ნაწილაკი po რაოდენობის განაწილებას აღნიშნავს. ტრადიციულად იგი წინდებულად კლასიფიცირდება, მაგრამ ბევრი მას ზმნიზედურ ნაწილაკად იყენებს.
Po-ს მხოლოდ რიცხვთან ან ოდენობასთან მიმართებით აქვს მნიშვნელობა. Po-ს შემდეგ ყოველთვის დგას რიცხვი ან რაოდენობის აღმნიშვნელი სხვა სიტყვა: po kvin (ხუთ-ხუთად, ხუთით), po dek (ათ-ათად, ათით), po dudek mil (ოცი ათასებად), po multe (ბევრად), po kiom (რამდენად), po miliono (მილიონებად), po duono (ნახევრად), po iom (ცოტ-ცოტად), po pluraj (მრავლად), po paro (წყვილ-წყვილად), po egalaj partoj (თანაბარ ნაწილებად) და ა.შ. ზოგჯერ რაოდენობა კონტექსტით იგულისხმება: po pomo (თითო ვაშლად) = po unu pomo, po tutaj boteloj (სავსე ბოთლებად) = po pluraj tutaj boteloj.
Po რისიმე ნაწილს (პორციას) აღნიშნავს, რაც განაწილებულია ერთზე მეტ პირზე, საგანზე, ადგილზე და ა.შ. ყველას მხოლოდ ერთი ნაწილი ეკუთვნის. მთლიანი ოდენობის, რიცხვის გასარკვევად საჭიროა po-ოდენობის გამრავლება რიცხვზე, რომლის ოდენობაც კონტექსტზეა დამოკიდებული:
-
Por miaj kvar infanoj mi aĉetis dek du pomojn, kaj al ĉiu el la infanoj mi donis po tri pomoj. - ჩემი ოთხი ბავშვისთვის თორმეტი ვაშლი ვიყიდე და ყველა მათგანს სათითაოდ სამ-სამი ვაშლი დავურიგე.
4-ჯერ 3 ვაშლი = 12 ვაშლი. დააკვირდით, რომ შედეგი აღნიშნავს ვაშლებს2} და არა ბავშვებს. 3 ვაშლი გაამრავლეს ბავშვების რაოდენობაზე, მაგრამ შედეგი აუცილებლად 12 ვაშლია და არა 12 ბავშვი. ყოველი გამოთვლის შედეგი მუდამ დაკავშირებულია მასთან, რასაც po-გამოთქმა უჩვენებს.
-
Tie estis viro tre altkreska, kiu havis sur la manoj kaj sur la piedoj po ses fingroj, sume dudek kvar. - იქ ძალიან მაღალი კაცი იყო, რომელსაც ხელებზე და ფეხებზე ექვს-ექვსი თითი ჰქონდა, ჯამში ოცდაოთხი.
4-ჯერ 6 თითი (2 ხელი + 2 ფეხი) = 24 თითი.
-
Tiu ĉi libro havas sesdek paĝojn; tial, se mi legos en ĉiu tago po dek kvin paĝoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj. - ეს წიგნი სამოცგვერდიანია; ამიტომ, თუკი ყოველდღე თხუთმეტ გვერდს წავიკითხავ, მთელ წიგნს ოთხ დღეში დავამთავრებ.
4-ჯერ 15 გვერდი = 60 გვერდი.
-
Ŝi ricevis lecionojn po dek eŭroj por horo. - მან საათში ათ ევროდ მიიღო გაკვეთილები.
ჯამში გაკვეთილები 4 საათი გაგრძელდა, ფასი იყო 4-ჯერ 10 ევრო = 40 ევრო.
-
Dume la gastoj trinkis po glaseto da vino. - ამასობაში სტუმრებმა თითო ჭიქა ღვინო დალიეს.
აქ ნაგულისხმევია სიტყვა unu: ...po unu glaseto... (თითო ჭიქად). 10 სტუმრის არსებობის შემთხვევაში ჯამში გვექნებოდა 10 ჭიქა.
-
Mi fumadis cigaredojn po dudek kvin rubloj por cento. - ას სიგარეტს ოცდახუთ რუბლად ვეწეოდი.
ასი ასეთი სიგარეტო 25 რუბლი ღირს. ამგვარად, ხუთასი ასეთი სიგარეტის ფასი იქნება 5-ჯერ 25 რუბლი = 125 რუბლი.
-
El ĉiuj vivaĵoj, el ĉiu karno, enkonduku po unu paro el ĉiuj en la arkeon, ke ili restu vivaj kun vi. - „და ყოველი პირუტყვისგან და ყოველი ქვეწარმავლისგან და ყოველი მხეცისგან და ყოველი ხორციელისგან, ორ-ორს ყველასაგან შეიყვან კიდობანში, რათა გამოკვებო შენთან ერთად; მამალი და დედალი იქნება.“ (ძველი აღთქმა, წიგნი შექმნისა, 6:19)
ცხოველთა 1000 სახეობის ყოლის შემთხვევაში გვექნებოდა ათასჯერ 2 ცხოველი (ერთი წყვილი) = 2000 ცხოველი (1000 წყვილი).
-
La urbestro aranĝas grandajn tagmanĝojn, kie la vino estas trinkata po tutaj boteloj. = ...po pluraj tutaj boteloj. - ქალაქის მერი დიდ სადილებს აწყობს, სადაც ღვინოს მთლიან ბოთლებად სვამენ.
ყოველ სადილზე რამდენიმე სავსე ბოთლს სვამენ.
წინამდებარე მაგალითებში po წინდებულად გამოიყენება. რიცხვის მაზუსტებელთა განმარტებებში გვხვდება po-ს ზმნიზედურად ხმარების მაგალითებიც.
Po-ს არასწორი ხმარება:
ხშირად po-ს არასწორი გამოთქმის წინ სვამენ. აი ტიპური მაგალითი:
-
Tiu ĉi ŝtofo kostas dek dolarojn po metro.
მოსაუბრეს სურდა ეთქვა, რომ მატერიის ყოველი მეტრი ათი დოლარი ღირს, მაგრამ ეს არასწორია. Po აქ ნაგულისხმევ unu-ს უნდა მიემართოს → po unu metro. ასე რომ, გამოთვლით ვიღებთ: 10-ჯერ (დოლარის რაოდენობა) 1 მეტრი = 10 მეტრი. წინადადებაში po გვხვდება გამოთქმა (unu) metro-ს შემდეგ. გამოთვლის შედეგია ათი მეტრი, და არა ათი დოლარი. ეს ათი მეტრი მატერია ჯამში ათი დოლარი ღირს, რაც ნიშნავს, რომ ყოველი მეტრი ერთი დოლარი ღირს. სავარაუდოდ ეს არ იყო სათქმელის განზრახული მნიშვნელობა.
სწორი წინადადებაა:
-
Tiu ĉi ŝtofo kostas po dek dolarojn por metro. - ეს მატერია მეტრი ათი დოლარი ღირს.
თუკი გვაქვს მაგალითად 5 მეტრი, გვექნება შემდეგი გამოანგარიშება: 5-ჯერ 10 დოლარი = 50 დოლარი. შედეგი დოლარებს უჩვენებს, რადგან po დგას გამოთქმა dek dolaroj-ს წინ.
მრავალ ენაში განაწილების აღსანიშნად მხოლოდ ერთი სიტყვა გამოიყენება ხოლმე. ეს სიტყვა metro-ს წინ დგას. Po ხშირად ისეთ სიტყვებში ერევათ ხოლმე, რომელთაც მისგან აბსოლუტურად განსხვავებული მნიშვნელობა აქვთ. ესპერანტოში ეს ორი სიტყვით აღინიშნება, po და ერთი სხვა. ხშირად ეს სხვა სიტყვაა por, მაგრამ კონტექსტიდან გამომდინარე აგრეთვე სხვა წინდებულებიც (ან ზმნიზედური ფორმები) შეიძლება გამოვიყენოთ. წინა მაგალითში შესაძლოა ასევე მაგ: laŭ metro ან metre.
დაიხსომეთ აგრეთვე შემდეგ ფრაზებს შორის განსხვავება:
-
La aŭto veturis po dek kilometrojn en kvin horoj. - მანქანა საათში ათი კილომეტრით მოძრაობდა ხუთი საათის მანძილზე.
მანქანამ ჯამში 5 საათი იარა და მთლიანად 50 კილომეტრი დაფარა. (5-ჯერ ათი კილომეტრი = 50 კილომეტრი.)
-
La aŭto veturis dek kilometrojn en po kvin horoj. - მანქანამ ათი კილომეტრი იარა კილომეტრში ხუთი საათი სიჩქარით.
მანქანამ სულ 10 კილომეტრი გაიარა, რაც ჯამში 50 საათს უდრის. ( 10-ჯერ 5 საათი = 50 საათი.)
გაყოფისნიშნიანი ფორმულები
| ფორმულა | წარმოთქმა |
|---|---|
| 20$/kg | po dudek dolaroj por kilogramo |
| 120 km/h | po cent dudek kilometroj en/por horo |
| 2 MN/m² | po du meganeŭtonoj sur/por kvadratmetro |
ხშირად po ზმნიზედასთან ერთადაც იხმარება: po 120 kilometroj hore.
ზოგჯერ po შეიძლება ასეთ გამოთქმებში საერთოდაც გამოვტოვოთ და სანაცვლოდ ĉiu დავამატოთ, მაგ: cent dudek kilometroj por/en (ĉiu) horo, dudek dolaroj por (ĉiu) kilogramo, du meganeŭtonoj por/sur (ĉiu) kvadratmetro.