti la pruvo de io:
2. Être la preuve de quelque chose :
Tio pruvas la facilan lerneblecon de Esperanto.
Cela prouve la facilité de l'espéranto à être appris.
Larmoj pravecon ne pruvas.
Les larmes ne prouvent pas le bon droit.
Komparo ne estas pruvo.
La comparaison n'est pas une preuve.
CERTA (4 janvier)
Certain, sûr
Ne havanta ian dubon kaj konsekvence:
Qui n'a aucun doute et par conséquent :
1. Nedubanta:
1. Qui ne doute pas :
Mi estas certa (mi certas), ke li revenos.
Je suis sûr qu'il reviendra.
Kiu iras sperte, iras certe.
Qui va avec de l'expérience va sûrement.
Pli da okuloj, pli da certeco.
Plus d'yeux, plus de certitude.
Disputo kredigas, sed ne certigas.
Une dispute fait croire, mais ne certifie pas.
Mi nur volis certiĝi, ĉu li diras veron.
Je voulais juste être sûr qu'il dit la vérité.
Ŝi ŝatas montri sin memcerta.
Elle aime se montrer sûre d'elle-même.
2. Nedubebla:
2. Indubitable :
Lia intenco estas certa, kaj neniu ŝanĝos ĝin.
Son intention est sûre, et personne ne la changera.
Plej certa laboro - laboro per oro.
Le travail le plus sûr – le travail par l'or.
Certe, kiel duoble du kvar.
Certain, comme deux fois deux font quatre.
Certaĵo kaj leĝo, kiel amen en preĝo.
Certitude et loi, comme amen dans une prière.
3. Iu difinita:
3. Quelque défini :
Mi revis tiam, ke pasos certa nombro da jaroj kaj ĉio ŝanĝiĝos.
J'ai rêvé alors qu'un certain nombre d'années passerait et que tout changerait.
(Personnellement, je préfère éviter d'utiliser certa dans ce troisième sens qui n'a pas grand-chose à voir avec les autres.)
jan aleksan (プロフィールを表示) 2010年1月7日 21:18:03
Mutusen:3. Iu difinita:+1
3. Quelque défini :
Mi revis tiam, ke pasos certa nombro da jaroj kaj ĉio ŝanĝiĝos.
J'ai rêvé alors qu'un certain nombre d'années passerait et que tout changerait.
(Personnellement, je préfère éviter d'utiliser certa dans ce troisième sens qui n'a pas grand-chose à voir avec les autres.)
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月8日 20:13:32
TROMPI (5 janvier)
Tromper, abuser, duper
1. Intence erarigi por sia profito aŭ pro nura malico:
1. Induire en erreur exprès pour son profit ou par simple méchanceté :
Oni ofte trompas aĉetantojn en tiu butiko.
On trompe souvent les acheteurs dans cette boutique.
Ili trompe kontraktis.
Ils ont fait un contrat trompeur.
Via trompado iam malkovriĝos!
Ta tromperie sera un jour découverte !
Li estas trompisto!
C'est un arnaqueur !
2. Erarigi per falsa eksteraĵo:
2. Induire en erreur par une fausse apparence :
Ŝajno trompas.
Les apparences sont trompeuses.
Komenco Aprila - trompo facila.
Début d'avril — tromperie facile.
Aprila vetero - trompa aero.
Temps d'avril — air trompeur.
La priskribo de la finanaca stato de la afero estis sentrompa.
La description de l'état financier de l'affaire ne trompait pas.
3. Ne respondi al tio, kion iu atendis:
3. Ne pas répondre à ce qu'attendait quelqu'un :
Li trompis ĉiujn miajn esperojn.
Il a trompé tous mes espoirs.
Mi min trompis pri miaj kapabloj.
Il m'a trompé sur mes capacités.
Ni esperis, ke vi diros ion novan, sed ni trompiĝis.
Nous espérions que tu dirais quelque chose de nouveau, mais nous nous sommes trompés.
MENSOGI (6 janvier)
Mentir
Diri tion, pri kio oni scias, ke ĝi estas malvera, aŭ nei tion, pri kio oni scias, ke ĝi estas vera:
Dire ce qu'on sait être faux, ou nier ce qu'on sait être vrai :
Vi mensogas kaj eĉ ne hontas!
Tu mens et tu n'as même pas honte !
Mensogu kiom vi volas, sed memoru kion vi parolas.
Mens autant que tu veux, mais souviens-toi de ce que tu dis.
Kaŝu kiom vi povos, mensogo sin elŝovos.
Cache autant que tu peux, le mensonge ressortira.
Mi jam laciĝis de via mensogado!
J'en ai déjà marre de tes mensonges !
Ĝi fariĝis mensogaĵo per la mensoga skribilo de la skribistoj.
C'est devenu un mensonge par le stylo mensonger des scribes. (Hm, meilleure traduction ?)
Mensoganto devas havi bonan memoron.
Un menteur doit avoir une bonne mémoire.
Lin neniu ŝatas, ĉar li estas mensogulo.
Personne ne l'aime, parce que c'est un menteur.
SUSPEKTI (7 janvier)
Soupçonner, suspecter
1. Sen pruvo certa inklini akuzi pri io:
1. Avoir tendance à accuser quelqu'un de quelque chose sans preuve certaine :
Mi suspektas vin pri ŝtelo!
Je te soupçonne de vol !
Lia mensogo tuj suspektigis lin pri la murdo.
Son mensonge l'a tout de suite rendu suspect du meurtre.
2. Akcepti la eblecon aŭ probablecon de io malbona:
2. Accepter la possibilité ou la probabilité de quelque chose de mauvais :
Kie ĵuron vi aŭdas, malbonon suspektu.
Là où tu entends un serment, soupçonne le mal.
Ju pli da ĵuroj, des pli da suspekto.
Plus il y a de serments, plus il y a de soupçons.
Mi trovas suspekta la aŭtentikecon de tiu dokumento.
Je trouve l'authenticité de ce document suspecte.
Via konduto estas suspektinda, ĉar kutime vi tiel ne agas.
Ton comportement est suspect, parce que tu n'agis pas ainsi d'habitude.
3. Duonkredi laŭ ŝajnoj, imagi sen granda certeco:
3. Croire à moitié selon les apparences, imaginer sans grande certitude :
Ŝi suspektis, ke li volis ŝin trompi.
Elle a soupçonné qu'il voulait la tromper.
Mia edzo estas tre suspektema.
Mon mari est très suspicieux.
Lia edzino devas esti nesuspektebla (tia, ke oni ne povas ŝin suspekti).
Sa femme doit être insoupçonnable.
Tromper, abuser, duper
1. Intence erarigi por sia profito aŭ pro nura malico:
1. Induire en erreur exprès pour son profit ou par simple méchanceté :
Oni ofte trompas aĉetantojn en tiu butiko.
On trompe souvent les acheteurs dans cette boutique.
Ili trompe kontraktis.
Ils ont fait un contrat trompeur.
Via trompado iam malkovriĝos!
Ta tromperie sera un jour découverte !
Li estas trompisto!
C'est un arnaqueur !
2. Erarigi per falsa eksteraĵo:
2. Induire en erreur par une fausse apparence :
Ŝajno trompas.
Les apparences sont trompeuses.
Komenco Aprila - trompo facila.
Début d'avril — tromperie facile.
Aprila vetero - trompa aero.
Temps d'avril — air trompeur.
La priskribo de la finanaca stato de la afero estis sentrompa.
La description de l'état financier de l'affaire ne trompait pas.
3. Ne respondi al tio, kion iu atendis:
3. Ne pas répondre à ce qu'attendait quelqu'un :
Li trompis ĉiujn miajn esperojn.
Il a trompé tous mes espoirs.
Mi min trompis pri miaj kapabloj.
Il m'a trompé sur mes capacités.
Ni esperis, ke vi diros ion novan, sed ni trompiĝis.
Nous espérions que tu dirais quelque chose de nouveau, mais nous nous sommes trompés.
MENSOGI (6 janvier)
Mentir
Diri tion, pri kio oni scias, ke ĝi estas malvera, aŭ nei tion, pri kio oni scias, ke ĝi estas vera:
Dire ce qu'on sait être faux, ou nier ce qu'on sait être vrai :
Vi mensogas kaj eĉ ne hontas!
Tu mens et tu n'as même pas honte !
Mensogu kiom vi volas, sed memoru kion vi parolas.
Mens autant que tu veux, mais souviens-toi de ce que tu dis.
Kaŝu kiom vi povos, mensogo sin elŝovos.
Cache autant que tu peux, le mensonge ressortira.
Mi jam laciĝis de via mensogado!
J'en ai déjà marre de tes mensonges !
Ĝi fariĝis mensogaĵo per la mensoga skribilo de la skribistoj.
C'est devenu un mensonge par le stylo mensonger des scribes. (Hm, meilleure traduction ?)
Mensoganto devas havi bonan memoron.
Un menteur doit avoir une bonne mémoire.
Lin neniu ŝatas, ĉar li estas mensogulo.
Personne ne l'aime, parce que c'est un menteur.
SUSPEKTI (7 janvier)
Soupçonner, suspecter
1. Sen pruvo certa inklini akuzi pri io:
1. Avoir tendance à accuser quelqu'un de quelque chose sans preuve certaine :
Mi suspektas vin pri ŝtelo!
Je te soupçonne de vol !
Lia mensogo tuj suspektigis lin pri la murdo.
Son mensonge l'a tout de suite rendu suspect du meurtre.
2. Akcepti la eblecon aŭ probablecon de io malbona:
2. Accepter la possibilité ou la probabilité de quelque chose de mauvais :
Kie ĵuron vi aŭdas, malbonon suspektu.
Là où tu entends un serment, soupçonne le mal.
Ju pli da ĵuroj, des pli da suspekto.
Plus il y a de serments, plus il y a de soupçons.
Mi trovas suspekta la aŭtentikecon de tiu dokumento.
Je trouve l'authenticité de ce document suspecte.
Via konduto estas suspektinda, ĉar kutime vi tiel ne agas.
Ton comportement est suspect, parce que tu n'agis pas ainsi d'habitude.
3. Duonkredi laŭ ŝajnoj, imagi sen granda certeco:
3. Croire à moitié selon les apparences, imaginer sans grande certitude :
Ŝi suspektis, ke li volis ŝin trompi.
Elle a soupçonné qu'il voulait la tromper.
Mia edzo estas tre suspektema.
Mon mari est très suspicieux.
Lia edzino devas esti nesuspektebla (tia, ke oni ne povas ŝin suspekti).
Sa femme doit être insoupçonnable.
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月8日 20:32:29
KONFUZI (aujourd'hui, enfin)
Confondre, rendre confus, désordonner
1. Meti en tian malordon, ke oni ne plu povas distingi ion de alio:
1. Mettre dans un tel désordre que l'on ne peut plus distinguer une chose d'une autre :
Tio konfuzis la demandon.
Ceci a rendu la question confuse.
La rememoroj estis malklaraj kaj konfuzaj.
Les souvenirs sont flous et confus.
Mi ĉion memoras konfuze.
Je me souviens de tout confusément.
Mi ne povis trovi miajn aĵojn en tiu konfuzaĵo.
Je ne pouvais pas trouver mes choses dans cette confusion.
Kvankam ŝiaj haroj estis interkonfuzitaj, ŝi aspektis bele.
Bien que ces cheveux fussent emmêlés, elle avait l'air belle.
Kiam vi malkonfuzos tiun ĥaoson da libroj?
Quand est-ce que tu rangeras ce chaos de livres ?
2. Intermiksi du similajn personojn aŭ objektojn:
2. Mélanger deux personnes ou objets similaires :
Mi konfuzis ŝin kun ŝia fratino.
Je l'ai confondue avec sa sœur.
La du kvalitoj estas nekonfuzeblaj.
On ne peut pas confondre les deux qualités.
3. Kaŭzi la perdon de ies trankvileco, memcerteco, mensoklareco per subita aŭ neatendita interveno:
3. Causer la perte de la tranquillité, de la certitude de soi, de la clarté mentale de quelqu'un par une intervention subite ou inattendue :
Unutagaj projektoj de internacia lingvo nur konfuzas la publikon.
Les projets éphémères de langue internationale ne font que rendre le public confus.
Sur ŝia vizaĝo aperis miro, aflikto kaj konfuzo.
Sur son visage apparurent l'étonnement, l'affliction et la confusion.
Ekvidinte ilin, mi konfuziĝis kaj ne sciis, kion diri.
Après les avoir aperçus, j'ai été confus et je ne savais pas quoi dire.
Tio estis vere konfuziva demando (kapabla ĵeti konfuzon en la menson).
C'est une question qui rend vraiment confus (capable de jeter la confusion dans l'esprit).
(À part ça, je ne recommande pas le suffixe -iv-.)
Confondre, rendre confus, désordonner
1. Meti en tian malordon, ke oni ne plu povas distingi ion de alio:
1. Mettre dans un tel désordre que l'on ne peut plus distinguer une chose d'une autre :
Tio konfuzis la demandon.
Ceci a rendu la question confuse.
La rememoroj estis malklaraj kaj konfuzaj.
Les souvenirs sont flous et confus.
Mi ĉion memoras konfuze.
Je me souviens de tout confusément.
Mi ne povis trovi miajn aĵojn en tiu konfuzaĵo.
Je ne pouvais pas trouver mes choses dans cette confusion.
Kvankam ŝiaj haroj estis interkonfuzitaj, ŝi aspektis bele.
Bien que ces cheveux fussent emmêlés, elle avait l'air belle.
Kiam vi malkonfuzos tiun ĥaoson da libroj?
Quand est-ce que tu rangeras ce chaos de livres ?
2. Intermiksi du similajn personojn aŭ objektojn:
2. Mélanger deux personnes ou objets similaires :
Mi konfuzis ŝin kun ŝia fratino.
Je l'ai confondue avec sa sœur.
La du kvalitoj estas nekonfuzeblaj.
On ne peut pas confondre les deux qualités.
3. Kaŭzi la perdon de ies trankvileco, memcerteco, mensoklareco per subita aŭ neatendita interveno:
3. Causer la perte de la tranquillité, de la certitude de soi, de la clarté mentale de quelqu'un par une intervention subite ou inattendue :
Unutagaj projektoj de internacia lingvo nur konfuzas la publikon.
Les projets éphémères de langue internationale ne font que rendre le public confus.
Sur ŝia vizaĝo aperis miro, aflikto kaj konfuzo.
Sur son visage apparurent l'étonnement, l'affliction et la confusion.
Ekvidinte ilin, mi konfuziĝis kaj ne sciis, kion diri.
Après les avoir aperçus, j'ai été confus et je ne savais pas quoi dire.
Tio estis vere konfuziva demando (kapabla ĵeti konfuzon en la menson).
C'est une question qui rend vraiment confus (capable de jeter la confusion dans l'esprit).
(À part ça, je ne recommande pas le suffixe -iv-.)
Matthieu (プロフィールを表示) 2010年1月9日 10:04:56
EMBARASO
Embarras
1. Situacio, el kiu oni ne povas facile eliri, kaj kiu kaŭzas ĝenon aŭ ŝanceliĝon aŭ konfuzon:
1. Situation de laquelle on ne peut pas facilement sortir, et qui cause une gêne, une hésitation ou de la confusion :
Ni estis en granda embaraso, kiam ni venis al tiu lando.
Nous étions dans un grand embarras quand nous sommes venus dans ce pays.
Eliri sen frakaso el granda embaraso.
Sortir sans vacarme d'un grand embarras.
Havi multajn amikojn estas embarase.
Avoir beaucoup d'amis, c'est embarrassant.
Tiu demando min embarasis.
Cette question m'a embarrassé.
Mi embarasiĝis en mensogon.
Je me suis embarrassé dans un mensonge.
Malembarasu vin je ĉiuj ĉi absurdaj skrupuloj!
Débarrasse-toi de tous ces scrupules absurdes !
2. La sento mem, kaŭzita de tia situacio:
2. Le sentiment même causé par ce genre de situation :
Ĉiuj rimarkis lian embarason.
Tout le monde a remarqué son embarras.
Ŝi havis embarasan mienon.
Elle avait une mine embarrassée.
Embarras
1. Situacio, el kiu oni ne povas facile eliri, kaj kiu kaŭzas ĝenon aŭ ŝanceliĝon aŭ konfuzon:
1. Situation de laquelle on ne peut pas facilement sortir, et qui cause une gêne, une hésitation ou de la confusion :
Ni estis en granda embaraso, kiam ni venis al tiu lando.
Nous étions dans un grand embarras quand nous sommes venus dans ce pays.
Eliri sen frakaso el granda embaraso.
Sortir sans vacarme d'un grand embarras.
Havi multajn amikojn estas embarase.
Avoir beaucoup d'amis, c'est embarrassant.
Tiu demando min embarasis.
Cette question m'a embarrassé.
Mi embarasiĝis en mensogon.
Je me suis embarrassé dans un mensonge.
Malembarasu vin je ĉiuj ĉi absurdaj skrupuloj!
Débarrasse-toi de tous ces scrupules absurdes !
2. La sento mem, kaŭzita de tia situacio:
2. Le sentiment même causé par ce genre de situation :
Ĉiuj rimarkis lian embarason.
Tout le monde a remarqué son embarras.
Ŝi havis embarasan mienon.
Elle avait une mine embarrassée.