Anglismo
ca, kivuye
Ubutumwa 13
ururimi: Esperanto
piffkin (Kwerekana umwidondoro) 6 Rusama 2023 12:15:34
Simile mi rimarkis lastatempe ke homoj uzas "hospitalo" anstataŭ "malsanulejo". Tiaspecaj vortoj donas la impreson ke Esperanto ne estas vera lingvo sed estas nur la Angla kun Esperantaj finaĵoj aldonitaj!
thyrolf (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 09:09:47
La unua metodo celas malgrandigi plejeble la tempon, kiun oni bezonas por lerni Esperanton komunik-nivele, sed havas la malavantaĝon, ke restas multaj breĉetoj en la lingvo, kiujn oni devas fliki per lingvaj ĉirkaŭ-konstruaĵoj (ekz. germanaj vortoj "Streusel", "Tafelspitz", "Brezel" ktp.
La alia celas ŝtopi la breĉojn per alpreni multajn diversfacetajn vortojn, por ke Esperanto fariĝu "kompleta" lingvo, nur iomete pli facile lernebla ol ekz. la franca. La novajn vortojn oni nomas "neologismojn".
Aŭtoroj de la unua tendenco estas kompreneble Zamenhof mem, kaj ekz."Kabe" = Kazimierz Bein, kiu tamen enkondukis novajn vortojn, sed aliflanke estas genia rilate al simpla kaj klara Esperanto.
La dua tendenco estas ekz. Karolo Piĉ, aŭ Lorjak. De la lasta mi havas plurajn librojn kaj komprenas ilin bone, ĉar mi estas plurlingva homo.
Oni devas decidi, ĉu Esperanto estas helpa apliko por interkomprenigo kaj ĉu oni volas vivi kun la malperfektaĵoj, aŭ ĉu oni volas riĉan "literaturan" kompletan lingvon, kiu bezonas sufiĉan tempon por adekvate ellerni.
Oni, cetere, devas kompreni, ke estas nepra la adopto de multaj fakaj nocioj ekz. en la kemio aŭ biologio aŭ matematiko aŭ informadiko, se oni volas esti fake komprenata en sciendaj kaj teknikaj rondoj.
Altebrilas (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 12:16:34
Riĉa lingvo por bele kaj precize esprimi sentojn kaj pensojn en amika ĉirkaŭaĵo.
Sed ankaŭ simpla lingvo por komencantoj kaj homoj, kiuj devas defendi siajn rajtojn en konfliktaj okazoj.
La unua postulas neologismojn, la dua kunmetaĵojn.
La vorto olda ne malplaĉas al mi. Ĝi povus anstataŭi "aĝa". Same, se "oldo" anstataŭus "aĝo"-n, tiu malaperigus la solan vortparon, kiu pravigas la distingon "ĝ/ĵ": aĝo / aĵo.
Tiel Ĵ povus havi la saman sorton kiel Ĥ.
SlavikDze (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 16:49:49
Por ordinaraj esperantistoj la vorto "olda" sinonimas nur al la vortoj "maljuna" kaj "malnova", dum "aĝa" signifas "havanta ian aĝon".
Sed sinonime al la vortoj "olda/maljuna" uzeblas tamen la kunmetaĵoj "grandaĝa/profundaĝa".
Altebrilas (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 17:44:27
Mi volis nur montri, ke esperanta literaro estus facile reformebla, kvankam ĝi aktuale ne estas reforminda. (Vd. Antaŭparolon de Fundamento)
amigueo (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 20:15:58
Ĉu riĉigi per malfaciligi, ĉu malriĉigi per faciligi?
La defio de Esperanto estas riĉa lingvo per facilaj rimedoj.
La Esperantanoj devus vidi da kolorojn pli kaj ne malpli ol alilingvanoj.
Laŭ mi, la vortaro povus simpliĝi por kunigi riĉon kaj facilon.
Alia faktoro estas koncizo. Prie, mi preferus iomete ampligi fonetike, ne forigi sonojn sed inverse. Kaj permesi kelkajn sonapudojn.
Oni celu per pli facilaj rimedoj pli kompleksan penson.
SlavikDze (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 20:36:09
Vi estas simple admirinda pro via jezuiteca argumentado (ĉi-kaze ne politika, sed lingvistika)...
Supozeble, la vorton "aĝa" anstataŭ "olda/maljuna" uzas (tieldire "eŭfimisme") nur vi mem kaj similaj al vi kartavaj "alte-briluloj", kiuj, espereble, ne estas multnombraj.
Jen difino el Vikipedio:
"Eŭfemismo aŭ ĉirkaŭparolo estas tipo de vortfiguro kiu konsistas je uzo de pli milda, neakra vorto aŭ esprimo anstataŭ alia kiu povus vundigi la senton de la leganto au aŭskultanto; tiu anstataŭita vorto nomiĝas tabua aŭ tabuo kaj la kialo de la anstataŭo povas esti tre diversa, pro religiaj, kulturaj, politikaj, sociaj, personaj kialoj."
Kaj jen demando:
Ĉu la vortoj "olda/maljuna" laŭ via "alte-brila" opinio estas reale tabuaj aŭ vundigaj?
Altebrilas (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 22:43:52
La franca versio tradukas per "agé" kiu estas ankaŭ sinonimo de maljuna.
piffkin (Kwerekana umwidondoro) 8 Rusama 2023 22:56:53
Frano (Kwerekana umwidondoro) 9 Rusama 2023 06:50:13
- "Novajn vortojn" rajtas enkonduki ĉiu esperantisto;
- "neologismojn", t.e. sinonimoj de Fundamentaj aŭ oficialaj vortoj, rajtas enkonduki nur la Akademio de Esperanto, per Oficiala Aldono al la Fundamento.
- Escepto: neologismoj, kiuj estas internaciaj vortoj laŭ regulo 15 de la Fundamenta Gramatiko, ne bezonas enkondukon per Oficiala Aldono.