Naar de inhoud

De oorspronkelijke en belangrijkste betekenis van de voorzetsels al, el en ĝis is het aangeven van een richting, maar ze worden ook in allerlei andere betekenissen gebruikt:

al
Doel van een beweging: Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo.
Richting zonder beweging: Ŝi apogis sin per la mano al la muro.
Hij, die iets ontvangt, of van een handeling voordeel of nadeel ondervindt: Donu al la birdoj akvon. Diru al mi vian nomon. Ŝi kombas al si la harojn. Pardonu al mi! Lia babilado malhelpis al mi fari la hejmtaskojn.
Hij, die iets ondervindt of voelt: Ŝajnas al mi, ke vi mensogas.
Bezitter e.d. (bij aparteni): La rozo apartenas al Teodoro.
Het resultaat van een transformatie of verandering: Li disrompis ĝin al mil pecoj. Normaliter gebruikt men en + de N-uitgang: Li disrompis ĝin en mil pecojn.
Toevoeging, optelling e.d. (met aligi, aliĝi, aldoni e.d.): Ĉu vi jam aliĝis al la kongreso?
Iets dat zich dichtbij bevindt of dat men als als gelijkaardig beschouwt: Proksime al la angulo staris aŭto. Tiu nubo similas al ĉevalo.
el
Beweging van binnen naar buiten: El la tubo fluis akvo. Li eliris el la ĉambro.
Afkomst, oorsprong, bron, vorige toestand, oorzaak: El kiu lando vi venas? Ŝi tradukis la libron el la Ĉina lingvo. El la knabo fariĝis junulo. El surprizo (= pro surprizo) li preskaŭ falis. Om een oorzaak uit te drukken geeft men tegenwoordig de voorkeur aan pro.
Materiaal, samenstelling: La skatolo estis farita el ligno. Unu minuto konsistas el sesdek sekundoj.
Een groep of massa, als men bepaalde individuen van de groep, of een deel van de massa, onderscheidt of afzondert: El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Trinku el la vino, kiun mi enverŝis.
ĝis
Een plaats, die men door een beweging bereikt, maar niet voorbijgaat: Mi akompanis ilin ĝis ilia domo.
Een grens van een ruimte, terrein e.d.: La tuta lago ĝis la transa bordo estas kovrita de glacio.
Tijd, maat, graad, niveau of toestand, die men bereikt, maar niet overschrijdt: Mi laboras de frua mateno ĝis malfrua vespero. La tasko estu preta ĝis la fino de Junio. La prezo falis ĝis du eŭroj.

Ook de accusatief-uitgang N- en het voorzetsel de zijn rolkenmerken van richting.

Terug naar boven