Al la enhavo

La palabra del día

de kefga_x, 2012-aŭgusto-05

Mesaĝoj: 418

Lingvo: Español

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-27 09:30:16

HAJLO
Granizo, granizada

1. Glaciiĝinta pluvo, falanta dense en grajnoj:
Lluvia que se ha hecho hielo (lluvia hecha hielo, convertida en hielo), que cae densamente en granos:

Hajlo difektos niajn kreskaĵojn!
¡El granizo (la granizada) estropeará nuestras plantas!

Estas tia hajla pluvego kaj ili ne havas ombrelon!
¡Hay uno de esos chaparrones con granizo (hay un chaparrón de esos con granizo: una gran granizada) y ellos no tienen paraguas!

Ekstere hajlas.
Fuera (en el exterior) graniza.

La hajlero rapide degelis en miaj manoj.
El granizo (los granos de granizo) rápidamente de derritió (fundió, desheló) en mis manos.

Ĉi tiu hajleto min ne timigos!
¡Esta pequeña granizada no me dará miedo!

2. Densa falado de rondaj aĵoj:
Caida densa de cosas redondas:

Kiam vi estos en tiu montaro, atentu la ŝtonan hajlon.
Cuando estés en esa sierra, cuidado con la granizada de piedras.

¨

++++++En español hajlo se correspondería más con granizada, y hajlero con granizo, cada uno de los granos del granizo, de la granizada (ya de por si granizo es una palabra formada a partir de la palabra grano).

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-28 08:08:26

LAMA
Cojo-a

1. Malfacile paŝanta pro kripleco de kruro aŭ piedo:
Que anda con dificultad por discapacidad en la pierna o en el pie (en pierna o pie):

Li estas denaske lama.
Él es cojo de nacimiento.

Atendi bonan veteron kaj laman kurieron.
Espera al buen tiempo y al alfil cojo.
(Ten paciencia para las buenas oportunidades)

Vi min preskaŭ lamigis!
¡Tú casi me dejas cojo! (tú casi me haces cojo)

Ridas blindulo pri lamulo.
Se rie el ciego del cojo.

2. Tia, ke io mankas, por ke ĝi estu ekvilibra, regulira:
Tal que algo falta para que esté equilibrado, en regla:

Riparu la tablon - ĝi estas lama.
Arregla (repara) la mesa, está coja.

La projekto estas lama - io mankas al ĝi.
El proyecto está cojo, le falta algo.

Io lamas en nia movado.
Algo cojea en nuestro movimiento.

La afero iras lame.
El asunto va cojeando (de forma coja).

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-28 18:44:43

Poco a poco iré añadiendo las palabras del archivo de la vorto de la tago:
Iom post iom mi estos aldonante la arkivovortojn:

15-01-2012
IMPLIKI
Complicar, enredar, embrollar

1. Malfaciligi aŭ malhelpi la movojn de iu aŭ io, senorde ĉirkaŭvolvante fadenojn aŭ ĉirkaŭplektante malliberigilojn:
Dificultar o impedir el movimiento de alguien o algo, desordenadamente enrollando hilos alrededor o trenzando alrededor algo para capturar (para no dejar libre):

Liaj haroj estis implikitaj.
Sus pelos estaban enredados.

Interimplikitaj fadenoj.
Hilos enredados entre si.

Fiŝoj, implikitaj en reto.
Peces, enredados en una red.

Birdo implikiĝis en kaptilon.
Un pájaro se enredó en una trampa.

2. Malfaciligi, malhelpi la agadon de iu aŭ la efikon aŭ solvon de io per komplikaĵoj, senordaĵoj kaj konfuzaĵoj:
Dificultar, impedir la acción de alguien o el efecto o solución de algo mediante complicaciones, desórdenes y confusiones:

Ŝi estas implikita en krimo.
Ella está enredada/complicada en un crimen.

Li speciale implikis la kalkulojn.
Él especialmente complicó los cálculos.

Impliko de leĝoj.
Complicación de leyes.

Necesas malimpliki tiun aferon.
Necesita desenredar ese asunto.

Am-impliko - neleĝaj amaj interrilatoj.
Enredo amoroso (complicación)- acuerdos (relaciones) amorosos ilegales.

++++++Aclarar que el verbo implicar sería IMPLICI. Impliki se refiere a complicar, enredar.
Klarigi ke la verbo "implicar" estus implici.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-28 19:05:09

16-01-2012

EKSPLIKI
Explicar

Klarigi kaj komprenigi ion, montrante ĝian signifon, ĝian naturon, ĝiajn kaŭzojn aŭ motivojn:
Aclarar y hacer comprender algo, enseñando su significado, su natulaleza, sus causas o motivos:

Ŝi kun plezuro eksplikis al mi malfacilan tekston.
Ella gustosamente me explicó un texto difícil.

Ĉu iu povas ekspliki tion?
¿Alguien puede explicar eso?

Eksplika vortaro.
Diccionario explicativo.

Lia ekspliko tute ne estas klara.
Su explicación (de él) no está clara en absoluto.

Tio povas eksplikiĝi kiel rezulto de kultura disvastiĝo.
Eso puede explicarse como resultado de dispersion (expansión) cultural.

Ties komprenebleco devas eksplikiĝi
La comprensibilidad de eso tiene que explicarse (debe de explicarse).

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-28 23:11:14

17-01-2012
ELOKVENTA
Elocuente

1. Posedanta la talenton facile, konvinke kaj bele paroladi:
Que posee el talento de orar (del discurso, de hablar continuado) fácil, convincente y hermosamente:

Li elokvente parolas.
El habla elocuentemente.

Elokventa advokato.
Abogado elocuente.

Sciu elokventi, sciu ankaŭ silenti.
Sabe ser elocuente, sabe también callar. (o sabed)

2. Bela kaj konvinka, multon signifanta:
Bonito y convincente, que significa mucho:

Ŝi rigardis al mi per elokventa rigardo.
Ella me miró con una elocuente mirada.

Min enuigis lia tro konstanta elokventeco.
Me aburre su demasiada constante elocuencia.

La infano elokvente esprimis sin.
El niño se expresó elocuentemente.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-28 23:57:59

18-01-2012
TREMPI
Empapar, mojar

Malsekigi en likvaĵo:
Mojar en un líquido:

Trempu kuketon en teo.
Moja un pastelito en té.

Via maniko trempiĝis en la saŭco!
¡tu manga se mojó en la salsa!

La kuiristo trempis ovojn en malvarma akvo.
El cocinero empapó huevos en agua fría.

Mia avino trempadis herbojn en alkoholo.
Mi abuela empapaba hierbas en alcohol.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-29 00:10:19

19-01-2012
EKSPLICITA
Explícito-a

Esprimita per precizaj detalaj vortoj, lasantaj nenion subkomprenata:
Expresado por palabras precisas detalladas, que no dejan nada sobreentendido:

Tiu raporto estas eksplicita.
Ese informe es explícito.

Ŝia elparolado estas eksplicita.
Su pronunciación es explícita.

Eksplicitigu la raporton.
Haz explícito el informe.

Li parolis eksplicite.
El habló explícitamente.

Tiu kazo estas eksplicite antaŭvidita en la leĝo.
Ese caso está explícitamente previsto en la ley.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-29 07:51:36

HAKI
Cortar con hacha

1. Frapi, por tranĉi per bato de akra ilo:
Chocar (golpear) para cortar con un golpe de un instrumento afilado:

Mia patro estas (arbo)hakisto.
Mi padre es leñador.

Li ofte hakas grandajn arbojn per hakilego.
El a menudo corta (con hacha) grandes árboles con una gran hacha.

Nek por baki, nek por haki.
Ni para hornear, ni para cortar.

Unu hako kverkon ne faligas.
Un hacha no hace caer un roble.

Hakado de ligno donas lignerojn.
El corte de madera da astillas.

Patrino haketas cepojn per haketilo.
La madre trocea cebollas con un hacha pequeña.

Hakilo estas tranĉa, sed ne cedas la branĉo.
Un hacha es cortante, pero la rama no cede.

Mi dehakis kelkajn branĉojn de piceo por fari Kristnaskan bukedon.
Yo corté algunas ramas de abeto (rojo) para hacer un ramillete de navidad.

2. Difekti aŭ detrui, kvazaŭ per batado de hakilo:
Estropear o destruir igual que por una paliza de hacha:

La hajlo hakis la rikoltojn.
El granizo destrozó las cosechas.

3. Maldelikate distranĉi en apartajn, neligitajn pecojn:
Trinchar (despedazar) groseramente en trozos (pedazos) separados, desunidos:

Parolante li hakas vortojn.
Hablando él destroza (despedaza) las palabras.

Li starigis ŝtonhakistojn, por ĉirkaŭhaki ŝtonojn por la konstruado de la domo.
Él instituyó cortadores de piedras, para tallar? (recortar?, dar forma cortando alrededor de la piedra) piedras para la construcción de la casa.

Ili elhakis al si vojon tra arbaro.
Ellos desbrozaron?? para si un camino a través del bosque.

+++++No encuentro una palabra exacta para cxirkauxhaki ni para elhaki.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-29 08:02:34

20-01-2012
DEFINITIVA
Definitivo-a

Tia, ke oni ne plu povas ion ŝanĝi en ĝi, lasta, finofara:
Tal que uno no puede cambiar nada más en ello, última, decisiva:

Definitivan respondon mi sendos post dek tagoj.
yo envié (mandé) una respuesta definitiva después de diez días.

Definitivaj kondiĉoj de kontrakto.
Condiciones definitivas de un contrato.

Ĉu tio estas definitiva eldono de libro?
¿Eso es la publicación (edición) definitiva de un libro?

Tio estas definitiva prezo.
Eso es un precio definitivo.

Definitivigu la liston de mendoj.
Haz definitiva la lista de pedidos.

Ni devas definitive fini la diskuton.
Debemos acabar definitivamente la discusión.

fajrkapo (Montri la profilon) 2013-julio-29 08:09:02

21-01-2012
EMOCII
Emocionar, conmover

Forte tuŝi, movi la animon:
Tocar, mover fuertemente el alma:

Emocii iun ĝis larmoj.
Emocionar a alguien hasta las lágrimas.

Ĉiuj estis emociitaj.
Todos estaban emocionados.

Li akceptis la novaĵon senemocie.
El aceptó la noticia sin emocionarse (conmoverse).

Ŝi ploras pro emocia rakonto.
Ella llora por un cuento emocionante (conmovedor).

Li parolis emocie.
El habló conmovido.

Tro fortaj emocioj.
Emociones demasiado fuertes.

Ŝi ege emociiĝis.
Ella se emocionó mucho (tremendamente).

Reen al la supro