Đi đến phần nội dung

Etimologio

viết bởi Altebrilas, Ngày 31 tháng 10 năm 2010

Tin nhắn: 19

Nội dung: Esperanto

Altebrilas (Xem thông tin cá nhân) 10:12:01 Ngày 31 tháng 10 năm 2010

Mi ŝatus diskuti tiun temon kun alilingvanoj, ĉar oni konstatis, ke multaj vortoj ofte malsimilaj havas komunan devenon:

ekzemple,
la rusa "soyuz" (unio) la hinda (?) "yoga" (esperante jogo) kaj la franca "joug" (jugo, speco de ligna stango por arigi du bovojn kiu tiras plugilon) devenas de la sama hindeŭropa radiko.

aliekzemple, la latindevenaj vortoj en "s" korespodas al grekdevenaj vortoj kun "h".
"sex" (ses, en la latina)-> sekstanto, sesteto
"hexa" (ses, en la greka) -> heksagono, heksametro

same "sol"(latine suno) korespondas al "helios", "super" al "hyper", ktp.

Ĉu tiu temo interesas vin? rideto.gif

gabadubo (Xem thông tin cá nhân) 21:43:18 Ngày 31 tháng 10 năm 2010

Jes, ĉi tiuj temoj interesas min.

Pliekzemple:
Lat. sequor = Gr. hepomai ("sekvi" esperante)
Ĉi tie ankaŭ la "kv"-sono aliiĝas al "p" (aŭ ŝajne kelkfoje "t"), kiel en:
Lat. quinque = Gr. pente ("kvin")

Kaj por kompari la franca kun la nederlanda (ĉi tie okazas la sama, sed la "s" aliiĝis al "é"):
école = school, étudier = studeren...

Altebrilas (Xem thông tin cá nhân) 23:31:22 Ngày 31 tháng 10 năm 2010

franclingve, la vorto evoluis jene:
(lat) schola - > escole - > école

restas derivataj vortoj kun la malnova formo:

école - > scolaire (lerneja)
étudiant - > studieu x (studema)

Altebrilas (Xem thông tin cá nhân) 20:40:57 Ngày 02 tháng 11 năm 2010

familio de KAPO
ĝi devenas de la latina "caput" samsignifa, kiu devenas de la sama hindeŭropa radiko kiel la greka "kephale", la malnovangla "hafud", kiu donis "head", kaj la sanskrita "kapalam" (kranio).

G'i ankaŭ donis la francan "chef", kiu sugnifas "estro", "ĉefa" (sama etimologio) kiel en "chef-lieu" (ĉefurbo).

"chef" estas ankaŭ ĉefkuiristo, kaj signifas eminenta kuiristo.

Ankaŭ kapitalo kaj kapitulacio.

Matthieu (Xem thông tin cá nhân) 09:28:25 Ngày 03 tháng 11 năm 2010

Tiu temo estas tre interesa. Mi ĉiam ĝojas ekscii, ke du vortoj, kiuj ŝajnas al mi senrilataj, fakte estas parencaj.

Ekzemple la franca cent kaj la pola sto (100) ambaŭ devenas de la prahindeŭropa vorto *ḱm̥tóm. En kelkaj lingvoj, la prahindeŭropa iĝis k:
[LISTO]
latina centum, franca cent, hispana ciento,
k poste fariĝis h en ĝermanaj lingvoj: angla hundred, germana hundert.[/list]En aliaj lingvoj, iĝis s, ekzemple en la slavaj lingvoj (praslave *sъto, sto en ĉiuj modernaj slavaj lingvoj).

Eddycgn (Xem thông tin cá nhân) 13:54:46 Ngày 03 tháng 11 năm 2010

Ĉu estas vortoj el japana, korea aŭ ĉina etimo en la esperanta?
Aŭ el aliaj maloftaj lingvoj?

Mi nur konas "ĝirafo", "lazura", el la araba.

darkweasel (Xem thông tin cá nhân) 19:06:30 Ngày 03 tháng 11 năm 2010

Eddycgn:Ĉu estas vortoj el japana, korea aŭ ĉina etimo en la esperanta?
Aŭ el aliaj maloftaj lingvoj?

Mi nur konas "ĝirafo", "lazura", el la araba.
Origamio, cunamo, uŝuo, karateo, ŝinobo ...

vidas vandenis:Litova lingvo estas plej malnova el hindeŭropaj lingvoj.
Ĉu? Kiel unu el diversaj lingvoj, kiuj devenas de la sama fonto, povas esti "plej malnova"?

Kion vi verŝajne celas, estas, ke la litova estas plej proksima al la originala hindeŭropa lingvo. Tio tamen ne signifas, ke ĝi estas "pli malnova" ol aliaj lingvoj. Ja ĉiuj lingvoj - ankaŭ la litova - evoluas.

Rohan (Xem thông tin cá nhân) 20:08:13 Ngày 03 tháng 11 năm 2010

Saluton al ĉiuj.

Tra la tuta hind-eŭropa lingvaro rimarkiĝas prefikso sufiĉe komuna, ŝajne. Mi parolas pri la latina 'con', kiu en la greka estas 'syn/sym', sanskrite 'sam' kaj perse 'ham' (kaj esperante 'kun'/'sam' ridulo.gif ).

Do ekzemple, en sanskrito, 'samvaad' signifas 'kunparolo'. Persa (kaj ankaŭ urdua) 'hamraahi' signifas 'vojkunulo' aŭ 'samvojulo' (raah = vojo). De la latina kaj greka facile troviĝas grandan nombron da ekzemploj tiaj. Mi citas iliajn anglajn formojn ĉi tie ĉar mi ne konas la originalajn: constellation (stelkunaĵo, stelaro), synergy (kunlaboro?) ktp.

Plie, troviĝas vortoj en la moderna angla kaj en sanskrito (kaj pro tio en aliaj barataj lingvoj) kiuj similas. Ekzemple:

Door - Dvaar (Pordo)
Medium - Maadhyam (Medio)
Wagon - Waahan (Vagono)
Serpent - Sarpa (Serpento)

Kaj inter la latina kaj sanskrito:

Ignis - Agni (Fajro)
Ped(em) - Pad (Piedo)

Altebrilas (Xem thông tin cá nhân) 23:59:03 Ngày 06 tháng 11 năm 2010

Mutusen:
[LISTO]
latina centum, franca cent, hispana ciento,
k poste fariĝis h en ĝermanaj lingvoj: angla hundred, germana hundert.[/list]
Mi supozas, ke en la germana knt -> hnt, kaj hnd en la angla.

Sed kiel klarigi la finon: hundERT, hundRED ?
Ĉu iu havas la respondon?

Altebrilas (Xem thông tin cá nhân) 00:07:55 Ngày 07 tháng 11 năm 2010

Tra la tuta hind-eŭropa lingvaro rimarkiĝas prefikso sufiĉe komuna, ŝajne. Mi parolas pri la latina 'con', kiu en la greka estas 'syn/sym', sanskrite 'sam' kaj perse 'ham' (kaj esperante 'kun'/'sam' ridulo.gif ).
Ĉu estas rilato inter la sanskrita "sam" kaj la angla "same" kiu donis "sama" en esperanto?

Se tio ekzistas, "kun" kaj "sama" estas kuzaj esperantaj vortoj!

Quay lại