21 同位语 / 语法

同位语是后置的对句成分的说明性再措词。它通过其他词语表示相同的事物。同位语以某种方式修饰前面的句成分, 但是, 它又是特有的句成分。在口语中, 人们通常用前后稍作停顿的方式来区别同位语。在书面语中, 人们习惯上加逗号。

同位语所起的句作用与第一个句成分相同。如果第一个句成分有宾格词尾 N, 同位语也要有该词尾:

Karlo, nia prezidanto, prezentis Petron, la novan sekretarion. - 我们的主席卡尔介绍了新来的秘书彼得。

Karlo 和 nia prezidanto 都是主语, 他们甚至是同一个人。Petro 和 la nova sekretario 都是宾语, 因为他们是同一个人。
Tie mi renkontis Vilĉjon, mian edzon. - 在那里我遇见了我的丈夫小威廉。
La diablo lin prenu, la sentaŭgulon! - 让魔鬼抓住他, 这个废物!
La koko, trumpetisto de l' mateno, per sia laŭta, forta, hela voĉo el dormo vekas dion de la tago. - 清晨的小号手公鸡以其高亢有力的明亮嗓音将日神从沉睡中唤醒。
Li prelegis pri Hitlero, la fondinto de la naziismo. - 他就纳粹主义的创始人希特勒做了演讲。

可以说: ...pri Hitlero, pri la fondinto...
Ni esprimas nian koran dankon al sinjoro Schleyer, la unua kaj plej energia pioniro de la ideo de neŭtrala lingvo internacia. - 我们向施莱耶尔先生 — 中立的国际语理想的第一位和最有毅力的先驱者 — 表达我们衷心的感谢。

可以说: ...al sinjoro Schleyer, al la unua kaj plej energia pioniro...

有时, 同位语由 nome, tio estas, 或类似短语引导:

Mi renkontis mian malamikon, nome la mortiginton de mia patro. - 我遇见了我的仇敌, 也就是杀害我父亲的凶手。
Hodiaŭ mi ricevis duoblan pagon, tio estas cent dolarojn. - 今天我收到了两倍的报酬, 即 100 元。

Tio estas: mi ricevis cent dolarojn. 的缩略句。

不要将同位语和称谓语混淆。称谓语可以貌似同位语, 但是, 称谓语永远不要用 N 词尾或其他作用标志。请比较以下句子:

Iuj asertis, ke ili vidis eĉ profesoron, Paŭlon Jenkins. - 一些人断定, 他们甚至见到了一位教授 — 保罗∙詹金斯。

使人惊讶的是他们总算见到了一个教授。稍后又补充说他们见到的正是保罗∙詹金斯。Paŭlon Jenkins 是同位语。
Iuj asertis, ke ili vidis eĉ profesoron Paŭlo Jenkins. - 一些人断定, 他们甚至见到了保罗∙詹金斯教授。

使人惊讶的是, 他们见到的正是保罗∙詹金斯, 此人是教授。Paŭlo Jenkins 是 profesoron 的称谓语。Profesoron Paŭlo Jenkins = tiun profesoron, kiu nomiĝas Paŭlo Jenkins.

也不要将同位语和句作用呼语混淆, 后者不要用作用标志: Sidigu vin, sinjoro! [请坐,先生!] Vin 和 sinjoro 是同一人, 但是, vin 是宾语, sinjoro 是呼语。

用作同位语的 ĉiu(j), ambaŭ, 或 ĉio

Ĉiu(j), ambaŭ, 和 ĉio 可以是名词或人称代词的说明性同位语。如果名词或代词有 N 词尾, 这时, 同位语也要有该词尾 (ambaŭ 除外,该词从来不可以有 N 词尾)。此类同位语并非始终紧跟在第一个句成分之后, 而是经常位于句中更后的位置:

Ni ĉiuj legas. = Ni legas. Ĉiuj (el ni) legas. - 我们大家都在阅读。
Ili ĉiuj sidas silente kaj skribas. = Ili sidas. Ĉiuj (el ili) sidas. - 他们都静坐着写字。
Ŝi vidis, kiel la cikonioj forflugis, ĉiu aparte. = La cikonioj forflugis. Ĉiu unuopa cikonio forflugis aparte. - 她看到鹳是如何形隻影单地飞走了。
La kolonoj havis ĉiu la alton de dek ok ulnoj. Ĉiu unuopa kolono estis tiel alta. - 每一根柱子高十八肘。
Vin ĉiujn mi kore salutas. = Mi salutas vin. Mi salutas ĉiujn (el vi). - 我向你们大家表示衷心的问候。
Ili ambaŭ estis bonaj homoj. = Ili estis bonaj homoj. Ambaŭ (el ili) estis bonaj homoj. - 他们两人都是好人。
Tio estas ĉio tre bona. = Tio estas tre bona. Ĉio (el tio) estas tre bona. - 所有这一切都很好。

同位语的特殊形式是连写。在连写中, 多个 (最常见的是两个) 同类词合作表示某个特殊事物。连写中的各个词几乎成为一个合成词。人们无停顿地将它们读出, 并且习惯上将它们连写, 但是带有分隔符。然而, 并非涉及到合成词。语法上 (通常) 将它们作为特别的词对待:

Pluraj ŝtatoj-membroj informis pri sia preteco ampleksigi la instruadon de Esperanto. = ...ŝtatoj, kiuj estas membroj [de UNESKO]... - 多数会员国通报了他们扩展世界语教学的准备情况。

Ŝtatoj 和 membroj 都有 J 词尾, 因为它们是两个单独的词。
La Franca flago estas blua-blanka-ruĝa. - 法国国旗是蓝白红三色的。

也可以说 blua, blanka kaj ruĝa, 但是, 连写形式表示论及确定的统一颜色结合体。
La fotoj ne estis koloraj, sed nigraj-blankaj. - 那些照片不是彩色的, 而是黑白的。

也可以说 nigraj kaj blankaj, 但是 nigraj-blankaj 更加强调与 koloraj 的对比。这里说的是照片的某种类别。
Kio estos, tio estos, mi provos trafe-maltrafe. = ...mi provos, ĉu trafe, ĉu maltrafe, laŭ ŝanco. - 是什么样就是什么样, 我来试着碰碰运气。
Vole-ne-vole li devis konsenti. = Ĉu vole, ĉu ne-vole, li devis konsenti. - 不管愿意与否, 他都必须同意。
Pli-malpli unu horon poste Marta eniris en sian ĉambreton en la mansardo. = Proksimume unu horon poste... - 差不多过了一个小时, 玛尔塔进入了她在顶楼上的小房间。

有时, 可以同样恰当地说 pli aŭ malpli, 但是这并不真正具有 proksimume 的意思。

有时, 用作同位语的句成分并不表示同一事物, 而是补充有关该事物的某种信息。最常见的是论及事物所在的或来自的地点。此种评注性的同位语从不接 N 词尾。可以将此种同位语看作是缩略从句:

Prelegis interalie profesoro Kiselman, Svedujo. = ...Kiselman, kiu venas el Svedujo. - 特别是来自瑞典的吉塞尔曼教授发表了演讲。

也可以说: ...Kiselman el Svedujo.
Ni vizitis Tokion, Japanujo. = ...Tokion, kiu troviĝas en Japanujo. - 我们访问了日本东京。

或: ...Tokion en Japanujo.