Adverb viser måte, sted, tid, mengde o.l. Adverb på Esperanto har E-ending.
- rapide = raskt, med hurtighet
- bele = vakkert, på en vakker måte
- urbe = i by(en(e))
- hejme = i ens egne/eget hjem
- tage = om dagen(e)
- matene = om morgenen(e)
- lunde = på mandager, på hver mandag
- normale = på en vanlig måte, i vanlige situasjoner
- multe = i stort antall
- alveninte = etter ankomst(en)
Stedsadverb kan ha akkusativendelsen N for å vise retning::urben= "til byen(e)", hejmen= "til deres egne/eget hjem". Men et adverb kan aldri ha J-endelse.
Til sammenlikning bruker man adverb sammen med småordene pli (mer) og plej (mest).
Bruk av adverb
Adverb kan spille en rolle som adverbial til verbet:
-
Ili manĝas rapide. - De spiser raskt.
Rapide (raskt) er et adjektiv til manĝas (spiser) som viser måten det spises på.
-
Urbe troviĝas multaj restoracioj. - Mange resturanger finnes i en by.
Urbe beskriver troviĝas (kan bli funnet), og viser hvor man kan finne noe.
Et adverbial som er adverb kan også relateres til hele setningen:
-
Kompreneble mi iros. - Selvfølgelig skal jeg gå.
Kompreneble (selvfølgelig) forholder seg til hele setningen. Den viser ikke måten det gås på, men kommenterer det faktum at det gås. Hele dette faktum er «komprenebla» (forståelig, åpenbart)
Et adverb kan også være et epitet til (beskrivelse av) et adjektiv, et annet adverb eller en adverbial partikkel:
- Ĝi estas sufiĉe granda. - Den er tilstrekkelig stor.
- Li manĝas terure multe. - Han spiser fryktelig mye.
- Ili revenos treege baldaŭ. - De kommer tilbake veldig snart.
Adverb kan også være en predikativ beskrivelse av et verb i infinitiv eller av en bisetning:
-
Estas amuze labori. - Et er morro å arbeide.
Amuze (gøy) beskriver ordet labori (å jobbe)
- Multe maĉi estas necese por bona digesto. - Å tygge mye er nødvendig for god fordøyelse.
Adjektiver og adverb er veldig like. Den tingen man vil beskrive bestemmer om man skal bruke adjektiv eller adverb.
Numerale adverb kan brukes som om de er substantiv: Tie loĝas multe (= multo) da stranguloj.
Adverb-småord
Noen av småordene i esperanto kan opptre som adverb i en setning, men de har ikke E-endelse. Disse er tabellordene med E, EL, OM, AM og AL, småordene pli og plej, småordet ne, småordene ĉi, for, ankoraŭ, baldaŭ, hodiaŭ, hieraŭ, morgaŭ, jam, ĵus, nun, plu, tuj, ajn, almenaŭ, ankaŭ, apenaŭ, des, do, eĉ, ja, jen, jes, ju, kvazaŭ, mem, nur, preskaŭ, tamen, tre og tro. Adverb-aktige småord er i prinsippet adverb, men i denne grammatikken kalles de Adverb-aktige småord for å skille disse klart fra de adverbene som har E-endelse.