介词 da 将数量短语连接到表示 “物质性” 事物 (非限制的和非限定的事物) 的名词性句成分上:
| 数量 | “物质” | |
|---|---|---|
| unu kilogramo | da | pano |
| litro | da | lakto |
| skatolo | da | rizo |
| amason | da | komencantoj |
| du milionoj | da | rubloj |
| iom | da | valizoj |
| tiom | da | feliĉo |
| multe | da | problemoj |
数量短语表示有多少。它是名词性句成分, 数量副词, 或表示数量的副词性小品词。
“物质性” 短语表示数量的组成:
- En la botelo estas litro da lakto. - 瓶子里有一升牛奶。
- Ŝi aĉetis faskon da ligno. - 她买了一捆木料。
- Tiu ĉi rivero havas ducent kilometrojn da longo. - 这条河长 200 公里。
- Mi neniam prenas kun mi multon da pakaĵo. - 我从不随身带许多行李。
- En la urbo troviĝas multe da aŭtoj. - 城市里有许多汽车。
- La riĉulo havas multe da mono. - 那个富人有很多钱。
- Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli. - 他的钱多得数不过来。
数词 － unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil－ 不需要 da, 但是通常作为名词的修饰语出现:
- Tie loĝas du Esperantistoj. - 那里住着两位世界语者。
- Mi havas cent pomojn. - 我有 100 个苹果。
- Tiu ĉi vilaĝo havas du mil loĝantojn. - 这个村有 2,000 个居民。
然而, 名词性数词 如 miliono, miliardo, deko kaj cento 需要 da:
- Tiu ĉi urbo havas milionon da loĝantoj. - 这座城市有 100 万居民。
- En la kesto estas cento da pomoj. - 箱子里有 100 个苹果。
通常情况下, da 短语紧跟在它的数量短语之后, 但是 da 短语偶尔也单独存在。这时, 数量短语通常位于句中其他位置 (非惯用词序)。然而, 数量词有时会省略:
- Da ŝafoj kaj bovoj li havis multe. = Li havis multe da ŝafoj kaj bovoj. - (他) 有许多的羊群和牛群。
- Da pulvo ni havas kiom vi volas. = Ni havas tiom da pulvo, kiom vi volas. - 你想要多少火药, 我们就有多少。
不要在 da 的后面使用 N 词尾
介词 da 的后面从不使用 N 词尾。物质性的 da 短语从不单独做宾语。然而, da 前面的数量短语可以做宾语: Li portas multon da valizoj. [他提着许多行李箱。]
但是, 数量短语常常是数量副词或表示数量的副词小品词, 它们不可以用宾语的 N 词尾, 甚至于用作宾语时也这样:
-
La riĉulo havas multe da mono. = La riĉulo havas multon da mono. - 那个富人有很多钱。
一定不是: La riĉulo havas multe da monon.
-
Kiom da pano vi volas? = Kiel grandan kvanton da pano vi volas? - 你想要多少面包?
一定不是: Kiom da panon vi volas?
何时不用 da?
如果完全不论及数量, 度量, 或数目, 而是论及例如种类, 就不用 da, 而是一般用 de:
-
Ni manĝis specon de fiŝo. - 我们吃了一种鱼。
Speco 一词从来不可以表示数量, 度量, 或数 目。所以永远不要说: speco da...。
-
Ĉe ni estas manko de akvo. - 我们这里缺水。
Manko 一词从来不表示数量, 度量, 或数目。
-
Pro perdo de kuraĝo ili ne venis. - 他们由于失去勇气而没有来。
Perdo 一词从来不表示数 量, 度量, 或数目。
永远不要将 da 与形容词连用, 即使它表示数量, 度量, 或数目:
-
Ni renkontis multajn homojn. (= Ni renkontis multe/multon da homoj.) - 我们遇到了许多人。
数量形容词 multa(j), kelka(j), pluraj 等作为不用 da 的修饰语直接与被度量的名词连用。
-
La botelo estas plena de/je akvo. - 那个瓶子装满了水。
形容词 plena 在所有场合都不表 示数量, 而表示状态。副词 plene 也不表示数量: Tie estas plene de/je homoj. [那里有许 多人。] 永远不要说 plena da... 或 plene da...。
- Tie ni trovis ĉambron plenan de/je rubaĵoj. - 我们在那里发现一间堆满垃圾的房间。
带限定词 — la, tiu, ĉiu, poseda pronomo... — 的句成分是被限定的, 因而是有限的和个体性的 (非物质性的)。因此, 在这样的句成分之前不要用 da, 而代之以 de 或 el:
- Ni manĝis iom de/el la pano. - 我们吃了一点点面包。
- Ili aĉetis kelkajn botelojn de/el tiuj vinoj. - 他们买了几瓶那些酒。
人称代词通常表示一个或多个被限定的个体。因此, 在人称代词前不要用 da, 而代之以 de 或 el:
- Ni manĝis iom de/el ĝi (= el la pano). - 我们吃了一点点 (面包)。
- Ili aĉetis kelkajn botelojn de/el ili (= de/el tiuj vinoj). - 他们买了几瓶 (那些酒)。
如果数量或数目已经由数词或形容词表示了, 那么就不要用 da, 而用 de 或 el:
-
Ŝi pagis kotizon de cent eŭroj. - 她支付了100 欧元的会费。
Kotizo 一词在所有场合中都不表示数量。但是, 确实有可能说 ŝi pagis cent eŭrojn da kotizo。
- Ni gustumis tre multe de unu vino. - 我们大量品尝了一种酒。
- Ili manĝis ĉiom de/el tuta bovo. - 它们吃完了整条牛。
- Li trinkis iom de/el kelkaj bieroj. - 他喝了一点点啤酒。
如果单数名词本身就已清楚地表达了有限的数量, 就不要用 da:
-
Unu tago estas tricent-sesdek-kvinono aŭ tricent-sesdek-sesono de jaro. - 一天等于 1/365 或 1/366 年。
Jaro 本身清楚地表示了有限的时间。
- Ili fortranĉis duonon de centimetro. - 他们切去了半厘米。
某些词有时表示数量, 有时又表示其他意思。已想好的意思便决定是用da 或是用其他介词:
-
Glaso de vino estas glaso, en kiu antaŭe sin trovis vino, aŭ kiun oni uzas por vino; glaso da vino estas glaso plena je vino. - 酒杯是先前有酒或用于装酒的杯子, 一杯酒是装满酒的杯子。
Glaso 时而表示个体物, 时而表示数量。
-
Ili konstruis grandan reton da/de komputiloj. - 他们建起了庞大网络的电脑 /庞大的电脑网络。
如果短语 grandan reton 表示电脑的数量, 则要说 da komputiloj。如果 grandan reton 表示电脑互联的方式 (以庞大网络的形式), 则要说 de komputiloj。
由此可见, da 的使用取决于说话人想说什么。为了获取帮助, 人们可以想象一个以下句子可以回答的问题:
- Kiom da soldatoj estis? — Estis grupo da soldatoj! - 有多少士兵? — 有一组士兵!
- Kia grupo ĝi estas? — Ĝi estas grupo de soldatoj! - 它是一个什么样的组? — 它是一个士兵组!
- Kiom da rozoj vi volas? — Mi volas bukedon da rozoj! - 你想要多少玫瑰花? — 我想要一束玫瑰花!
- Kian bukedon vi volas? — Mi volas bukedon de rozoj! - 你想要什么花束? — 我想要玫瑰花束!
有必要经常注意, 是后面的词更重要 (→ da), 还是前面的词更重要 (→ de)。Grupo da soldatoj 首先是 soldatoj (以组合数量计), Grupo de soldatoj 首先是 grupo (由士兵组成)。Bukedo da rozoj 是 rozoj (以花束数量计), Bukedo de rozoj (或 bukedo el rozoj) 是 bukedo (由玫瑰花组成)。
在世界语的历史中, da 的使用原则稍有发展和变化。因此, 在旧时文本中,在根据前述说明必须用 da 或 el 的地方, 人们可以发现用了 da。
“Da 风格”
在世界语口语中流传了一种使用 da 的不正确的方式, 人们可以称之为“da 风格”。在此种用法中, da 没有后续短语, 而后者的作用可以由它表示。Da 已不是介词了。这时, da 只表示前面的短语表示数量:
- Mi havas multe da.
- Kiom da vi volas? Da 在这里与后面的 vi 没有联系。
- Ili kunportis tiom da, ke ĉiu povis ricevi iom da.
许多教材特别是在这方面要受到责备, 它们将 da 讲授为似乎主要是属于前置的词。但是, da 首先是属于后置的词。
有些人说, 这里涉及到一般的省略:
- Mi havas multe da mono. → Mi havas multe da. - 我有许多钱。
- Kiom da viando vi volas? → Kiom da vi volas? - 你想要多少肉?
然而, 在这种省略中, 通常也省去介词: Li estas instruisto de lingvoj. [他是语言教师。] → Li estas instruisto. [他是教师。] 不是: Li estas instruisto de. 所以, 如果要省去 da 后面的词, 那么也要省去 da。
由此只要简单地说: Mi havas multe. Kiom vi volas? Ili kunportis tiom, ke ĉiu povis ricevi iom. 诸如 multe, tiom, 和 iom 的词本身就表示数量。它们绝不需要 da 才可以表达数量意义。只有当 人们想要表示数量的内含时, 才用 da, 但是这时其后务必要有名词性句成分。