Al la enhavo
Respondi

Projekto de solvo de l' problemo de seksa malsimetrio en Esperanto.

de Jxusteno, 2019-novembro-06

Mesaĝoj: 76

Lingvo: Esperanto

Altebrilas (Montri la profilon) 2019-novembro-17 23:13:03

Dankon. Mi supozas, ke nova vorto estas kunmetaĵo laŭregule farita, dum neologismo estas tute nova radiko.

Sed pri la fakaj terminoj, mi dubas, ke oni povas verki ekz. komputikan libron sen uzi neologismojn, t.e. vortojn elektitajn en la nacia lingvo de la ĉefaj disvolvigintoj de tiu tekniko, t.e. la anglan.

Kunmetaĵoj eblas nur pri la vortoj kiuj atingas la publikon, kiel "komputilo" (anstataŭ "komputero"). Se iuj esperantistoj disvolvus novan sciencon, ili povus uzi pri ĝi esperantajn vortojn kiuj iĝus agnoskitaj kiel internaciaj.

akueck (Montri la profilon) 2019-novembro-18 15:56:55

Altebrilas:Dankon.
Ne dankinde.
Altebrilas:Mi supozas, ke nova vorto estas kunmetaĵo laŭregule farita,
Nu, miakomprene "nova vorto" rilatas neniam al vortkunmetajho,sed chiam al unuradikajho, ekz. "old'" ( signifo: "mal'jun'" ).
Altebrilas:dum neologismo estas tute nova radiko.
Nu, miakomprene Zamenhof vidis neologismon en unuradikajho sinonima al unuradikajho Fundamenta (au oficialigita), ekz. "korus'", kiu estas neologismo al la Fundamenta "hhor'".
Ankau novan regulon rigardis Zamenhof, kiel neologismon.
Altebrilas:... "komputero" .
En internacia vorto Zamenhof vidis nek neologismon nek novan vorton.

Metsis (Montri la profilon) 2019-novembro-19 09:03:33

La nerekomedita *komputero* estas rekta pruntovorto el la angla. Komputilo estas ilo por komputi, kaj laŭ PIV la baza signifo ja estas verba, "komputi". La origino de la verbo estas en latina "computare" (← "com" kune + "putare" akordigi precipe pri pagoj). Miaopinie nomo, kiun oni asocias kun komputi aŭ kalkuli, ne sufiĉe bone priskribas la ilon. Vere ekzistas lingvoj, en kiuj oni nomas tian ilon datenmaŝino aŭ simila por emfazi, ke tiaj iloj ne nur kalkulas sed procedas datenojn. Bedaŭrinde estas tro malfrua korekti tion en la espa.

Altebrilas (Montri la profilon) 2019-novembro-19 09:39:25

En la pratempo, komputiloj estis maŝinoj por kalkuli aŭ komputi. Nun la aparato multe evoluis, aŭ pli ekzakte estis evoluigataj de la fabrikistoj, kiuj aldonas al ili - aŭ forigas de ili - ĉiujn ajn funkciojn, kiun ili deziras, sen nepre averti la konsumantojn pri tio.

Do tiu maŝino povas esti ludilo, muzikilo, spektilo, spionilo, vartilo, aĉetigilo, reklamilo kaj tiel plu. Tial malfacilas defini ĝin kiel -"ilo", pro tio, ke ĝia funkcio varias.

"Komputilaĵo" aŭ "komputilidaĵo" estus pli ekzakta, ĉar la vorto indikas aĵon iel rilatan al komputilo.

Metsis (Montri la profilon) 2019-novembro-19 14:30:11

Dependas de perspektivo, percepto. Mi ripetas, ke en kelkaj lingvoj oni jam dekomence ekparolis pri datenmaŝinoj, maŝinoj por manipuli datenojn, anstataŭ nur iloj por kalkuli aŭ komputi.

akueck (Montri la profilon) 2019-novembro-19 16:26:12

Altebrilas:En la pratempo, komputiloj estis maŝinoj por kalkuli aŭ komputi.
Efektive PIV de 1970 donas jenan priskribon de "komputi": "(pp per aparato) Mezuri per nombroj la kvanton de kontinua fluo au la unuojn de ripetighanta fenomeno k adicii ilin ..." ( kaj analoge "komputilo" ).

Sed en 2007 la Akademio de Esperanto oficialigis "komput/i" kun difino trovebla tie.

Nuntempe rekomendindas uzi la esprimon "komput'il'o" anstatau "komputer'o" kaj "komputor'o", kvankam ne estas lingva eraro, uzi la du laste menciitajn esprimojn.

Zam_franca (Montri la profilon) 2019-novembro-19 16:36:31

akueck:
kvankam ne estas lingva eraro, uzi la du laste menciitajn esprimojn.
Jes, sed diri "komputero" anstataŭ "komputilo" estas same diri "redaktoro" anstataŭ "redaktisto" : okcidentigo de la lingvo. Kaj laŭ mi estas neutila kaj sensenca, se jam estas alia vorto.

akueck (Montri la profilon) 2019-novembro-19 17:09:52

Zam_franca:
Jes, sed diri "komputero" anstataŭ "komputilo" estas same diri "redaktoro" anstataŭ "redaktisto"
Cetere: "Redaktor'o" estas Fundamenta vorto.

StefKo (Montri la profilon) 2019-novembro-19 17:51:01

Eble (kiel antaŭlonge): e-c, e-cerbo, elektronika cerbo aŭ:
bitmaŝino, cifermaŝino, CKM - Cifereca Kalkulanta Maŝino (legu: cokomo. Ŝerco, pole CKM estas Peza MaŝinPafilo kaj... ilustrita magazino por viroj. Sed kiel belaj vortoj: cokomo, cokomaĉo, cokomego, cokometo, ĉecokomo, cokoma, cokomumi, cokomumanto, cokomisto, cokomero, cokomaro...)[/i]

Zam_franca (Montri la profilon) 2019-novembro-19 18:08:34

akueck:
Zam_franca:
Jes, sed diri "komputero" anstataŭ "komputilo" estas same diri "redaktoro" anstataŭ "redaktisto"
Cetere: "Redaktor'o" estas Fundamenta vorto.
Mi ne diras, ke tiu vorto ne ekzistas. Simple, laŭ mi, estas malfacila vorto por tiuj kiuj ne parolas denaske latinidajn lingvojn. Redakt.i - - > redakti. ist.o ŝajnas ja pli facila.

Reen al la supro