De woordjes kaj, aŭ, sed, plus, minus en nek zijn voegwoorden. Over nek kan je lezen in de uitleg over negaties.

Kaj

Kaj verbindt twee zaken, die dezelfde rol spelen in de zin:

Als er meer dan twee zaken zijn met dezelfde functie, zet men kaj gewoonlijk voor het laatste, vooral als er een lange opsomming van zinnen is. Daar waar kaj ontbreekt, kan men in spreektaal kort pauzeren. In schrijftaal zet men daar een komma:

In spreekstijl laat men kaj soms in het geheel weg:

Om te onderstrepen of aan te dringen kan men kaj gebruiken voorafgaand aan die zaken, ook voorafgaand aan de eerste .

Verschillende soorten relaties tussen verbonden zinnen

Als zinnen worden verbonden met kaj, kan dat verband veel verschillende betekenisrelaties weergeven. Welk soort relatie het is, moet men halen uit de context:

Aŭ

Aŭ functioneert zoals kaj. Het kan dezelfde zaken op dezelfde manier verbinden, maar aŭ geeft aan, dat de verbonden zaken alternatieven zijn. Aŭ geeft aan, dat men een keuze kan maken uit de verbonden zaken, of dat het onzeker is, welke keuze van kracht is:

Normaal is aŭ [of] exclusief. Dit betekent,dat maar één van de alternatieven geldig kan zijn. Soms echter is aŭ inclusief. In dat geval mag men meer dan één van de alternatieven (eventueel zelfs allemaal) kiezen. Het is de kontekst die bepaalt of aŭ inclusief of exclusief is. Om te benadrukken, dat aŭ exclusief is, kan men aŭ voor elk alternatief. Om aan te geven dat aŭ inclusief is, gebruikt men soms, vooral in schrijftaal, de uitdrukking kaj/aŭ: La vojaĝo okazos per trajno kaj/aŭ buso. = La vojaĝo okazos per trajno aŭ buso, aŭ per trajno kaj buso. La vojaĝo okazos per trajno aŭ buso aŭ ambaŭ. Normaliter gebruikt men kaj/aŭ niet in spreektaal, enkel in schrijftaal. Het is aan te raden kaj/aŭ te ook in schrijftaal te vermijden. Beter is direct te wijzen om de mogelijkheid om alle alternatieven te kiezen.

Sed

Het voegwoord sed verbindt zinnen of zinsdelen, en wijst erop, dat zij op één of andere manier tegengesteld zijn aan elkaar:

Sed komt dikwijls voor samen met tamen, dat in dat geval het contrast benadrukt:

Als men tamen gebruikt, zou men dikwijls evengoed kaj kunnen gebruiken in plaats van sed, want tamen drukt het contrast vrij goed uit:

Tamen hoort normaliter bij een bepaling, terwijl sed een voegwoord is. Daarom verschijnt sed alleen maar aan het begin van zijn zin, terwijl tamen op verschillende plaatsen in de zin kan voorkomen. Soms verschijnt tamen aan het begin van de hoofdzin, die nauw verbonden is met de vorige hoofdzin. In dat geval krijgt tamen een voegwoord-functie. Tamen betekent dan nagenoeg hetzelfde als sed. Men zou ook kunnen zeggen, dat sed of kaj worden verondersteld: Hij is heel opvliegend en windt zich op bij de kleinste bagatel; tamen is hij heel vergevendsgezind, hij blijft niet lang kwaad en is niet wraakzuchtig.

Plus en minus

De woordjes plus kaj minus worden vooral gebruikt in wiskundige en dergelijke uitdrukkingen om de symbolen + (plus) kaj - (minus) voor te stellen. Plus geeft een optelling aan, wijst op positiviteit e.d. Minus wijst op een aftrekking, negativiteit e.d.

Maar soms wordt plus als voegwoord gebruikt in plaats van kaj, met name wanneer het een optelling of iets dergelijks betreft. Analoog kan minus, sed ne vervangen, als het een aftrekking of iets dergelijks betreft:

Soms worden plus en minus gebruikt als voorzetsels, net zoals kun en sen, dus altijd zonder erop volgende N-uitgang. Het is nochtans verkieslijk om altijd plus en minus te gebruiken als voegwoorden volgens de voorbeelden hierboven, met een N-uitgang als de functie in de zin het vereist.

Voegwoorden tussen afgekapte woorden

Soms, vooral in schrijftaal, gebruikt men kaj om twee of meer elementen van een samengesteld woord te verbinden om een zin in te korten:

Dergelijke zinnen zijn nogal onnatuurlijk. In het algemeen zijn ze niet aan te raden, vooral als zij afgekapte woorden bevatten zonder uitgang, wat normaal gezien niet mogelijk is in het Esperanto. Bij voorkeur gebruikt men andere manieren om zinnen in te korten.