indongorazina da ifatanya ijambo ry'icuro hamwe n'umugwi w'amazina, yerekana «ikintu» (ni ukuvuga ikintu kidafise iherezo kandi kitavuzwe neza.)
incuro | «ikintu» | |
---|---|---|
unu kilogramo | da | pano |
litro | da | lakto |
skatolo | da | rizo |
amason | da | komencantoj |
du milionoj | da | rubloj |
iom | da | valizoj |
tiom | da | feliĉo |
multe | da | problemoj |
imvugo y'incuro yerekana igitigiri. ni umurwi w'amajambo, intumbuzi canke agace k'irivuga.
imvugo y' "ikintu" yerekana ico iyo ncuro ikoreshwa
- En la botelo estas litro da lakto. - mw'icupa harimwo iritiro rimwe ry'amata.
- Ŝi aĉetis faskon da ligno. - yaguze umuganda w'inkwi
- Tiu ĉi rivero havas ducent kilometrojn da longo. - urwo ruzi rufise ibirometero amajana abiri vy'uburebure
- Mi neniam prenas kun mi multon da pakaĵo. - sinzosubira kwikorera imizigo.
- En la urbo troviĝas multe da aŭtoj. - mu gisagara hari imiduga myinshi.
- La riĉulo havas multe da mono. - umutunzi afise amahera menshi
- Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli. - afise amahera atagira igitigiri
{1ibiharuro — unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil — ntibikeneye da. babikoresha nka karangura y'irindi zina :
- Tie loĝas du Esperantistoj. - abantu babiri bavuga iki esperanto baba harya.
- Mi havas cent pomojn. - Mfise ivyamwa ijana.
- Tiu ĉi vilaĝo havas du mil loĝantojn. - Ako gasagara kabamwo abantu ibihumbi bibiri
amazina y'ibitigiri nkamiliono, miliardo, deko et cento akunda gukoreshav rimwe na rimwe da :
- Tiu ĉi urbo havas milionon da loĝantoj. - Ico gisagara kibamwo abantu umuriyoni
- En la kesto estas cento da pomoj. - Mu gasandugu harimwo ivyamwa birenga ijana
mu bisanzwe da yama iri inyuma y'icerekana incuro, ariko kenshi daishobora kudakoreshwa. Muri ico gihe, mu bisanzwe, incuro yavuzwe iba iri inyuma y'iryungane, ni urukurikirane rutamenyerewe rw'amajambo. Rimwe na rimw, ijambo ryerekana incuro ntiryumvikana.
- Da ŝafoj kaj bovoj li havis multe. = Li havis multe da ŝafoj kaj bovoj. - intama n'inka, afise vyinshi
- Da pulvo ni havas kiom vi volas. = Ni havas tiom da pulvo, kiom vi volas. - pudere dufise nyinshi cane.
ntimuzigere mukoresha -N inyuma ya da
-N ntiyigera ija inyuma y'indongorazina da. agace k'iryungane kagizwe na da siko konyene ari karangura. ijambo ryerekana incuro riri imbere ya da rirashobora muri ico gihe kuba karangura Li portas multon da valizoj.
Ariko iyo ncuro baba bavuze rimwe na rimwe aba ari intumbuzi canke agace k'intumbuzi y'incuro, ifise agasozo -N ka karangura nshororokerwa, nubwo kaba gafise igikorwa ca karangura nshororokerwa
-
La riĉulo havas multe da mono. = La riĉulo havas multon da mono. - umutunzi afise amahera menshi
oya sivyo
-
Kiom da pano vi volas? = Kiel grandan kvanton da pano vi volas? - Mushaka imikate ingahe? =ni ikihe gitigiri c'imikate mushaka?
oya sivyo
Ni ryari bidakenewe gukoreshada ?
Mu gihe atari incuro, ingero, canke igitigiri, ariko nk'akarorero ubwoko, ntibakoreshada, mais en général de 
-
Ni manĝis specon de fiŝo. - twafunguye ubundi bwoko bw'indagara
ijambo speco ntiryigera ryerekana incuro, ingero canke igitigiri. Mu bisanzwe ntaa nakimwe yerekana.
-
Ĉe ni estas manko de akvo. - Iwacu nta mazi ariho
ijambo manko ntiryigera ryerekana incuro, ingero canke igitigiri
-
Pro perdo de kuraĝo ili ne venis. - ntibaje kuko babuze inguvu
ijambo perdontiryigera ryerekana incuro, ingero canke igitigiri
ntimwigere mukoresha da nk'ingereka, naho yoba yerekana incuro, ingero canke igitigiri
-
Ni renkontis multajn homojn. (= Ni renkontis multe/multon da homoj.) - twarahuye n'abantu benshi
ingereka z'incuro, multa(j), kelka(j), pluraj,n'izindi zifatanye n'iryungane ritagira da.
-
La botelo estas plena de/je akvo. - icupa ryuzuye amazi.
ingereka plena ntiyerekana incuro, ariko ukuntu ikintu kimeze. intumbuzi plene nayo nyene ntiyerekana incuro: ntimuzigere muvuga plena da... ni plene da....
- Tie ni trovis ĉambron plenan de/je rubaĵoj. - twaronse ngaha icumba gicafuye cane.
umurwi w'amajambo werekanwe na difinilo — la, tiu, ĉiu, insigarirazina satunga— urahera, kandi ni ikintu gifise imbibe zihera (kuko atari igikoresho). Vyongeye, ntidushobora gukoresha da mu kwongeramwo umurwi w'amajambo, ariko mu kibanza cayo dukoresha de canke el
- Ni manĝis iom de/el la pano. - Twarafunguye imikate mikeyi
- Ili aĉetis kelkajn botelojn de/el tiuj vinoj. - baraguze amacupa makeyi y'iyi mivinyu.
insigarirazina muvugwa yatanwzwe yerekana mu bisanzwe umuntu umwe canke benshi bafise igitigiri. kubw'iyo mvo, ntimukoreshe da imbere y'insigarirazina muvugwa, ariko de canke el :
- Ni manĝis iom de/el ĝi (= el la pano). - twarayiriye (imikate) mikeyi
- Ili aĉetis kelkajn botelojn de/el ili (= de/el tiuj vinoj). - Barayaguze amacupa makeyi (y'iyi mivinyu)
mu gihe incuro canke igitigiri vyamazwe kwerekanwa n'igiharuro canke ingereka, ntidukoresha da ariko dukoresha de cankeel :
-
Ŝi pagis kotizon de cent eŭroj. - yatanze intererano y'amayero ijana.
ijambo kotizo ntiryerekana incuro. ariko turashobora kuvuga ŝi pagis cent eŭrojn da kotizo
- Ni gustumis tre multe de unu vino. - twarahonjeje cane uyo muvinyu
- Ili manĝis ĉiom de/el tuta bovo. - bariye inka yose
- Li trinkis iom de/el kelkaj bieroj. - yanyoye dukeyi ku macupa amwe amwe
mu gihe ijambo riri mu rudende ryerekana ryo nyene ubwaryo incuro ifise urubibe, ntidukoresha da :
-
Unu tago estas tricent-sesdek-kvinono aŭ tricent-sesdek-sesono de jaro. - umunsi umwe ni uwugira amajana atatu na mirongo itandatu na gatanu canke uwugira amajana atatu na mirongo itandatu na gatandatu w'umwaka.
Jaro yerekana yo nyene ubwayob umwanya ufise aho ugarukira mu gihe.
- Ili fortranĉis duonon de centimetro. - bakwiwe mu gice ca sentimetero
amajambo menshi yerekana kenshi incuro canke ikindi kintu. niyo nsiguro bashaka guha iryo ryungane rikuru rero iyo bakoresheje da canke iyini ndongorazina.
-
Glaso de vino estas glaso, en kiu antaŭe sin trovis vino, aŭ kiun oni uzas por vino; glaso da vino estas glaso plena je vino. - «Glaso de vino» ni igikombe kirimwo umuvinyu canke bakoresha mu kunywa umuvinyu, ariko «glaso da vino« ni igikombe c'umuvinyu.
Glaso ikunda kwerekana ikintu kimwe, canke incuro.
-
Ili konstruis grandan reton da/de komputiloj. - Barashizeho uruganda runini rwa nyabwonko.
Mu gihe imvugo grandan reton igomba kwerekana igitigiri ca nyabwonko, duca tuvuga da komputiloj. Ariko grandan reton yerekana ukuntu imashine zifatanye (mu buryo bunini), muri ico gihe bategerezwa kuvuga de komputiloj.
Ikoreshwa rya da bivana nico uwuvuga ashaka gusobanura. Mu kwifasha, woshobora kwibaza ikibazo cishurwa n'iryungane;:
- Kiom da soldatoj estis? — Estis grupo da soldatoj! - Hari abasoda bangahe?, hariho ikirwi cabo!
- Kia grupo ĝi estas? — Ĝi estas grupo de soldatoj! - Wari umurwi bwoko ki? wari umurwi w'abasoda
- Kiom da rozoj vi volas? — Mi volas bukedon da rozoj! - Mushaka amashurwe angahe? Nshaka akarwi k'amashurwe!
- Kian bukedon vi volas? — Mi volas bukedon de rozoj! - Mushaka akarwi bwoko ki? Nshaka akarwi k'amaroza!
Ni ukwitondera ijambo ngenderwako ni ijambo rihereza (→ da) canke ijambo ritangura (→ de). Grupo da soldatoj ubwa mbere ni Abasoda (mu bwishi bw'umurwi). Grupo de soldatoj ubwa mbere umurwi (ugizwe n'abasoda). Bukedo da rozoj ni amashurwe (mu bwishi bw'umutekero). Bukedo de rozoj (canke bukedo el rozoj) ni umutekero (ugizwe n'amashurwe).
Ikoreshwa ry'indongorazina da irateye imbere muri kahise k'iki Esperanto. Ni co gituma mu bisomwa vya kera ushobora kuronka da yategerezwa kuba de canke el twisunze insiguro twaronse aho haruguru.
« Da-isme »
Mu ki Esperanto co kuvuga akenshi harabonekamwo ikoreshwa ritariryo rya da, twoshobora kwita «da-isme». Muri iryo koreshwa da ntikurikirwa n'akajambo kerekana ikintu aho da kerekana ubwishi. Da kareka kwerekana ko ari indongorazina kandi kakerekana gusa ko akajambo gakurikira ari ubwishi.
- Mi havas multe da.
- Kiom da vi volas? Ngaha da ntiyerekeye vi ikurikira.
- Ili kunportis tiom da, ke ĉiu povis ricevi iom da.
Iryo koreshwa uruhande rumwe ituma, ahandi igatuma, ubwishi bw'ibikorwa vy'qmqboko cerekana da nkuko yoba iri mu ndongorazina. Ariko da ubwa mbere iri ico ikurikira.
Zimwe zerekana ko hari ikintu nyezina kitumvikana.
- Mi havas multe da mono. → Mi havas multe da. - Mfise amahera menshi.
- Kiom da viando vi volas? → Kiom da vi volas? - Mugomba inyama zingana gute?
Mugabo ari ikintu kimwe kitumvikana iyo ndongorazina ni ukuyihoza, Li estas instruisto de lingvoj. → Li estas instruisto. Kandi atari : Li estas instruisto de. Ni naco gituma ugomba kwirengagiza ijambo inyuma ya da, utegerezwa no kwirengagiza da.
Mu bisanzwe utegerezwa kuvuga: Mi havas multe. Kiom vi volas? Ili kunportis tiom, ke ĉiu povis ricevi iom. Amajambo nka multe, tiom na iom ni yo nyene ubwayo yerekana ubwishi. Ntihakenewe da kugirango habe iciyumviro c'ubwishi. Ntihategerezwa gukoreshwa da nko mu gihe ugomba kwerekana ubwishi, muri ico gihe ata nkeka hategerezwa kubaho umurwi w'amazina inyuma.